مجامع از نوع کرونایی
اکثر شرکت‌های بورسی به علت پایان سال مالی در اسفند ماه، باید تا پایان تیر ماه مجامع خود را برگزار کنند. طبق قانون تجارت هر سهامداری حق دارد به هر تعداد سهامی که در اختیار دارد در مجمع عادی سالیانه شرکت کند و ضمن مشارکت در تصمیمات مجامع فرصتی دارد که سوالات خود را از شرایط اقتصادی و مالی شرکت از مدیران بپرسد. آشکار است که اطلاعات خوبی در مورد شرکت‌های بورسی در کدال منتشر می‌شود و هر سال با تلاش کارشناسان بورس کیفیت این اطلاعات بیشتر می‌شود. اما به دو دلیل نیاز به ارتباط حضوری و گفت‌وگوی دو طرفه بین سهامداران و تحلیلگران از یک طرف و مدیران و سهامداران عمده از طرف دیگر احساس می‌شود. اول اینکه بسیاری از داده‌های کیفی در مورد شرکت و صنعت در چک‌لیست‌های گزارش تفسیری و هیات مدیره و صورت‌های مالی وجود ندارد و طبعا فضایی کاملا شفاف از داده‌های مورد نیاز در اختیار بازار سرمایه قرار نمی‌دهد. همچنین اجازه سوال در کنفرانس اطلاع‌رسانی در اختیار تعداد قلیلی از افراد و کارگزاران قرار دارد که در برخی از این کنفرانس‌ها یا سوالی پرسیده نمی‌شود یا سوالات مورد‌نظر حرفه‌ای‌های بازار سرمایه پرسیده نمی‌شود. همچنین در بعضی موارد سوالات با پاسخ مناسبی روبه‌رو نمی‌شود. مورد‌دوم اینکه معمولا داده‌های باارزش زمانی استخراج می‌شود که در یک دیالوگ دوطرفه سهامدار- مدیر و زمانی که پاسخ مدیر با پرسشی جدید می‌تواند مورد چالش قرار گیرد به‌دست می‌آید. معمولا مدیران سعی می‌کنند تا جایی که می‌شود اطلاعات را به دلایلی مخفی کنند. در چنین شرایطی سهامدار باید مدیر اجرایی را به چالش بکشد و در دیالوگ بین خود داده‌های باارزش استخراج شود. اطلاعات حاصل این دیالوگ‌ها، ارزش بسیاری دارند و هنوز جایگزینی برای دستیابی از طریق دیگری وجود ندارد. بنابراین با اینکه ویدئو‌کنفرانس مفید بوده اما لزوما برای شفاف‌سازی دقیق‌تر وضعیت مالی – اقتصادی شرکت بی‌نقص نیست. همچنین در کشور ما ارتباط حضوری مدیر- سهامدار خیلی کمرنگ است و حضور یک بار در سال جوابگوی نیاز بازار نیست.
از طرفی دیگر تجربه نشان داده معمولا برخی مدیران که باید پاسخگوی عملکرد خود در مجامع باشند از حضور پرتعداد سهامداران استقبال نمی‌کنند و تلاش دارند مجامع را با حضور کمتر سهامداران برگزار کنند. برای این مدیران مطلوب است هم سوال کمتری پرسیده شود و هم مدیریت مجمع راحت‌تر باشد. به همین خاطر اگر امکانش باشد از تشکیل مجمع در شهرستان یا مناطق دورافتاده شهر و حضور کمتر سهامدار، انتخاب زمان مجمع در روزهای پرترافیک مجامع مثل روزهای آخر ماه و در تیر ماه یا در صبح‌ها که زمان کاری تحلیلگران است، استقبال می‌کنند تا افراد کمتری حاضر شوند. بنابراین شرایط کرونایی فرصت استثنایی برای این شرکت‌ها فراهم کرده است. البته ناگفته نماند که در بعضی موارد مدیران حق دارند چراکه گاهی اوقات افرادی معدود که نه تحلیلگر هستند و نه سهامدار واقعی و فقط به‌خاطر تفنن یا به‌خاطر مشکلات روحی و اخلاقی و برای یک پذیرایی مختصر می‌توانند نظم جلسه را برهم بزنند و مقام این جلسات را خدشه دار کنند در این مجامع حاضر می‌شوند. به هرحال برای چنین مشکلاتی راه‌حل‌هایی وجود دارد که در مقاله دیگری باید مورد بررسی قرار گیرد.
مساله دیگر تضییع حقوق سهامداران حقیقی یا حقوقی است که با توجه به مقدار سهامی که در اختیار دارند می‌توانند در رای‌گیری موثر باشند و نحوه تصمیم‌گیری سهام در اختیار خود را تغییر دهند ولی شرکت با بهانه مصوبه کرونا جلوی حضور آنها را می‌گیرد که تخلف است و سازمان نباید اجازه چنین بهانه‌ای را به شرکت‌ها دهد.
با وضعیتی که شرح داده شد، شایسته بود تا مجامع با تاخیری دو ماهه در فاصله تیر تا شهریورماه برگزار می‌شد تا هم بیماری فروکش و دوره خطرناکی کرونا کمی کاهش یابد و هم به سهامداران حرفه‌ای امکان حضور در مجمع داده شود تا بعد از یک‌سال بتوانند با مدیران خود دیداری داشته باشند. مشخص است که ارتباط تصویری یک‌طرفه کمکی به تحلیلگران نمی‌کند و در صورت طفره رفتن از پاسخ به سوالات توسط مدیران، نمی‌توان آنها را به چالش کشید و حقی از سهامدار سلب می‌شود.
البته سهامداران در نظر داشته باشند که شرکت‌ها نمی‌توانند از حضور قانونی آنها جلوگیری کنند و ترغیب آنها به عدم حضور در مجمع و استفاده از ویدئو کنفرانس، اجباری نیست و توصیه شده است. همان‌طورکه سازمان بورس اعلام کرده است، مصوبه مذکور به معنی امکان جلوگیری از حضور سهامداران در مجامع عمومی شرکت‌ها نیست. با این وجود گزارش‌هایی که به‌دست می‌رسد حاوی تخلف شرکت‌ها در ورود سهامداران به مجمع است. به نظر می‌رسد که شرکت‌ها برای عدم شفافیت، کرونا را بهانه قرار می‌دهند. در چنین شرایطی لازم است ناظران سازمان بورس جلوی این تخلفات را بگیرند و از ثبت صورتجلسه مجامع متخلف جلوگیری کنند.
