نرخ سود «اخزا»ها در کانال ۲۲ درصد باقی ماند
حرکت بازار بدهی روی خط صاف
نکته مهم این بود که نرخ کل بازدهی در بازار بدهی با وجود رشد محدود در روز گذشته، برای چهارمین روز کاری پیاپی در کانال ۲۲ درصد باقی ماند. به‌نظر می‌رسد توقف رالی قیمت در بازارهای رقیب در کنار ثبات سیاست‌های پولی و همچنین کشف قیمت اوراق خزانه در تعدد سررسیدها نقش موثری در روند پایدار نرخ سود در بازار بدهی داشته است.
تثبیت «اخزا»ها در بلوک ۲۲
طی هفته‌های اخیر شاخص‌های سهام و ارز به دلیل تشدید مناقشات در قلمرو تجارت جهانی و همچنین افزایش تنش‌های سیاسی نوسانات شدیدی را از سر گذراندند. اما با وجود فراز و نشیب‌های پردامنه قیمتها در بازارهای ارز و سهام، بازار اوراق با درآمد ثابت سلامت روانی خود را حفظ کرد و قیمتها در این بازار در بازه محدودی به نوسان پرداختند. این تغییرات محدود را می‌توان در ثبات نرخ سود موثر اوراق خزانه مشاهده کرد.
بازار بدهی سال‌جاری را با تنزل نرخ سود موثر به کانال ۲۱ درصد آغاز کرد؛ اما به تدریج قیمت اوراق بدهی با شیب ملایم در سراشیب قرار گرفت و در نتیجه، نرخ کل بازدهی در این بازار رفته‌رفته افزایش یافت و در هفته نخست اردیبهشت تا آستانه ورود به کانال ۲۴ درصد پیش رفت. اما پس از ۸ روز نوسان در محدوده ۲۳ درصد که حاکی از جذابیت بیشتر اوراق خزانه بود، تقاضا در این بازار قوت گرفت و با عقبگرد آرام در نیمه دوم اردیبهشت عموما در کانال ۲۲ درصد به نوسان پرداخت. در ادامه همین روند، دیروز نرخ سود موثر ۲۶ مرحله از اوراق خزانه ضمن رشد ۳/ ۰ واحد درصدی به رقم ۹/ ۲۲ درصد رسید. در بین سررسیدهای مختلف اوراق خزانه، سقف بازدهی موثر در این بازار طی معاملات دیروز عدد ۲۴ درصد را نشان می‌داد و کمترین میزان سود در بین اوراق خزانه روی رقم ۲۰ درصد به ثبت رسید.
آرایش معکوس نیروها در سهام و اخزا
چنان که ملاحظه می‌شود میزان سود در بازار بدهی تا قبل از تلاطم‌های اخیر صعودی بوده است و پس از ارتقای حدودا دو کانالی (از ۲۱ درصد در ابتدای سال تا ۲۳ درصد در نیمه نخست اردیبهشت) متوقف و سپس در محدوده ۲۲ درصد تثبیت شده است. به‌نظر می‌رسد حرکت صعودی سهام نقش موثری در روند قیمت در بازار بدهی داشته است. چنان که می‌دانیم، سهام تا قبل از بروز ریسک‌های جدید در نیمه اردیبهشت، یکه‌تاز عرصه بازدهی در بین گزینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری بود. در چنین شرایطی، طبیعی بود که بخشی از جریان سرمایه در بازار بدهی به دلیل کسب بازدهی بیشتر به سمت سهام گسیل پیدا کند. کاهش تقاضا و فشار توامان عرضه در اوراق بدهی را که منجر به افت قیمت و افزایش ملایم میانگین نرخ سود موثر تا آستانه ۲۴ درصد شد، می‌توان پیامد مستقیم حرکت سرمایه به سمت دارایی‌هایی با ریسک و بازدهی بیشتر تا نیمه اردیبهشت‌ماه قلمداد کرد. اما پس از افزایش تنش‌های سیاسی در خاورمیانه و همچنین پایان صلح موقت تجاری بین چین و آمریکا پول‌ها برای فرار از گزند ریسک‌های نورسیده به سمت پناهگاه‌های امن‌تری به حرکت درآمدند. در نتیجه، با افت تقاضا و خروج بخشی از سرمایه‌ها از جریان معاملات سهام، شاخص کل بورس از قله تاریخی خود عقب نشست و همزمان قیمت اوراق بدهی با رشد ملموس تقاضا با شیب ملایمی افزایش یافت تا اینکه نرخ سود موثر در این بازار در محدوده ۲۲ درصد تثبیت شد.
سه عامل ثبات بازار بدهی
همان گونه که اشاره شد، طی روز گذشته متوسط نرخ سود موثر «اخزا»ها ضمن رشد اندک، برای چهارمین روز متوالی در محدوده ۲۲ درصد باقی ماند. در مجموع، میانگین نرخ بازدهی در بازار بدهی در ۱۲ روز کاری اخیر زیر مرز ۲۳ درصد نوسان داشته و تنها یک جلسه معاملاتی مجال ورود به این مرز را یافته است. علاوه بر توقف رالی صعودی سهام که نقش موثری در حرکت بخشی از سرمایه‌ها به سمت بازار بدهی داشت، به‌نظر می‌رسد ثبات فعلی حاکم بر قیمت «اخزا»ها برآیندی است از ثبات مورد انتظار سیاست‌های پولی، ظرفیت محدود بازدهی در بازارهای رقیب و همچنین عمق بیشتر بازار بدهی در پی تعدد سررسید اوراق خزانه. در واقع مجموعه این عوامل شرایطی فراهم آورده که قیمت اوراق خزانه، برخلاف سهام و ارز، برای بیش از دو هفته حول نقطه مشخص و باثباتی نوسان داشته باشد.
چشم‌انداز ثبات سیاست‌های پولی همواره یکی از عوامل تعیین‌کننده در حرکت نرم قیمت در بازار بدهی تلقی می‌شود. به بیان دیگر، نرخ سود در بازار بدهی تابعی از حرکت نرخ سود در بازار پول است. طی یکی دو سال گذشته قیمت اوراق خزانه توام با تغییر ریل سیاست‌های پولی دچار چند شکست شد. در آخرین دوره می‌توان به عقبگرد تند نرخ بازدهی «اخزا»ها در پی کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی در بهمن ۹۶ اشاره کرد. این حرکت هماهنگ در دوره‌های بعد هم با تقریب نسبتا زیادی در روند نرخ‌های سود بدون ریسک بازتاب پیدا کرد. البته در دوره‌هایی رابطه خطی نرخ سود «اخزا»ها با نرخ سود سپرده‌ها بر هم خورده است؛ یعنی نرخ سود در بازار بدهی برخلاف تثبیت قیمت در بازار پول، حرکت افزایشی تندی را داشته است که در این میان، می‌توان به ثبت بازدهی بالای ۳۰ درصد برای سررسیدهای اوراق خزانه در مرداد ۹۷ اشاره کرد. در این دوره‌ها به‌نظر می‌رسد مولفه‌های دیگری در واگرایی قیمت در بازار پول و بدهی و عدم تابعیت محض روند نرخ سود موثر «اخزا»ها و سپرده‌های بانکی مداخله کرده‌اند که به‌طور خلاصه می‌توان آن را به ظرفیت بازارها برای افزایش میزان بازدهی نسبت داد. در واقع، ظرفیت ترغیب‌کننده سهام برای کسب بازدهی در مقاطعی توانسته پول‌ها را از بازار بدهی جذب و قیمت اوراق خزانه را بر خلاف تثبیت نرخ سود در بازار پول متاثر سازد و با خود همراه کند. در شرایط کنونی هم به‌نظر می‌رسد چنین مولفه‌ای در تعیین روند قیمت در بازار بدهی موثر بوده است. برآیند رفتارها در بازار بدهی نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران ظرفیت رشد قیمت و کسب بازدهی در بازارهای پرریسک‌تری چون سهام را محدودتر از هفته‌های گذشته می‌دانند. به بیان دیگر، فقدان محرک قوی برای خروج سرمایه‌ها از بازار بدهی منجر به برقراری تعادل پایدار در این بازار شده است. هر چند این روند می‌تواند کوتاه‌مدت باشد و با افق‌گشایی در بازارهای سهام قیمت «اخزا»ها نیز دستخوش نوسان بیشتر شود. نکته دیگری که به‌نظر می‌رسد طی این مدت به روند نرخ سود در بازار بدهی روند پایدارتری بخشیده، عمق بیشتر بازار بدهی در نتیجه تعدد اوراق خزانه است. چنان که می‌دانیم، سال ۹۷، دوره وفور عرضه اوراق خزانه بود. در این سال، ۱۵ سررسید تازه از اوراق خزانه در فرابورس عرضه شد و هم‌اکنون در این بازار ۲۶ مرحله از اوراق خزانه امکان جابه‌جایی دارند. تعدد قابل ملاحظه اوراق خزانه را می‌توان به معنای تعمیق بازار و کشف قیمت بر اساس حجم بیشتری از معاملات قلمداد کرد.
ارسال نظر