جزئیاتی از پروژه‌های ۹۷ سمات

حسین فهیمی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه در نشست خبری روز گذشته به تشریح پروژه‌های این شرکت پرداخت و سامانه «سجام» را یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین سیستم ضروری اطلاعات مشتریان عنوان کرد. وی در این راستا گفت: سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان (سجام) به‌عنوان جایگزین احراز هویت و شناسایی اولیه افراد در بازار سرمایه مطرح است. با راه‌اندازی این سامانه نه تنها شاهد تسهیل در گردآوری اطلاعات سهامداران هستیم، بلکه با تجمیع اطلاعات و سوابق معاملاتی، شفافیت بازار با افزایش قابل‌توجهی همراه خواهد شد. فهیمی در ادامه با اظهار این مطلب که سامانه مذکور به‌منظور دسترسی تمامی ناشران و نهادهای مالی به اطلاعات کلی سهامداران طراحی شده، اظهار کرد: با آغاز به کار سامانه مزبور که از چند روز پیش صورت گرفته، از این پس دیگر از سهامداران فرمی برای احراز هویت دریافت نمی‌شود و در مقابل سرمایه‌گذاران با ثبت‌نام در این سامانه می‌توانند به تمامی خدمات بازار سرمایه دسترسی یابند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه یکی از خواسته‌های فعالان بازار سرمایه این بوده است که تنها یک بار مشخصات افراد در بازار گرفته شود، گفت: در این راستا فعالیت اصلی سامانه متمرکز مزبور بر تحقق این موضوع قرار گرفته است به‌طوری‌که مشخصات افراد تنها یکبار در سامانه مزبور درج خواهد شد. مدیرعامل سمات در ادامه تاکید کرد: این سامانه از چند روز گذشته آغاز به کار کرده و فعالان بازار تنها ۶ ماه فرصت دارند تا برای تکمیل مشخصات و درج اطلاعات در این سامانه اقدام کنند. حتی سهامداران جدید با تکمیل این اطلاعات قادر خواهند بود تا کد معاملاتی آنلاین نیز دریافت کنند. به گفته فهیمی، تمام مردم اعم از کشاورزان، پیمانکاران، سرمایه‌گذاران و تمام آنهایی که به نحوی با بازار سرمایه در ارتباط هستند، می‌توانند در این سامانه ثبت نام کرده و از خدمات ارائه‌شده توسط آن بهره‌مند شوند.

 سامانه پرداخت سود متمرکز

مدیرعامل سمات در ادامه با تاکید بر اینکه «سجام» به بزرگترین سیستم اطلاعاتی بازار سرمایه تبدیل خواهد شد، افزود: یکی از خدماتی که سمات در نیمه دوم سال جاری ارائه خواهد داد، فرآیند دریافت و پرداخت یکپارچه و متمرکز سود اوراق بهادار است که با کمک آن، تمامی سودهای سهام و اوراق بهادار در شرکت‌های مختلف به شماره حسابی که مشتری از طریق سامانه سجام اعلام کرده، واریز خواهد شد.

وی هدف از این موضوع را پایان دغدغه سرمایه‌گذاران درخصوص دریافت سودها دانست و گفت: این موضع یکی از جدی‌ترین مطالبات سهامداران بود. بر این اساس پرداخت هر نوع سود اعم از سود انواع سهام و اوراق بهادار از قبیل صکوک، اجاره و در مجموع تمامی عایدی که هر فرد از ناشران اوراق بهادار باید دریافت کند، توسط سامانه یکپارچه مزبور از سوی ناشر دریافت و به حساب سهامدار واریز خواهد شد.

استارت مجمع الکترونیک از سمات

فهیمی در ادامه به دیگر پروژه شرکت اشاره کرد و گفت: راه‌اندازی سامانه مجامع الکترونیکی از دیگر طرح‌های توسعه‌ای است که شیوه بنگاه‌داری در کشور را متحول خواهد کرد. وی درخصوص سازوکار این سامانه اظهار کرد: سهامداران از طریق این سامانه قادر خواهند بود که به جای حضور فیزیکی در یک برهه زمانی مشخص، به‌صورت مجازی به تمام مدارک و اسناد لازم دسترسی و امکان اظهارنظر و کامنت‌گذاری داشته باشند. فهیمی افزود: پروژه مجمع آنلاین از طرح‌های پیچیده سمات بوده که برای اولین‌بار با کمترین خطای ممکن راه‌اندازی خواهد شد. فرایند برنامه‌ریزی در مورد این طرح از حدود ۹ ماه قبل شروع و در حال حاضر مباحث حقوقی و مقرراتی آن با بیش از ۲ هزار مستند در حال تدوین و بررسی است. این سامانه، در سه بخش قبل از مجمع، حین مجمع و پس از مجمع اطلاعات می‌دهد که یکی از این بخش‌ها شناسایی سهامدار است. حدود ۱۸ بخش مختلف در این سامانه وجود دارد.وی در ادامه تاکید کرد: پیمانکار این پروژه در آذر ماه امسال سامانه مجمع آنلاین را به سمات تحویل خواهد داد. به این ترتیب فرایند برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه یک شرکت به‌طور آنلاین به‌طور آزمایشی در سال جاری برگزار و رای‌گیری خواهد شد. به گفته فهیمی، از ابتدای سال ۹۸ این سامانه آماده ارائه خدمات به تمام ناشران بازار سرمایه خواهد بود. البته ۲ الی ۳ سال پس از راه‌اندازی این سامانه، مجامع شرکت‌ها هم به‌صورت مجازی و هم به‌صورت فیزیکی برگزار خواهد شد.

وی پیش‌نیاز این موضوع را ثبت‌نام برای فعالان و سهامداران حقیقی و حقوقی در سامانه سجام عنوان کرد و گفت: پس از ثبت‌نام نهایی در سامانه سجام می‌توانیم این سامانه را به‌عنوان درگاه ورودی برای هر نوع خدمات مالی از جمله برگزاری مجامع الکترونیکی به‌کار‌گیریم.

 رشد قابل‌توجه در صدور کدهای جدید

مدیرعامل سمات در ادامه اظهاراتش به بررسی کدهای صادر شده جدید اشاره کرد و گفت: از ابتدای سال ۹۷ تاکنون شاهد صدور بیش از ۳۱۶ هزار و ۱۸۵ کد جدید در بازار بودیم. این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل (۳ ماهه نخست سال ۹۶) با افزایش ۳۰۰ درصدی روبه‌رو‌ است. وی در ادامه با پیش‌بینی صدور کدهای جدید بیشتر طی ماه‌های آتی گفت: پیش‌بینی می‌کنیم این روند همچنان تداوم داشته باشد. فهیمی تعداد سهامداران فعال در بازار سرمایه را تا امروز ۸ میلیون و ۱۴۰ هزار کد فعال اعلام کرد و گفت: این کدها حداقل سالی یک بار معامله انجام می‌دهند. البته در کنار آنها حدود دو میلیون کد غیرفعال در بازار وجود دارد که پس از پایان مهلت ۶ ماهه ثبت نام در سجام، این کدهای غیر فعال تعیین تکلیف خواهند شد.

وی در ادامه به کدهای سهامداری خارجی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر حدود یک هزار و ۱۰۰ کد خارجی در بازار سرمایه ایران فعال است و نکته قابل توجه، تنوع کشورها است. هم اکنون سرمایه‌گذارانی از حدود ۴۳ کشور جهان وارد بازار سرمایه ایران شده‌اند. بیشترین کد هم مربوط به اروپا است. مدیر عامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی درخصوص نحوه ثبت نام سرمایه‌گذار خارجی در سجام گفت: سهامداران خارجی در قدم اول باید منابع خود را به داخل کشور و سیستم بانکی وارد کنند. بنابراین یک شماره حساب داخلی دارند که فعلا با همان شماره حساب در سجام ثبت نام می‌کنند.

ارتباط بین‌المللی

فهیمی در ادامه به شرایط خاص سیاست خارجی کشور در فضای بین‌الملل و وضعیت سخت حاکم بر مبادلات سیاسی و تجاری اشاره کرد و گفت: گرچه بازار سرمایه پیش از هر تصمیمی تحت تاثیر اخبار قرار می‌گیرد و به آن واکنش نشان می‌دهد، اما با این وجود حضور کدهای فعال خارجی نمایانگر تمایل به حضور این افراد به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران است.

مدیرعامل سمات در ادامه به دو رویکرد اصلی شرکت در حوزه بین‌المللی اشاره کرد و گفت: تداوم همکاری با شرکای خارجی و امکان ایجاد ارتباط با بازار سرمایه دیگر کشورها از جمله اصلی‌ترین دیدگاه در حوزه بین‌المللی خواهد بود. حفظ ارتباط با شرکای خارجی نه تنها مطلع شدن از آخرین استانداردهای موجود برای زیرساخت‌های لازم در دنیا را به دنبال خواهد داشت، بلکه سبب می‌شود تا تدوین و پیاده‌سازی این سازوکارهای نوین را در کشور داشته باشیم.

وی در ادامه افزود: گرچه محدودیت‌هایی در ارتباط با حوزه بین‌المللی داریم اما این فعالیت را متوقف نکرده و تلاش داریم تا همچنان کانال ارتباطی حفظ شود. البته معتقدیم این محدودیت‌ها کوتاه مدت است و به زودی شرایط به روندی متعادل باز می‌گردد.

فهیمی در ادامه با اظهار این مطلب که در حال حاضر سمات به‌طور یکپارچه با ۱۴ شرکت خارجی تفاهمنامه امضا کرده، گفت: تمام تلاش این مجموعه اجرای همه استانداردهای جهانی در بازار سرمایه برای خدمات دهی به سهامداران است.

منابع مورد نیاز از کجا تامین می‌شود؟

مدیرعامل سمات در ادامه درخصوص هزینه‌های مورد نیاز برای اجرای پروژه‌های مزبور گفت: پیش‌بینی‌ می‌کنیم تا از منابع داخلی شرکت بتوانیم هزینه‌های مالی مورد نیاز برای پروژه‌های مزبور را تامین کنیم.

فهیمی ادامه داد: همچنین یک منبع عایدی دیگر کسب درآمد از راه‌اندازی پروژه‌ها خواهد بود. به‌طوری‌که بتوانیم از درآمد کسب شده توسط یک پروژه به راه‌اندازی پروژه دیگر دست یابیم.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: چنانچه در این میان به مشکل نقدینگی برخورد کنیم، تامین مالی از منابع سهامداران را در پیش خواهیم گرفت.

تلاش برای راه‌اندازی سامانه پس از معاملات

فهیمی در ادامه با اظهار این مطلب که در حوزه ساخت سامانه‌های مختلف تاکید بر تولید داخلی داریم، گفت: با توجه به شیوه‌های دسترسی و شرایط مقرراتی اولویت نخست ما تولیدات داخلی است، اما در حوزه سخت افزار محدودیت‌های زیادی وجود دارد به همین دلیل مجبور به واردات می‌شویم اما حوزه نرم افزار کاملا برعکس است و ۹۹ درصد توسط ایرانی‌ها اجرا می‌شود.

مدیرعامل شرکت س‍پرده‌گذاری مرکزی درباره بهره‌برداری از سامانه پس از معاملات (Post Trade) جدید گفت: بازار ما به سامانه رجیستری خارجی قوی وابسته است که جایگزینی آن با یک سامانه بومی مثل تعویض موتور هواپیما در زمان پرواز است. این موضوع راه‌اندازی موازی را می‌طلبد و منابع زیادی نیاز دارد به همین دلیل این راهکار منتفی شد.

فهیمی در ادامه افزود: برای اجرای این سامانه جدید، مهاجرت اطلاعات جدید به قدیم باید صورت گیرد. در حال حاضر تلاش شده سامانه جدید را دائم به روز و وابستگی را کم کم به سامانه قدیم کاهش دهیم. پس از ثبت نام کامل افراد در سجام، مهاجرت اطلاعات از سیستم قدیم به بومی راحت تر انجام می‌شود.

تهیه زیرساخت‌های لازم برای آزادسازی «عدالت»

مدیرعامل سمات در ادامه به طراحی سامانه مخصوص برای سهام عدالت اشاره کرد و گفت: در این سامانه از پلتفورم کاملا بومی استفاده شده است.درخصوص نحوه ثبت نام سهامداران سهام عدالت در حال مذاکره با سازمان خصوصی‌سازی هستیم تا بتوانیم از روش آسان‌تری در سجام استفاده کنیم.فهیمی ادامه داد: بر‌اساس لایحه اجرایی دولت قرار است شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی منحل و صندوق‌های سرمایه‌گذاری (ETF) تخصصی طراحی شود تا پس از آن واحدهای این صندوق‌ها در اختیار افراد قرار بگیرد. زیرساخت‌های اجرای این موضوع در سپرده‌گذاری آماده است اما این لایحه فعلا به مجلس رفته و باید تصویب شود.فهیمی ادامه داد: جمع بندی نهایی درباره متن لایحه برعهده مجلس است وشیوه‌های اجرایی هم بر اساس سیاست‌های شورای اصل ۴۴ و سازمان بورس طراحی شده است. اما یک سری اقدامات مثل ثبت در سجام و تخصیص دارایی‌ها باید انجام شود که زیرساخت‌های آن در مراحل نهایی است و به محض اینکه لایحه ابلاغ و نهایی شود ظرف چند هفته شرکت سپرده‌گذاری آن را اجرا خواهد کرد.