توجه به بازارهای صادراتی، مهم‌ترین محرک حمایت از کشت زعفران
وضعیت تولید در بازار طلای سرخ
برداشت زعفران سال جدید به‌تدریج آغاز شده است. به گفته یکی از فعالان حوزه زعفران، طبق بررسی‌‌‌های انجام‌شده، برآورد می‌شود که زمین‌‌‌های زیرکشت محصول زعفران که قدمت بالایی دارند، در فصل برداشت پیش‌روکمتر از سال قبل گلدهی داشته باشند. علت اصلی افت تولیدات زعفران در سال‌جاری، بحث خشکسالی است که در پاییز و زمستان سال گذشته با آن مواجه شدیم و میزان بارندگی در مقایسه با سال ماقبل آن افت محسوسی داشت. همچنین رشد هزینه نهاده‌‌‌های تولید، روندی صعودی داشته که سبب شد بسیاری از زعفران‌کاران اقدام به تغییر کشت خود کنند تا بازدهی بالاتری داشته باشند. رشد بهای نهاده‌‌‌های کشاورزی همچون کود، سم و هزینه نیروی کار، دیگر عاملی است که فشار هزینه بر زعفران‌کاران را افزایش داد.
شنیده‌‌‌ها حکایت از آن دارد که متوسط بهای تمام‌شده یک کیلوگرم زعفران پوشال تولیدی کشاورزان حدود ۱۰ تا ۱۱ میلیون تومان برآورد می‌شود. این در حالی است که نزدیک به یک‌ماه است قیمت هر کیلو زعفران پوشال به این مقدار رسیده و هم‌اکنون (در بازار گواهی سپرده) افزایش یافته است. این قیمت در واقع همان بهایی است که تنها می‌تواند هزینه‌‌‌های تمام‌شده کشاورز را پوشش دهد. علاوه بر خشکسالی و کمبود بارش باران، کمتوجهی به شرایط تولید در بخش کشاورزی زعفران را شاهد هستیم. بهترین شرایط زمین برای افزایش گلدهی پیاز زعفران سال سوم و چهارم کشت این محصول است که در حال حاضر به دلیل کاهش تدریجی کشت زعفران در سال‌های اخیر، زمین‌‌‌های کشت زعفران دچار فرسودگی شده است و شرایط چندان مناسبی ندارند. سروسامان دادن به اوضاع آشفته بازار زعفران کشور به‌رغم تامین بیش از ۹۵درصد زعفران دنیا، هدفگذاری جدیدی را می‌‌‌طلبد که با دست به دست هم دادن همه زنجیره تولید و صادرات این محصول ارزشمند محقق خواهد شد. اینکه در برهه‌‌‌ای از زمان و بدون برنامه‌‌‌ریزی قبلی تولید زعفران یکباره افزایش جدی داشته باشد، آن هم در شرایطی که اوضاع بازاریابی و تجارت این محصول به کشورهای مقصد چندان مناسب ارزیابی نمی‌شود، از دلایل عمده افت جدی بهای دلاری زعفران در بازارهای جهانی به شمار می‌رود. در نظر گرفتن منافع ملی و منافع تولیدکنندگان حوزه زعفران، یکی از مهم‌ترین مواردی است که در مرحله فروش زعفران نیازمند اهتمام بیشتر مسوولان مربوطه است تا با سیاست‌‌‌های حمایتی و انگیزشی صحیح، هم از تولیدکنندگان و هم از سوی تجار حوزه زعفران تلاش‌‌‌های بیشتری برای ابقای ارزش واقعی این محصول ارزشمند صورت پذیرد.
با توجه به موارد فوق، امکان عدم‌رشد قیمت‌های صادراتی را باید جدی گرفت که فشار مضاعفی بر تولید زعفران در کشور وارد خواهد کرد و البته کمتوجهی به آن می‌تواند حجم تولید و آینده این محصول را در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار دهد.
هدفگذاری برای بازاریابی؛ راهکار اصلی بازار زعفران
عدم‌بازاریابی صحیح برای افزایش سهم زعفران تولید داخل در بازارهای هدف صادراتی از جمله دلایلی است که بهای زعفران را در سطوح حداقلی حفظ کرده است. اینکه برخی از افراد معتقدند «تولید مازاد بر نیاز زعفران سبب کاهش بهای این محصول شده»، تفکری اشتباه است؛ چرا که زعفران با توجه به کاربردهای متنوع و بسیاری که علاوه بر مصارف خانگی در داروسازی و شرکت‌های آرایشی و بهداشتی و... دارد، از پتانسیل لازم برای افزایش فروش در اقصی‌نقاط دنیا برخوردار است. از این رو با مطالعه در زمینه بازارهای هدف صادراتی، امکان افزایش سهم فروش محصول زعفران تولید داخل محقق خواهد شد؛ با وجود اینکه تولیدکننده عمده زعفران دنیا هستیم، قیمت‌پذیری از مشتریان عمده خارجی نمی‌تواند راهکاری موثر برای رشد و توسعه محصول قابل کشت زعفران باشد. بنابراین نیازمند قیمت‌گذاری زعفران از سوی بازارهای رسمی کالایی داخل کشور هستیم تا محرک رسمی برای نرخ‌ها با محوریت شفافیت بازار و پیش‌بینی‌پذیری آن و سپس حمایت واقعی از بخش کشاورزی صورت پذیرد.
این در حالی است که ذات ایجاد قراردادهای گواهی سپرده کالایی در بورس کالا این پتانسیل را ایجاد می‌کند که قیمت‌پذیری بازار زعفران تنها از مسیر خریدار خارجی میسر نشده و بازار داخلی با محوریت معاملات رسمی، قطب اصلی نرخ‌‌‌گذاری در بازار باشد؛ اگرچه از الزامات خاصی برخوردار خواهد بود. به این ترتیب لازم است در سال‌جاری و با اقدام برجسته‌‌‌ای که از سوی نهادهای مسوول برای اعطای بسته حمایتی به تولیدکنندگان و صادرکنندگان زعفران انجام شده است، در جهت تحقق این مطلب گام‌‌‌های موثرتری برداشته شود. همچنین لازم است همکاری کارآمد و همه‌جانبه بخش تولید با مسوولان سیاستگذار به گونه‌ای باشد که کشاورز از اقدامات حمایتی از کشت خود اطمینان کافی داشته باشد.
رونمایی از بسته سیاست‌‌‌های حمایتی زعفران
رئیس کمیته رفع موانع تولید کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مجلس در توضیحاتی قیمت خرید تضمینی زعفران را در سال زراعی جدید اعلام کرد. به گفته محسن زنگنه در نشست شورای قیمت‌گذاری و سیاست‌‌‌های حمایتی از کشاورزان که با حضور وزیر جهاد کشاورزی برگزار شد، یک بسته حمایتی برای کشاورزان طی سال زراعی جدید مصوب شد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، وی تصریح کرد: حداقل قیمت خرید توافقی زعفران که از سوی اتحادیه‌‌‌های تعاونی روستایی و تولیدی و همچنین سایر اتحادیه‌‌‌ها کشاورزی انجام می‌شود، برای زعفران نگین صادراتی ۲۰ میلیون و ۵۰۰ تومان تعیین شد که البته این قیمت، مبلغ حداقلی است و ممکن است شرکت‌های تعاونی، تعاونی‌‌‌های روستایی یا بازار سرمایه در بورس کالا با قیمت‌های بالاتر از ۲۰ میلیون تومان هم زعفران را از کشاورزان خریداری کنند. زنگنه در ادامه بیان کرد: در گذشته فقط تعاونی روستایی با قیمت مصوب زعفران را خریداری می‌‌‌کرد، ولی امسال از محل تبصره ۱۴ مبلغی را برای حمایت از زعفران گذاشتیم و مقرر شد بخشی از این مبلغ را به عنوان یارانه تسهیلات در اختیار بانک کشاورزی قرار دهیم و بانک کشاورزی به خریداران زعفران که این کف قیمت را رعایت کنند، وام با تسهیلات ۸ درصد با بازپرداخت ۱۸ماهه بدهد.
رئیس کمیته رفع موانع تولید کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مجلس، درباره بسته دوم این طرح گفت: در بسته دوم، پرداخت ۵۰۰میلیارد تومان تسهیلات مصوب شده تا با تسهیلات ۸درصد در اختیار تعاونی‌‌‌های روستایی به صورت تسهیلات در اختیار کشاورزان قرار بگیرد. علاوه بر این مصوب شده که دولت تا پایان سال ۱۴۰۰ صندوق حمایت از زعفران را راه‌اندازی کند و مقرر شد که ۴۹درصد سهام این صندوق آورده دولت باشد که از محل فروش دارایی‌‌‌های جهاد کشاورزی این مبلغ تامین و به صندوق پرداخت شود. امسال اولین سالی است که قبل از شروع فصل، دولت برای قیمت زعفران تصمیم‌گیری و این قیمت را ابلاغ کرده و بودجه آن را هم مهیا کرده است. سال‌جاری با هماهنگی بین مجلس، دولت و جهاد کشاورزی و منابعی که در بودجه ۱۴۰۰ پیش‌بینی شده، هیچ نگرانی در زمینه بودجه این خرید تضمینی زعفران نخواهیم داشت.
