قیمت‌های جهانی، بازیگر اصلی معادله کشف نرخ پایه
اهرم افت معاملات پلیمرهای بورس کالا
در شرایطی که بازارهای جهانی با صعود بی‌‌‌سابقه بهای نفت‌خام و بحران انرژی مواجه شده‌‌‌اند، بهای خوراک شرکت‌های پتروشیمی و قیمت تمام‌شده محصولات تولیدی آنها نیز متاثر از این شرایط روند صعودی به خود گرفته و سبب افزایشی‌شدن نرخ معاملاتی مواد اولیه پلیمری و شیمیایی در بازارهای جهانی شده است. چندی است که تکانه‌‌‌های قیمتی در بازارهای جهانی، نوسان بهای ارز را به‌عنوان دیگر اهرم تعیین‌کننده نرخ پایه به حاشیه رانده است که دلیل اصلی آن را می‌توان درجا زدن بهای ارز در قیمت‌های فعلی دانست که اگرچه فاصله دو نرخ آزاد و نیمایی دلار به رقمی نزدیک به 4هزار تومان رسیده است، اما تحرک قیمتی چندانی در این دو بازار دیده نمی‌شود. بنابراین سکاندار اصلی تعیین‌کننده قیمت پایه، در نخستین ماه پاییز سال‌جاری را می‌توان نوسان نرخ جهانی مواد اولیه پتروشیمیایی عنوان کرد که با تکانه‌‌‌های افزایشی خود، روند صعودی بهای پایه این گروه محصولات را در بورس کالا رقم زد.
قیمت مبنای دلار در معادله کشف نرخ پایه محصولات پتروشیمیایی بورس کالا روز گذشته به میزان 23هزار و 399تومان در نظر گرفته شد که رشد محدود 41/ 0درصدی داشت و نسبت به قیمت‌های اعلامی 18مهر، تنها 94تومان افزایش بها را به ثبت رساند. از این رو، رشد قیمت پایه اکثر گریدهای پلیمری و شیمیایی بورس کالا در هفته جاری، مربوط به افزایش قیمت‌های جهانی است که سبزپوش شدن بهای پایه این محصولات را در قیمت‌های اعلامی 25مهر رقم زد. در بین پلیمرهای بورس کالا، پلی‌اتیلن ترفتالات‌‌‌های گرید بطری، بیشترین افزایش قیمت‌های جهانی را تجربه کردند و با 6درصد رشد بها، صدرنشین افزایش بهای پایه این گروه از محصولات در هفته جاری شدند. به عبارت دقیق‌‌‌تر، پلی‌اتیلن ترفتالات بطری گرید BG825، با 70دلار افزایش نرخ در بازارهای جهانی معامله شد و در هفته جاری با بهای پایه 29هزار و 477تومانی در بورس کالا عرضه می‌شود.
سود کاستیک، در بین شیمیایی‌‌‌های بورس کالا بیشترین افزایش نرخ پایه را از آن خود کرد و رشد 18درصدی قیمت پایه را به ثبت رساند. این میزان صعود، نتیجه رشد 44دلاری این محصول شیمیایی در معاملات بازارهای جهانی طی هفته گذشته است که بهای این محصول را به 298دلار به ازای هر تن رسانده است.
بهای نفت خام در قله 84دلاری
بهای هر بشکه نفت برنت، در معاملات روز جمعه، 15اکتبر، با یک‌درصد افزایش، به 84دلار و 9سنت رسید؛ سطحی که از ماه اکتبر سال 2018 تاکنون بی‌‌‌سابقه بوده است. عمده‌‌‌ترین دلیل دستیابی نفت‌خام به قله‌‌‌های قیمتی چندسال اخیر خود، افزایش محدودیت‌های عرضه در بازار در کنار بحران کمبود گاز طبیعی و زغال‌سنگ در اروپا و آسیاست که به رشد تقاضا منجر شده است. در تازه‌‌‌ترین خبرهای منتشرشده از سوی اداره اطلاعات انرژی (EIA)، انتظار می‌رود که تقاضا برای نفت‌خام به میزان 500هزار بشکه در روز افزایش یابد که تا ماه ژانویه (زمان افزایش عرضه نفت از سوی کشورهای اوپک‌پلاس) کسری عرضه روزانه را به میزان 700هزار بشکه خواهد رساند. داده‌‌‌های موجودی انبارهای نفت خام ایالات‌متحده در روز پنج‌شنبه هفته قبل از رشد 1/ 6میلیون بشکه ، بیش از حد انتظار، حکایت داشت، در حالی که عرضه در اوکلاهاما به 2میلیون بشکه کاهش یافته که بیشترین افت از ماه ژوئن تاکنون به شمار می‌رود. در مجموع برایند نوسان بهای شاخص نفت خام برنت در هفته گذشته به میزان 07/ 3درصد افزایش بها را به ثبت رساند.
تضعیف بهای ارز، حجم معاملات پلیمرها را کاهش داد
نوسان کاهشی بهای آزاد ارز در معاملات هفته گذشته، اثر خود را بر میزان تقاضای پلیمرهای بورس کالا نیز منعکس کرد و سبب افت حجم معاملات این بازار شد. اینکه تا اواسط هفته گذشته نرخ ارز با سیگنال‌‌‌های کاهشی روند نزولی به خود گرفت و موقعیت فروش در این بازار برجسته شد، زمینه‌‌‌ساز تامل اهالی بازار محصولات پتروشیمیایی در ثبت‌سفارش‌‌‌های هفتگی خود شد تا ریسک ناشی از نوسان شدید نرخ را به حداقل برسانند. به این ترتیب میزان تقاضا برای خرید محصولات پلیمری در چهارمین هفته مهرماه به زیر 100هزار تن رسید که در مقایسه با هفته ماقبل از افت 20درصدی حکایت دارد. به عبارت دقیق‌‌‌تر در هفته گذشته، 98هزار و 390تن سفارش خرید در تالار فیزیکی بورس کالا برای گروه پلیمرها به ثبت رسید که کمترین مقدار طی سه‌هفته گذشته تاکنون به شمار می‌رود. افت میزان تقاضا اگرچه یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش 15درصدی حجم معاملات هفته گذشته این بازار بود، اما تنزل عرضه را به عنوان دیگر نیروی بازار نمی‌توان نادیده گرفت. در هفته گذشته به میزان 91هزار و 715تن از انواع مواد اولیه پلیمری در بورس کالای ایران عرضه شد که نسبت به هفته ماقبل افت 7درصدی داشت. بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که اگرچه میزان عرضه‌‌‌های هفته گذشته کمترین مقدار طی 9هفته ماقبل تاکنون بوده است، اما هنوز هم بیش از 3هزار تن بالاتر از متوسط عرضه‌‌‌های هفتگی 6ماه نخست سال‌جاری ارزیابی می‌شود.
به این ترتیب با مخابره دو سیگنال مضاعف کاهشی که از سوی دو نیروی اصلی معاملات، یعنی میزان عرضه و حجم تقاضا مخابره شد، حجم دادوستدهای هفته گذشته بازار پلیمرها تحت‌تاثیر قرار گرفت و به میزان 15درصد نسبت به هفته ماقبل کاهش داشت، به طوری که 71هزار و 170تن انواع مواد اولیه پلیمری در بورس کالا مورد دادوستد قرار گرفت که نشان‌دهنده معامله 5/ 77درصد از میزان عرضه‌‌‌های هفته گذشته است.
افت سه داده حیاتی معاملات شیمیایی‌‌‌ها در هفته گذشته
معاملات محصولات شیمیایی بورس کالا طی هفته گذشته در حالی ثبت شدند که هر سه داده حیاتی معاملات این بازار یعنی عرضه، تقاضا و حجم معاملات به میزان محدودی کاهش داشتند، به طوری که هفته گذشته به میزان 39هزار و 501تن انواع محصولات شیمیایی در تالار فیزیکی بورس کالا عرضه شد که افت نزدیک به 5درصدی داشت. در برابر این میزان عرضه، تقاضایی به اندازه 45هزار و 315تن شکل گرفت که کاهش 14درصدی را به ثبت رساند. به این ترتیب، برجسته شدن فرضیه افت نرخ پایه به دنبال نوسان کاهشی بهای ارز در بازار شیمیایی‌‌‌های بورس کالا نیز قوت گرفت که نتیجه آن کاهش میزان تقاضای به‌ثبت‌رسیده در این بازار بود. البته این روند کاهشی در بازار ارز دوام چندانی نداشت و روز چهارشنبه مجددا با ثبت نوسانات محدود مثبت، جریان بازار تغییر کرد. تقابل عرضه و تقاضا در گروه شیمیایی‌‌‌های بورس کالا سبب معامله 31هزار و 233تن از انواع محصولات شیمیایی شد که افت 5درصدی حجم دادوستدها نسبت به هفته ماقبل را رقم زد.
