مکمل سه جزئی رونق بورس

 این در حالی است که برخی فعالان بازار در ابتدای هفته، رفتار معامله‌گران را در فضایی هیجانی تحلیل می‌کردند. با وجود این، تداوم تقاضا و تشکیل صف‌های پرحجم خرید در نمادهای کالایی بورس تهران نشان می‌دهد که به اعتقاد معامله‌گران، بازگشت سیاست‌های ارزی دولت به ریل صحیح و کارشناسی دور از انتظار نیست. در این شرایط افزایش عرضه‌های اولیه شرکت‌های بزرگ و جذاب در کنار افزایش شناوری سهام با عرضه از سوی سهامداران عمده شرکت‌ها می‌تواند عاملی اثرگذار در افزایش جذب نقدینگی موجود در کشور به بازار سهام باشد. در صورت تحقق این مولفه‌ها، انتظار برای ادامه رشد در این بازار، انتظاری معقول است.

 یک امضا تا جذب نقدینگی به بازار سهام

معاملات سهام از روز شنبه با محوریت خبر توافق برای آزادسازی نرخ ارز صادرات غیرنفتی روندی پرشتاب را آغاز کرد. هر چند برخی از فعالان بازار، هیجانات به وجود آمده در بازار سهام را هیجانی کاذب قلمداد می‌کردند، اما تا به اینجا کار، جهش بورس تهران وارد سومین روز متوالی شده است. امری که نشان از امیدواری فعالان نسبت به اتخاذ سیاستی کارشناسانه از سوی دولت و آزادسازی نرخ ارز صادرات غیرنفتی بر مبنای تصمیم اخیر شورای پول و اعتبار دارد. این امر توانسته است، سبب روانه‌شدن حجم قابل‌توجه نقدینگی به سمت سهام صادرات‌محور در بازار سهام شود. تصمیم شورای پول و اعتبار هم‌اکنون تنها در انتظار امضای رئیس‌جمهوری است. در حال حاضر نیز بسیاری از سهام دلاری بورس تهران با صف‌های پرحجم در سمت خرید سهام روبه‌رو‌ هستند. دیروز حدود ۸۵ نماد بورسی و فرابورسی با صف خرید همراه شدند که ارزش این میزان تقاضا ۲۳۰ میلیارد تومان برآورد شد. به این ترتیب بلع نقدینگی سرگردان موجود توسط بازار سهام تنها در انتظار امضای رئیس‌جمهور برای باز کردن گره آزادسازی نرخ ارز صادرات غیرنفتی است.

 نقش عرضه‌های اولیه در جذب نقدینگی

برای جذب نقدینگی هر چه بیشتر به بازار سهام نباید از نقش مهم سازمان بورس نیز غافل شد. باید توجه داشت عرضه‌های اولیه یا IPO همواره یکی از بهترین راه‌های ورود نقدینگی به بازار سرمایه تلقی می‌شود. این مهم ضمن افزایش تامین مالی از طریق این بازار، از مزایای پایدار جهت رشد تولید و توسعه اقتصادی برخوردار است. به عبارتی دیگر از آنجا که عرضه‌های اولیه امری جذاب و فرصتی مناسب برای کسب بازدهی با کمترین ریسک ممکن به شمار می‌روند، راه را برای ورود نقدینگی تازه به بازار سهام فراهم می‌کنند. در این میان ورود شرکت‌های بزرگ که البته از جذابیت‌های بنیادی مناسبی برخوردارند، نقدینگی قابل توجهی را جذب بازار سرمایه می‌کند. قابل اذعان است که رشد نقدینگی در سال‌های گذشته، وضعیت نابسامانی را بر اقتصاد کشور حاکم کرده است. این نقدینگی در شرایط کنونی در میان بازارهای سفته‌بازانه همچون بازار ارز و سکه سرگردان بوده و سمت و سوی مناسبی ندارد. نگاهی به آمارها نشان می‌دهد دلار از ابتدای سال تاکنون بیش از ۱۷۸ درصد رشد کرده است. سکه نیز در این بازه زمانی با بازدهی بیش از ۱۴۰ درصدی همراه شده است. به این ترتیب با در نظر گرفتن نقطه شروع بازارها یعنی بازدهی از ابتدای سال، بورس به‌عنوان جامانده رالی بازارها، می‌تواند در ادامه مورد توجه سرمایه گذاران قرار گیرد. امری که خبر آزاد‌سازی ارز با فروکش هیجانات سیاسی، چندان دور از انتظار نخواهد بود. به این ترتیب با فراهم آوردن زمینه‌های جذب نقدینگی به بازار سهام، بازاری بزرگ و پویا ایجاد خواهد شد که زمینی بزرگ در اختیار معامله‌گران حرفه‌ای بازار قرار می‌دهد.

 سهامداران عمده، سهامداری نکنند

نگاهی به وضعیت سهام شناور شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد که مالکیت بخش عمد‌ه‌ای از سهام شرکت‌های پذیرفته شد‌ه د‌ر بازار سهام ایران د‌ر اختیار سهامد‌اران عمد‌ه یا فعالان حقوقی د‌ولتی و شبه‌د‌ولتی (تامین اجتماعی، صند‌وق‌های بازنشستگی، بیمه‌ها و...) قرار د‌ارد‌. این در حالی است که نقش سهامداران عمده، سهامداری نیست.

 در شرایط فعلی نیز افزایش عرضه از سوی این سهامداران حتی در صورت تحمیل افت قیمتی به سهام، به نفع بازار به شمار می‌رود. باید‌ اذعان کرد‌ حجم سهام شناور آزاد‌ از جهات گوناگون بر بازار اوارق بهاد‌ار تاثیرگذار است. افزایش عمق بازار، نقد‌شوند‌گی سهام و افزایش کارآیی بازار را می‌توان از جمله اثرات افزایش سهام شناور آزاد‌ د‌انست. سهام شناور آزاد‌ اند‌ک نشانگر آن است که مقد‌ار کمی از سهام شرکت برای معامله د‌ر د‌سترس است و د‌ر نتیجه احتمال انحراف قیمت روز از قیمت منصفانه زیاد‌ است.  به این ترتیب افزایش سهام شناور آزاد‌ موجب کاهش امکان د‌ستکاری قیمت، کاهش ریسک نقد‌شوند‌گی و د‌ستیابی به قیمت عاد‌لانه‌ نزد‌یک به ارزش ذاتی می‌شود‌. در حال حاضر، به گفته کارشناسان، یکی از د‌لایل اصلی پایین بود‌ن نقد‌ینگی د‌ر بورس تهران را می‌توان ناچیز بود‌ن سهام شناور آزاد‌ د‌انست. چرا که پایین بود‌ن این نسبت از طرفی جذابیت خرید‌ را برای سهامد‌اران یک بازار کاهش می‌د‌هد‌ و از طرف د‌یگر به علت کم‌بود‌ن سهام قابل‌معامله، نقد‌شوند‌گی سهام آن بازار با کاهش قابل‌توجهی روبه‌رو‌ می‌شود‌.

 نبض بازار در دست بزرگان

همان‌طور که اشاره شد با رشد ۵۵/ ۲ درصدی نماگر اصلی طی معاملات دیروز بورس تهران، قله جدیدی در این بازار ایجاد شد(پیش‌تر سطح ۱۱۵ هزار و ۱۷۴ سقف نماگر بازار به‌شمار می‌رفت). افزایش تقاضا برای سهام بورسی نیز سبب شد تا ارزش معاملات خرد سهام به سطح قابل‌قبول ۵۰۹ میلیارد تومانی برسد. حال بررسی روند صنایع بورسی در روز دوشنبه نشان می‌دهد از ۳۸ ‌صنعت مورد بررسی، ۱۴ صنعت با رشد شاخص همراه شدند و در مقابل شاهد کاهش شاخص ۲۰ صنعت بورسی بودیم.

در این میان همان‌طور که انتظار می‌رفت صنایع بزرگ بازار سهام که عمدتا شامل گرو‌ه‌های کالایی نیز می‌شود، در صدر بازدهی روزانه قرار گرفتند. به این ترتیب سهام شرکت‌های معدنی، فلزی و پتروشیمی‌ها با استقبال معامله‌گران همراه شدند و توانستند رشد بیش از ۴ درصدی را تجربه کنند. این شرایط سبب شد تا نماد معاملاتی شرکت‌های فولاد‌مبارکه اصفهان، صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، ملی صنایع مس ایران، معدنی و صنعتی گل‌گهر و پتروشیمی پارس در صدر فهرست نمادهای اثرگذار بر رشد شاخص کل قرار گیرند. ارزش خرید در این نمادها به ۱۸۰ میلیارد تومان می‌رسید. این در حالی است که حدود ۷۵ میلیارد تومان نقدینگی پشت دروازه‌های ورود به این سهام قرار دارند. به این ترتیب حدود ۳۴ درصد از جریان ورود نقدینگی به این سهام اختصاص داشت. یکی از نکات قابل‌توجه معاملات روز گذشته توقف ۴ نماد معاملاتی «شفن»، «شیراز»، «شبریز» و «شسپا» به دلیل رشد ۲۰ درصدی در ۵ روز متوالی بود.

این دستورالعمل اجرایی در معاملات امروز نیز در صورت تداوم تقاضا برای خرید سهام، به توقف گسترده نمادهای زیرمجموعه گروه‌های بزرگ فلزی – معدنی و پتروشیمی‌ها می‌انجامد. به این ترتیب احتمال دارد طی معاملات روز سه‌شنبه شاهد گردش نقدینگی در دیگر گروه‌های سهامی باشیم. این در حالی است که طی روزهای اخیر، عمده نقدینگی ورودی به بازار سهام، توسط این گروه‌ها جذب شده است.

 مروری بر بازگشایی بازارهای جهانی

روز گذشته با بازگشایی بازارهای جهانی شاهد افت قیمت فلزات بودیم. این کاهش قیمت به دنبال نگرانی فعالان اقتصادی به دلیل آرام شدن رشد بخش تولید اقتصادی چین به وقوع پیوست. امروز (سه‌شنبه) قرار است اداره آمار ملی چین، گزارش شاخص مدیران خرید تولیدی این کشور در ماه جولای را منتشر کند. پس از آن نیز این گزارش توسط موسسه Caixin منتشر خواهد شد. شاخص محاسبه شده از اداره آمار چین، با فعالیت شرکت‌های تولیدی بزرگ به‌ویژه شرکت‌های دولتی در ارتباط است و موسسه Caixin نیز از داده‌های مربوط به شرکت‌های متوسط و کوچک برای محاسبه شاخص خود استفاده می‌کند. در این میان شواهد نشان از احتمال تضعیف این دو شاخص در ماه جولای از نگاه فعالان اقتصادی دارد. این نگاه ناامید‌کننده سبب شده است تا فضایی منفی بر بازار فلزات حاکم شود. در این میان روی با کاهش قیمت ۲/ ۲ درصدی، بیشترین میزان افت را تجربه کرد. به این ترتیب روی در سطح ۲۵۳۳ دلار در هر تن قرار گرفت. مس نیز با افت ۴/ ۰ درصدی، ۶۲۲۱ دلار در هر تن قیمت خورد. به نظر می‌رسد معامله‌گران مس همچنان به احتمال برگزاری اعتصاب در معدن اسکوندیدا واکنش نشان نداده‌اند؛خبرگزاری رویترز در گزارشی اعلام کرد بر اساس اسناد رویت شده، اتحادیه کارگری شماره یک معدن اسکوندیدا پیشنهاد اخیر حقوق و مزایای شرکت BHP را رد کرده و کارگران در حال‌حاضر مشغول بررسی موضوع آغاز اعتصاب هستند. شاید در حال‌حاضر شاخص مدیران خرید چین برای فعالان بازار از اهمیت بیشتری برخوردار است. در عین حال در هفته جاری شاهد نشست‌های بسیاری از کشورها همچون آمریکا، ژاپن، بریتانیا، برزیل و هند برای تعیین سیاست‌های پولی خواهیم بود. همچنین آمارهای اقتصادی و گزارش سودآوری شرکت‌های بزرگی مانند اپل و برکشایر هاتاوی این هفته منتشر خواهد شد. بنابراین غربی‌ها پیش از آنکه به تعطیلات تابستانی آگوست بروند، با ترافیکی از رویدادهای مهم روبه‌رو‌ خواهند بود.

 نگاهی به دیگر گروه‌های سهامی

خودرویی‌ها که معاملات روز یکشنبه خود را با رشد قیمتی پشت‌سر گذاشته بودند، روز گذشته در محدوده منفی قیمتی دادوستد شدند و شاخص این گروه نیز با کاهش ۶/ ۳ درصدی مواجه شد. از نکات قابل‌توجه این گروه طی معاملات دیروز، بازگشت نماد معاملاتی شرکت سایپاآذین به گردونه معاملات بود. «خاذین» که روز یکشنبه به دنبال افت ۲۰ درصدی در ۵ روز معاملاتی متوقف شده بود، پس از بازگشایی با فشار فروش سنگین معامله‌گران مواجه شد و افت بیش از ۱۰ درصدی را تجربه کرد. گروه‌های کوچک بازار نیز دیروز معاملات کم‌رمقی را در محدوده منفی قیمتی پشت‌سر گذاشتند. در این‌خصوص می‌توان به معاملات گروه‌های غذایی، دارویی، محصولات کاغذی و انبوه‌سازی‌ها اشاره کرد. هر‌چند در برخی نمادهای گروه غذایی و سیمانی نوسانات مثبتی ثبت شد اما ضعف تقاضا و حرکت غالب نقدینگی به سمت گروه‌های بزرگ و دلارمحور بازار مانع از خودنمایی جنبه‌های بنیادی در این سهام شده است. این در حالی است که اخبارهای واصله حکایت از صدور مجوز افزایش قیمت محصولات در این صنایع دارد. در این‌خصوص لبنیات پاک برابر آخرین اطلاعیه‌ای که روی سامانه کدال قرار داده، مجوز افزایش ۲۰ درصدی قیمت را از انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی دریافت کرده است. خبر افزایش قیمت محصولات سیمانی نیز طی این هفته منتشر شد.

 همگام با بازیگران

روز دوشنبه، برای سومین روز متوالی، خالص تغییر مالکیت به نام معامله‌گران حقیقی بازار رقم خورد.در این روز افزون بر ۳۲۴ میلیون سهم به ارزش ۱۰۱ میلیارد تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی افزوده شد. بیشترین خالص خرید توسط سهامداران خرد در نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی به ثبت رسید. به این ترتیب خالص خرید حقیقی‌ها در گروه مزبور به ۵۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان رسید. پتروشیمی‌ها نیز در این روز شاهد تغییر مالکیت ۲۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومانی به نفع حقیقی‌ها بودند. پالایشی‌ها دیگر گروهی بودند که با خالص خرید ۱۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومانی توسط معامله‌گران خرد بازار همراه شدند. در بررسی وضعیت تغییر مالکیت نمادها دیروز در صدر خرید معامله‌گران حقیقی، تمایل به جمع‌آوری سهام شرکت ملی صنایع مس ایران قرار داشت. خالص خرید حقیقی‌ها در نماد مزبور به ۸۹ میلیون سهم به ارزش ۲۸ میلیارد تومان بالغ شد. نماد معاملاتی شرکت فولاد‌مبارکه اصفهان نیز در این روز شاهد تغییر مالکیت ۱۹ میلیارد تومانی به نفع معامله‌گران خرد بازار بود.  در آن‌سوی بازار اما بانکی‌ها با محوریت نماد معاملاتی بانک ملت مورد توجه حقوقی‌ها قرار داشتند. خودرویی‌ها دیگر صنعت مورد توجه معامله‌گران عمده بازار بودند. در صدر خرید معامله‌گران حقوقی از منظر نماد، خرید سهام شرکت ایران‌خودرو قرار داشت. دیروز ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار سهم «خودرو» به ارزش ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. پس از آن «وبملت» شاهد بیشترین خرید سهام از سوی حقوقی‌ها به ارزش یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بود.