از مهمترین تحولات فرابورس ایران در ماه جاری می‌توان به کانال‌شکنی آیفکس، سررسید مرحله دوم اسناد خزانه اسلامی بانکی در نماد «سخاب۲» و انتشار و عرضه دور جدیدی از اسناد خزانه اسلامی در نماد «اخزا۶۱۱» اشاره کرد.

مهم‌ترین‌ رویدادهای آبان‌ماه فرابورس

کانال‌شکنی آیفکس: در روزهای آغازین ۱۰‌سالگی فرابورس ایران این بازار شاهد کانال‌شکنی نماگر این بازار بود. به این ترتیب ۲۷ آبان ماه شاخص کل فرابورس ایران، با رشد بیش از ۱۱ واحدی، برای نخستین بار موفق به عبور از کانال ۱۰۰۰ واحدی شد.

«سخاب۲» متوقف شد: فرابورس ایران که از ۲۱ شهریور ماه شاهد آغاز معاملات ثانویه اسناد خزانه اسلامی بانکی در نماد «سخاب۲» بود، ۱۳ آبان ماه با توجه به نزدیک شدن به زمان سررسید این اوراق با توقف این نماد معاملاتی روبه‌رو‌ شد. به این ترتیب اوراق مذکور ۳۶ روز معاملاتی در فرابورس ایران تجربه کرد که ماحصل آن ثبت میانگین قیمتی ۹۸ هزار و ۳۶۰ تومان بود. ارزش معاملات این اوراق نیز از ابتدا تا انتهای معاملات، به‌طور متوسط روزانه ۱۲ میلیارد تومان بوده است و در هر روز به‌طور متوسط ۱۲۱هزار و ۴۰۰ ورقه از اوراق مذکور دادوستد شده است. پرواضح است که بازدهی یک ورقه بهادار از مهمترین اطلاعات مربوط به آن است. متوسط بازده ساده برای «سخاب۲» در مدت حضورش در فرابورس، ۱/ ۱۷ درصد بوده است. متوسط بازده موثر تا سررسید این اوراق نیز در مدت حضورش در فرابورس ۴۵/ ۱۸ درصد ثبت شد. نکته قابل توجه درخصوص بازده «سخاب۲»، هم به‌طور ساده هم به‌طور مرکب این است که به وضوح بازده این اوراق نسبت به مراحل قبلی اسناد خزانه کاهش یافته است. به نظر می‌رسد این کاهش بازدهی به دلیل کاهش نرخ سود بانکی از سوی بانک مرکزی و کاهش سقف سپرده‌گذاری بانکی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت به حداکثر ۵۰ درصد رخ داده است. موضوعی که سبب شد تا سایر اوراق موجود در بازار بدهی نیز با کاهش نرخ بازده مواجه شوند.

انتشار اوراقی جدید در بازار بدهی: روز شنبه ۲۷ آبان ماه، وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت ۹۰۰ میلیون ورقه اسناد خزانه اسلامی را در نماد «اخزا۶۱۱» در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس عرضه کرد که هر ورقه از آن ۸۶ هزار و ۴۰۰ تومان قیمت خورد. در ادامه نیز دادوستد حدود ۷۳۲ هزار ورقه از این اوراق توسط معامله‌گران، قیمت «اخزا۶۱۱» را به ۸۶۳ هزار و ۹۳۱ ریال رساند. به این ترتیب نرخ سود موثر و معادل بانکی این اوراق به ترتیب در سطح ۱۵ و ۱/ ۱۴درصد قرار گرفت. اوراق مزبور در روز ۱۳ آذر ۹۷ سررسید شده و موضوع انتشار «اخزا۶۱۱»، تسویه بدهی‌های تبصره ۱۶ بند «و» قانون بودجه سال ۹۶ کل کشور است. از نکات قابل توجه این اوراق تازه‌وارد به بازار بدهی همان‌طور که اشاره شد ثبت بازدهی ۱۵ درصدی بود. رقمی که نشان از هماهنگی نرخ سود بین این بازار و بازار پول دارد. همان‌طور که در گزارش پیشین «دنیای اقتصاد» تحت عنوان «همگرایی نرخ سود در بازارها» اشاره شد، همگرا شدن نرخ سود در بازار بدهی و بازار پول دو پیام پنهان در بر دارد. نخست آنکه این هماهنگی، فرصت مناسبی برای استفاده از تقاضای مازاد موجود در بازار بدهی است. به این ترتیب می‌توان با عرضه بیشتر اوراق به تعمیق این بازار کمک کرد. همچنین می‌توان انتظار داشت اثر کاهش نرخ سود در سایر بازارها نیز به آرامی نمود پیدا کند. به عبارت دقیق‌تر، کاهش نرخ بهره موجب افزایش ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران خواهد شد و در نتیجه بورس سهام نیز می‌تواند مقصد جذابی برای پول‌های تازه شود.

معاملات آبان فرابورس از دریچه آمار

در ۲۱ روز معاملاتی آبان‌ماه به‌طور میانگین روزانه تعداد ۶۰۹ میلیون ورقه به ارزش ۲۳۵ میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفت. بررسی نوسان‌های شاخص فرابورس در این ماه حکایت از رشد ۶۹ واحدی (معادل ۳/ ۷ درصد) این نماگر دارد. آیفکس در این ماه نوسانات قابل توجهی را تجربه کرد و پر افت و خیز ظاهر شد. بیشترین میزان رشد شاخص در این ماه صعود قابل توجه ۶/ ۱۱ واحدی شاخص در بیست و هفتمین روز آبان‌ماه بود. نماگر فرابورس ایران دومین روز آبان در کف ماهانه خود یعنی ۲/ ۹۴۵ واحد قرار گرفت و در آخرین روز معاملاتی این ماه تا سطح یک هزار و ۱۲واحدی پیشروی کرد تا بیشترین مقدار شاخص در این ماه ثبت شود. در کنار رشد شاخص فرابورس در آبان‌ماه، ارزش بازار نیز با رشد ۵/ ۳ درصدی (معادل ۳ هزار و ۸۹۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان) همراه شد و به حدود ۱۱۶ هزار و ۷۰ میلیارد و ۷۱۱ میلیون تومان (مجموع بازارها) رسید.

در مجموع نیز در ماه مذکور تعداد ۶ میلیارد و ۶۶ میلیون ورقه بهادار در ۸۵۵ هزار نوبت معاملاتی در تمامی بازارهای فرابورس مورد معامله قرار گرفت که ارزش این حجم از دادوستدها به ۵ هزار و ۵۸۷ میلیارد تومان رسید. به این ترتیب با ثبت این میزان معامله در آبان‌ماه، شاهد رشد ۱۹ درصدی ارزش معاملات نسبت به مهر ۹۶ بودیم. حجم معاملات نیز در این بازه زمانی افزایش ۴ درصدی را تجربه کرد. طی این ماه بازارهای اول، دوم و پایه (بازارهای خرد) به‌ترتیب معامله ۶۹۵، ۱۶۴۴ و ۲۷۳۵ میلیون سهم به ارزش ۱۴۴، ۵۴۶ و ۴۶۳ میلیارد تومان را تجربه کردند.

همچنین ماه گذشته در بازار ابزارهای نوین مالی افزون بر ۲۴۴ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۴ هزار و ۳۵۹ میلیارد تومان دادوستد شد که مرتبط با معاملات اوراق بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق تسهیلات مسکن بود. دادوستد حدود ۴۱ میلیون ورقه اوراق بدهی به ارزش ۴ هزار میلیارد تومان، ۲۰۲ میلیون ورقه در ETFها (صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله) به ارزش ۲۵۰ میلیارد تومان و یک میلیون ورقه تسهیلات مسکن به ارزش ۱۰۹ میلیارد تومان نتیجه معاملات انجام شده در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس در هفته معاملاتی منتهی به ۳۰ آبان ۹۶ بود.

همچنین بازار اوراق با درآمد ثابت فرابورس در این ماه، در مجموع میزبان بیش از ۱۵ میلیون ورقه اسناد خزانه اسلامی به ارزش یک هزار و ۳۹۴ میلیارد تومان در ۷ هزار نوبت معاملاتی بود تا در نهایت این اوراق در محدوده قیمتی ۸۳ تا ۹۹ هزار تومان مورد دادوستد قرار گیرند. در عین حال بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان از کاهش متوسط نرخ سود موثر اوراق اسناد خزانه اسلامی در آبان ماه دارد. بر این اساس میانگین نرخ سود موثر «اخزا»ها در این ماه با کاهش ۷/ ۱ واحد درصدی نسبت به مهرماه به حدود ۱۶ درصد رسید.

اوراق تسهیلات مسکن اسفند ۹۴ (تسه۹۴۱۲) نیز در این ماه با افت ماهانه ۲/ ۱ درصدی همراه شد. با وجود افت قیمت «تسه»ها در ابتدای آبان تا کف ۷۳ هزار تومانی (کمترین سطح از خرداد)، رشد تدریجی تقاضا اما قیمت این اوراق را تا سطح ۷۶ هزار تومانی افزایش داد. به این ترتیب میانگین قیمت اوراق تسهیلات مسکن در آبان ۹۶، در سطح ۷۵ هزار و ۷۷۷ تومان قرار گرفت. با وجود افت ۱۴ درصدی قیمت «تسه»ها در دو ماه ابتدایی پاییز سال گذشته، اما در مهر و آبان افت تنها ۰۵/ ۰ درصدی قیمت اوراق رقم خورد. تنوع در وام‌های ارائه‌شده از جمله صندوق یکم بانک مسکن، با کاهش نوسان «تسه»ها در تابستان در کنار رشد تدریجی تقاضای مسکن از جمله عوامل حمایت از اوراق تسهیلات مسکن به شمار می‌رود.

مروری بر روند صنایع فرابورسی

با توجه به رشد مناسب قیمت‌ها در بازارهای جهانی و همچنین افزایش نرخ دلار انتظار می‌رفت طی معاملات آبان ماه، گروه‌های شاخص‌ساز فرابورس از جمله گروه فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و گروه پالایشی بازدهی مناسبی را نصیب سهامداران خود کنند. نگاهی به آمار معاملات فرابورس ایران در ماه مذکور حاکی از تحقق این انتظار برای پتروپالایشی‌ها است.

به این ترتیب شاخص گروه محصولات شیمیایی در آبان ۹۶ با رشد بیش از ۱۷ درصدی همراه شد. پالایشی‌ها نیز در مدت مورد بررسی شاهد افزایش بیش از ۱۶ درصدی شاخص بودند. در مجموع از ۲۴ ‌صنعت مورد بررسی در آبان ماه، شاخص ۱۳ صنعت با رشد همراه شد و ۹ صنعت نیز معاملات ماهانه خود را با افت پشت سر گذاشتند. (شاخص ۲ صنعت بدون تغییر ماند). دو گروه سیمان و انبوه‌سازی نیز در ماه مذکور بیشترین زیان را به سهامداران خود تحمیل کردند.

 

10-01

 

10-02

 

10-03

 

10-04