تغییرات محدود شاخص بورس

همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» گفته شد، تقابل حمایت برخی عوامل بنیادی با عدم اطمینان موجود در بازار سهام مانع از ثبت افت و رشد محسوس قیمت‌ها شده است. این روند را می‌توان در نوسانات محدود شاخص در ۱۰ روز گذشته به خوبی مشاهده کرد. اما این جذابیت‌ها و نا‌اطمینانی‌ها کدامند؟

مهم‌ترین‌ جذابیت بورس در شرایط کنونی سود سال ۹۶ شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های کالایی و صادرات‌محور است. صعود نرخ دلار، قیمت فلزات پایه و نفت در بازارهای جهانی از ابتدای تابستان به حمایت از سودآوری شرکت‌های مربوطه که اتفاقا بخش عمده‌ای از ارزش بازار سهام را تشکیل می‌دهند، برآمدند. در ادامه نیز ثبات سطوح این عوامل ضامن بهبود وضعیت سودآوری شرکت‌ها در سال ۹۶ شد. جایی که نرخ دلار و قیمت کالاها در بازارهای جهانی همچنان از وضعیت این شرکت‌ها حمایت می‌کنند. انعکاس این عوامل در گزارش‌های ماهانه و تعدیل مثبت سودآوری بسیاری از این شرکت‌ها به خوبی نمایان بود. بر همین اساس به احتمال زیاد سود‌های سال ۹۶ ارقام بالایی خواهند بود. این سودها نسبت قیمت به درآمد (P/ E) عقب‌نگر بازار سهام را در سطوح جذابی قرار می‌دهند. این موضوع به جذابیت معاملات سهام بیش از پیش می‌افزاید (نسبت P/ E عقب‌نگر از تقسیم قیمت کنونی سهام بر EPS شرکت طی سال مالی گذشته یا چهار فصل قبل از آن به‌دست می‌آید).

از سوی دیگر اما بورس در مواجهه با برخی عوامل ابهاماتی دارد. وضعیت بازار ارز، بازارهای جهانی و عوامل سیاسی موجب سیطره ابهاماتی بر فضای معاملات بورس شده است. واکنش معامله‌گران در مواجهه با این عوامل احتیاط و انتظار را به دنبال داشته است. علاوه بر این نزدیک شدن به پایان سال و افزایش فشار فروش ناشی از عرضه نهادهای حقوقی به منظور تامین نقدینگی مورد نیاز هم مزید بر علت شده تا امیدواری نسبت به احیای موج صعودی قدرتمند در روزهای باقی‌مانده از سال جاری اندک باشد و انتظار بیش از پیش در معاملات سهام مشاهده شود.  هر چند این نااطمینانی‌ها و ابهامات موجب احتیاط سهامداران شده است اما باید توجه داشت روشن شدن زوایای وضعیت آنها در کوتاه‌مدت می‌تواند یک برآورد از روند بورس به سهامداران ارائه دهد. این برآورد می‌تواند در جهت افزایش جذابیت بورس تهران یا افزایش نگرانی‌ها باشد. اما چگونه؟

افزایش نرخ دلار در شرایط کنونی هر چند از سودآوری شرکت‌های بورسی حمایت می‌کند اما برخلاف همبستگی این نرخ و وضعیت بازار سهام، واکنش چندانی از سوی سهامداران در شرایط کنونی به افزایش این ارز مشاهده نمی‌شود. مهم‌ترین‌ دلیل این امر برداشت‌های غیراقتصادی از ارز است. علاوه بر این نیز احتمال خودنمایی بازار ارز به‌عنوان رقیب بورس مطرح می‌شود. برهمین اساس بازگشت تعادل و آرامش به بازار ارز می‌تواند رونق بورس تهران را به دنبال داشته باشد. با این حال باید دید روند صعودی نرخ ارز تا کجا پیش می‌رود و برداشت معامله‌گران بازار سهام از این روند چه خواهد بود؟روشن شدن ابعاد این موضوع نیز عاملی است که می‌تواند تحرک معامله‌گران را افزایش دهد. در این خصوص همچنان انتظار برای نوسانات هفته‌های آتی دلار وجود دارد.

بازارهای جهانی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده وضعیت سودآوری شرکت‌های کالایی مانند گروه‌های فلزی، معدنی و پالایشگاهی است. روند قیمتی در این بازارها از ابتدای تابستان وضعیت معاملات سهام را تحت تاثیر قرار داد و به دنبال آن قیمت سهام کالایی بورس تهران رشد‌های چشمگیری را تجربه کردند. با این حال بازارها در هفته گذشته با ریزش دسته‌جمعی مواجه شدند و افزایش نگرانی‌ها در این‌باره منجر به تشدید فشار فروش در گروه‌های مرتبط شد. از ابتدای هفته جاری بازار جهانی، روند نزولی قیمت‌ها در بازار جهانی متعادل شد و با تقویت نسبی قیمت‌ها در گروه‌های مختلف کالایی همراه شد. هر چند پیش‌بینی‌ها از روند این بازارها احتمال بروز بحران جهانی را بسیار ضعیف نشان می‌دهد اما باید توجه داشت تعطیلات سال جدید چین در کنار آمار تورم آمریکا می‌تواند بر وضعیت این بازارها فشار وارد کند. به هر ترتیب تحولات این بازارها تا روشن شدن وضعیت آتی آنها از سوی سهامداران به دقت بیشتری دنبال می‌شود.

ریسک‌های سیستماتیک در مورد تهدیدات رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد برجام و تلاش برای همراه کردن کشورهای اروپایی در راستای اعمال فشارهای بیشتر در موضوعات مورد اختلاف در حوزه خارجی نیز دیگر عاملی است که احتیاط معامله‌گران نسبت به احتمال بروز ریسک‌های سیستماتیک را بیشتر کرده است؛ این وضعیت نیز تا حدودی زمینه ایجاد احتیاط و انتظار خریداران و تداوم پیامدهای رکودی آن در بورس تهران در کوتاه‌مدت را فراهم کرده است.

موتور نفتی رشد پالایشی‌ها

همان‌طور که اشاره شد صعود آرام قیمت نفت و فلزات پایه در معاملات روز گذشته موجب رشد قیمت سهام مربوطه در بورس تهران و به تبع آن رشد شاخص سهام شدند.  نمادهای پالایشی دیروز از همان ساعات ابتدایی معاملات مورد اقبال اهالی تالار شیشه‌ای قرار گرفتند و به اتفاق با رشد قیمت همراه شدند (تنها نماد «شنفت» نوسان منفی ۰۱/ ۰ درصدی را تجربه کرد). نمادهای «شپنا»، «شتران» و «شبندر» در صدر نمادها با بیشترین تاثیر مثبت بر محاسبه شاخص کل قرار گرفتند. بر همین اساس نیز شاخص گروه فرآورده نفتی با رشد ۳ درصدی در صدر صنایع با بیشترین بازدهی روزانه قرار گرفت. نمادهای زیرمجموعه این گروه طی هفته گذشته متاثر از کاهش قیمت نفت در مسیر نزولی حرکت کردند. در بازگشایی بازارهای جهانی در هفته جاری و در پی بهبود چشم انداز تقاضای نفت بر اساس گزارش اوپک و همچنین بازگشت آرامش به بازارهای سهام دنیا بهای نفت به نزدیکی سطح ۶۳ دلار بازگشت. در کنار آن نیز نرخ ارز مبادله‌ای به سطح ۳۷۱۰ تومان رسید. این دو عامل به‌عنوان مهم‌ترین‌ دلایل حمایت‌کننده از سودآوری شرکت‌های پالایشی دیروز منجر به اقبال سهامداران شدند.

توجه دوباره به فلزی‌ها

گروه دیگر مورد اقبال سهامداران در جریان معاملات روز گذشته گروه فلزات اساسی بود. پس از بازگشت ثبات به بازارهای سهام دنیا و همچنین نزول شاخص دلار، بازگشایی بازارهای جهانی نیز متعادل بود. دیروز نیز در ساعات معاملاتی بورس تهران، قیمت فلزات در مسیر صعودی حرکت و بخشی از افت روزهای اخیر خود را جبران کردند. بر همین اساس قیمت مس بار دیگر به سطح ۶۹۰۰ دلار در هرتن بازگشت. هر تن روی نیز در بالای سطح ۳۴۰۰ دلار معامله می‌شد. این امر سبب شد معاملات «فاسمین» و «فرآور»  نیز در فضای نسبتا مثبتی دنبال شود. این موضوع سبب شد بار دیگر توجه معامله‌گران به سهام این شرکت‌ها جلب شود خاصه اینکه صعود نرخ ارز نیز از سودآوری سهام زیرمجموعه این گروه حمایت می‌کرد. در صدر نمادهای فلزی اثرگذار بر محاسبه شاخص کل، فولاد مبارکه حضور داشت. این نماد پس از تعدیل سود ۲۶ درصدی در معاملات روز گذشته بازگشایی شد. دیگر فولادی‌های گروه نیز معاملات متعادلی را تجربه کردند. در مجموع سهامداران این گروه به دقت تحولات بازارهای جهانی و نوسان نرخ ارز را دنبال می‌کنند.

معاملات ضعیف در گروه خودرویی

 معاملات روز دوشنبه با بازگشت خودرویی‌ها به مدار توجه سهامداران دنبال شد. بر همین اساس این نماد‌ها روز دوشنبه محرک رشد شاخص سهام شدند. این روند اما دوامی نداشت و معاملات خودرویی‌ها در روز گذشته در مسیری نزولی ادامه یافت. فشار فروش سهامداران حقیقی به خصوص در نمادهای «خودرو» و «خساپا» بیشترین نقش را در ریزش شاخص گروه خودرو به دنبال داشت. این گروه دیروز نیز در صدر صنایع با بیشترین حجم و ارزش معاملات قرار داشت.

دادوستدهای کم‌رمق صنعت پتروشیمی

معاملات گروه پتروشیمی دیروز کم نوسان ظاهر شدند. شاخص این گروه با ثبت رشد ۴/ ۰ درصدی مواجه شد. هر چند افزایش نرخ دلار مبادله‌ای زمینه را برای صعود سهام زیرمجموعه این گروه فراهم کرده است با این حال این نمادها نوسان اندکی را تجربه کردند. احتمال افت قیمت متانول و اوره با عبور از فصل سرما در کنار افت قیمت نفت و همچنین ابهامات در بازار ارز مهم‌ترین دلایل احتیاط سهامداران این گروه به شمار می‌رود.

در بازار چه گذشت؟

در داد و ستدهای روز سه‌شنبه بورس تهران شاخص کل بورس ۱۷۹ واحد صعود کرد و در پایان معاملات نماگر بازار سهام در سطح ۹۸ هزار  و ۱۰۳ واحد قرار گرفت.دیروز بیش از یک میلیارد و ۳۶۸ میلیون برگه سهم، حق‌تقدم و سایر دارایی‌های مالی مبادله شد که ارزش این مبادلات بیش از ۲۵۱ میلیارد تومان بود. این داد وستد‌ها در ۷۶ هزار نوبت معاملاتی انجام شد.از این میزان ۱۰۸ میلیارد تومان به معاملات خرد سهام اختصاص داشت.

نمادهای پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت بندرعباس، فولاد‌مبارکه و پالایش نفت تهران بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص کل ثبت کردند. در مقابل نمادهای پتروشیمی فجر، سایپا و سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی مانع رشد بیشتر این متغیر شدند.دیروز گروه‌های خودرو، فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی با بیشترین حجم و ارزش معاملات در صدر برترین گروه‌های صنعتی قرار گرفتند.صدرنشینی بازار نیز با بیشترین رشد قیمت متعلق به نمادهای کنترل خوردگی تکین‌کو، گسترش صنایع و خدمات کشاورزی، مدیریت صنعت شوینده بهشهر، گرانیت بهسرام، سرمایه‌گذاری صنعت و معدن، سرمایه‌گذاری ساختمان ایران و سایپا دیزل بود.در مقابل نمادهای داروپخش، سرامیک صنعتی اردکان، افست، قند نقش‌جهان، مهرکام پارس، سرما آفرین و داروسازی امین با بیشترین کاهش قیمت در انتهای جدول معاملات نشستند.در جریان معاملات دیروز تاپیکو با معامله بلوکی ۲۵۴ میلیون سهمی به ارزش حدود ۴۰ میلیارد تومان بیشترین حجم و ارزش معاملات را داشت.

بورس