شاخص کل بورس بهمن‌ماه را با نوسانات زیادی پشت‌سر گذاشت که در نهایت ثبت زیان ۵درصد در کارنامه این بازار را شاهد بودیم ولی در این شرایط صندوق‌های سرمایه‌گذاری عملکرد به مراتب مناسب‌تری را تجربه کردند؛ در ماهی که گذشت از مجموع ۱۵۶ صندوق فعال در بازار سرمایه اعم از سهامی، مختلط، بادرآمد ثابت و قابل‌معامله، حدود نیمی از صندوق‌ها یعنی ۷۷صندوق بازدهی مثبت داشتند، مابقی نیز یا با عملکردی خنثی یا با زیان‌هایی کمتر از شاخص کل بورس مواجه شدند به‌طوری‌که در مجموع ۸۷درصد از این نهادهای مالی بازدهی بهتر از عملکرد شاخص (زیان ۵درصدی) را به نمایش گذاشتند.

افزون بر این در حال‌حاضر بیش از ۲۰۰ صندوق سرمایه‌گذاری در ۴حوزه یاد‌شده مشغول به فعالیت هستند و منابع مالی تحت مدیریت آنها نزدیک به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان است. به‌این ترتیب جابه‌جا‌یی نقدینگی از بخشی به بخش دیگر می‌تواند، ورود پول‌های جدید را به‌همراه داشته باشد. در این راستا «دنیای‌اقتصاد» در گزارشی که هفته آینده منتشر خواهد شد به بررسی پرتفوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت از سال ۹۵ تا‌کنون پرداخته و تغییر سبد سرمایه‌گذاری در آنها را مورد بررسی قرار داده است. این گزارش جابه‌جا‌یی نقدینگی، شیفت پول‌های جدید و تاثیر آن بر بازار را به‌خوبی نشان می‌دهد.

  رصد عملکرد صندوق‌ها در بهمن‌ماه

همان‌طور که عنوان شد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ماه گذشته توانستند کارنامه مناسبی از خود برجا گذارند. در این راستا صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام با سوددهی در محدوده ۷درصد روبه‌رو شدند. بازدهی صندوق‌های بادرآمد ثابت نیز در محدوده ۲ تا ۳درصد در نوسان بود. البته در این میان دو صندوق اندیشه زرین پاسارگاد و مشترک اندیشه فردا بازدهی قابل‌توجهی نسبت به دیگر صندوق‌های بادرآمد ثابت داشتند به‌طوری‌که در ماه گذشته هر کدام به ترتیب ۵/ ۹ و ۱/ ۵درصد بازدهی در کارنامه خود ثبت کردند. بیشترین بازدهی کسب شده توسط صندوق‌های مختلط نیز در محدوده ۴درصدی قرار داشته است. صندوق‌های قابل معامله (از نوع غیرکالایی) نیز با روندی مثبت و کسب بازدهی در محدوده یک تا دو درصدی روبه‌رو شد. ولی صندوق‌های قابل‌معامله کالایی به بازدهی قابل‌توجهی دست یافتند. در این راستا رشد قیمتی در بازار سکه و طلا در جهش سوددهی این صندوق‌ها بی‌تاثیر نبود؛ بر این اساس در حالی قیمت هر سکه در بهمن ماه با رشد قیمتی ۲/ ۱۲ درصدی به ۴ میلیون و ۵۰۰هزار تومان رسید که صندوق‌های کالایی که عمدتا در طلا و سکه سرمایه‌گذاری کرده بودند، توانستند بازدهی بیش از ۱۱درصدی را کسب کنند.

  نگاهی دقیق به صندوق‌های سهامی

بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام در ماهی که گذشت نشان از آن دارد که این نهادهای مالی در برخی موارد توانستند از شاخص کل پیشی بگیرند. به این ترتیب ۸۳درصد از صندوق‌های مزبور توانستند بازدهی بهتری از شاخص کل بورس داشته باشند و به این ترتیب در رتبه‌های برتر از نماگر اصلی بازار ایستادند.در این میان سه صندوق سرمایه‌گذاری مشترک دماسنج، اندیشه خبرگان سهام و سهم آشنا نیز با سوددهی همراه شدند. بر این اساس بازدهی صندوق دماسنج به بیش از ۷درصد رسید. این صندوق در دوره یک‌سال اخیر نیز بازدهی بیش از ۱۳۰درصدی را کسب کرده است. بررسی پرتفوی صندوق مزبور نشان از آن دارد که ۸۵/ ۸۴درصد از سبد آن به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص دارد. سرمایه‌گذاری در گروه‌هایی از جمله محصولات فلزی، بانک، فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و لاستیک و پلاستیک از جمله استراتژی‌های مدیریت این صندوق بوده است.در ادامه این روند نیز صندوق اندیشه خبرگان سهام توانست با ثبت بازدهی ۵/ ۱درصدی در رتبه دوم برترین صندوق ماه گذشته شناخته شود. هر چند این صندوق در دوره ۳ماه گذشته زیان ۵/ ۰درصدی را به نمایش گذاشته بود، اما بازدهی ۶ماه گذشته آن به ۹/ ۳۰درصد رسید. همچنین سرمایه‌گذاران در صندوق مزبور توانستند در دوره یکساله اخیر به بازدهی ۷/ ۶۸درصدی دست یابند. در این صندوق نیز ۷/ ۷۳درصد از پرتفوی صندوق به خرید سهام اختصاص داشته که بخش عمده‌ای از آن به سرمایه‌گذاری در سهام گروه‌های پالایشی، معدنی و اطلاعات و ارتباطات تعلق داشته است. همچنین ۳/ ۱۷درصد از سبد صندوق مزبور نیز در اختیار سپرده بانکی است.

صندوق سرمایه‌گذاری سهم آشنا نیز از دیگر صنایع مثبت در ماه گذشته بود که توانست بازدهی ۷۱/ ۰درصدی را به نمایش گذارد. این صندوق نیز در دوره یک سال اخیر سوددهی بیش از ۱۰۰درصدی داشته است. بخش عمده‌ای از پرتفوی صندوق سهم آشنا به خرید سهام دو گروه فلزی و شیمیایی تعلق دارد به‌طوری‌که هر‌کدام از دو صنعت مزبور ۲۲درصد از سبد سرمایه‌گذاری این صندوق را به خود اختصاص دادند. همچنین تنها کمتر از ۱۰درصد از سبد سرمایه‌گذاری این صندوق به سپرده بانکی تعلق دارد و مابقی صرف خرید سهام شده است. همچنین در ماهی که گذشت صندوق‌های فیروزه موفقیت، مشترک بورسیران، مشترک نقش جهان، آوای ثروت کیان، مشترک ایساتیس پویای یزد و گنجینه رفاه هر چند با زیان مواجه شدند، اما در رتبه‌های بالاتر از شاخص کل بورس قرار گرفتند. البته زیان هر کدام از صندوق‌های مزبور کمتر از یک درصد بود. در ادامه این روند نیز صندوق‌های مشترک پیشتاز، مشترک رشد سامان، مشترک کارگزاری بانک صادرات، مشترک آگاه، مشترک امید توسعه و مشترک عقیق از جمله صندوق‌هایی بودند که زیان یک تا دو درصدی را در کارنامه خود ثبت کردند.این در حالی است که با توجه به ثبت زیان ۵ درصدی شاخص کل بورس در بهمن‌ماه، ۱۰صندوق از جمله مشترک توسعه ملی، شاخصی کارآفرین، سپهر اول کارگزاری بانک صادرات، مشترک یکم آبان، همیان سپهر،مشترک کارگزاری بانک ملی ایران، سپهر آتی خوارزمی، مشترک سرمایه دنیا ومشترک البرز در رتبه‌های پایین‌تر از نماگر بازار قرار گرفتند. زیان صندوق‌های مزبور در محدوده ۵تا ۸درصدی در نوسان بود.

  صندوق‌های بادرآمد ثابت چه کردند؟

بررسی روند بازدهی صندوق‌های بادرآمد ثابت در بهمن‌ماه نیز نشان از آن دارد که این نهادهای مالی با توجه به ماهیت اصلی خود و سرمایه‌گذاری بخش عمده در اوراق بادرآمد ثابت، بازدهی یک تا ۲ درصدی را نیز در این ماه داشتند. در این راستا بازدهی صندوق نیکوکاری لوتوس رویان به ۲درصد رسید. همچنین صندوق‌های امین آشنا ایرانیان و مشترک گنجینه الماس پایدار نیز هر کدام به ترتیب بازدهی ۹۳/ ۱درصدی و ۹۲/ ۱درصدی را شاهد بودند.  اما در این میان دو صندوق اندیشه زرین پاسارگاد و مشترک اندیشه فردا عملکردی به مراتب متفاوت‌تر از دیگر صندوق‌های فعال در این حوزه داشتند که هر کدام به ترتیب بازدهی ۵/ ۹ و ۱/ ۵درصدی را در کارنامه بهمن‌ماه خود ثبت کردند.  در رابطه با چرایی ثبت بازدهی مزبور، مدیر صندوق مزبور به ارائه توضیحات پرداخت. سجاد میرزا‌‌‌‌‌یی سوینی مدیر صندوق سرمایه‌گذاری اندیشه زرین پاسارگاد معتقد است: بازدهی قابل‌توجه این صندوق در ماه‌های اخیر به دلیل کاهش در اندازه صندوق با توجه به ابطال واحدها نسبت به زمان قبل و تغییر در ترکیب دارایی و بدهی آن بوده است. به عبارت دقیق‌تر ثبت بازدهی سنگین در دوره‌های یک ماهه و ۵ ماه گذشته صندوق سرمایه‌گذاری اندیشه زرین پاسارگاد، ناشی از عملکرد پرتفوی آن نبوده است.از این توضیحات این گونه استنباط می‌شود که در واقع بازدهی قابل توجه صندوق مزبور در بهمن ماه و همچنین ۵ ماه اخیر ناشی از رشد چندبرابری ارزش دارایی‌ها نیست. بلکه به دلیل وجود بدهی پرداخت نشده ( به نوعی اهرم مالی) و تقسیم شدن بازدهی ایجاد شده به خالص دارایی کوچک است.لذا با توجه به اینکه نرخ NAV (ارزش خالص دارایی) صندوق‌ها از تقسیم خالص دارایی‌ها بر تعداد واحدها حاصل می‌شود، از شهریور ماه سال جاری دارایی‌های صندوق چند برابر خالص دارایی این صندوق‌ها در ترازنامه بوده که این تغییر موجب شد تا حاصل این تقسیم میزان بزرگ‌تری شود که در بازدهی صندوق‌ها قابل مشاهده است.

  نگاهی به دیگر صندوق‌ها

بررسی عملکرد صندوق‌های مختلط در بهمن‌ماه نیز نشان از آن دارد که صندوق تجربه ایرانیان با ثبت بازدهی ۱۵/ ۴درصدی در صدر دیگر صندوق‌های این گروه قرار گرفت. بررسی پرتفوی این صندوق نشان از آن دارد که ۲/ ۴۶درصد از سبد مزبور به خرید سهام اختصاص داشته، ۴۰درصد به سپرده بانکی و ۸/ ۱۰درصد نیز در خرید اوراق مشارکت بوده است. در میان صنایع بورسی خریداری شده توسط مدیریت صندوق نیز بخش عمده یعنی بیش از ۱۹درصد به خرید سهام نمادهای قند و شکر تعلق دارد. همچنین صندوق مزبور هر چند در دوره ۳ماه اخیر بازدهی محدود ۵/ ۱درصدی را کسب کرد، اما بازدهی آن در ۶ماه اخیر به حدود ۱۵درصد و در دوره یکساله نیز بالغ بر ۳۵درصد بود.در ادامه نیز دو صندوق مشترک کوثر و ثروت‌آفرین پارسیان هر کدام توانستند بازدهی کمتر از ۵/ ۰درصدی را کسب کنند. صندوق‌های کارگزاری بانک تجارت و مشترک آسمان خاورمیانه نیز هر چند با زیان در محدوده ۵/ ۰درصدی مواجه شده، اما در رتبه‌های بالاتر از شاخص کل بورس ایستادند. به این ترتیب تمامی صندوق‌های مختلط فعال در بازار به‌جز یک صندوق توانستند عملکردی بهتر از شاخص کل بورس داشته باشند. به‌طوری‌که در ماه گذشته صندوق یکم نیکوکاری آگاه زیان ۶/ ۵درصدی مواجه شد.

  ETFها چه کردند؟

در میان صندوق‌های قابل معامله نیز در حالی ETFهای غیرکالایی از جمله کمند،پارند پایدار سپهر، گنجینه آینده روشن، کیان و اعتماد آفرین پارسیان توانستند عملکردی مثبت داشته و بازدهی بیش از یک درصدی را کسب کنند که بازدهی صندوق‌های کالایی، به مراتب بالاتر بود. به‌طوری‌که این صندوق‌ها سوددهی بیش از ۱۱درصدی داشتند.بررسی روند صندوق‌های مزبور نشان از اختلاف بسیار اندک در سوددهی آنها دارد. همان‌طور که عنوان شده قیمت سکه در بهمن‌ماه با رشد ۲/ ۱۲درصدی همراه شد که این امر زمینه‌ساز افزایش بازدهی در صندوق‌های مربوطه شد. به‌طوری‌که در صدر این صندوق‌ها نیز صندوق در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای مفیدقرار داشت که بازدهی ۶۶/ ۱۱درصدی را کسب کرد.صندوق با پشتوانه طلای لوتوس با ثبت بازدهی ۵۶/ ۱۱درصدی در رتبه دوم قرار گرفت. در ادامه نیز دو صندوق در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای کیان و زرافشان امید ایرانیان هر کدام با ثبت بازدهی ۱۱درصدی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. البته در این میان بررسی عملکرد صندوق‌های مزبور در دوره‌های طولانی‌تر نشان از آن دارد که صندوق با پشتوانه طلای لوتوس توانسته در دوره یک‌سال اخیر سوددهی ۱۸۰درصدی را به نمایش گذارد.

10