سوال: دلیل ریزش شدید شاخص در این روزها چیست، اصلاح قیمت سهام تا چه زمانی ادامه دارد؟ آیا حقوقی‌ها نمی‌توانند صفوف فروش را جمع کنند؟

پاسخ از حمید میرمعینی،کارشناس بازار سهام: از اواسط آذرماه و به دنبال بالاگرفتن اختلاف نظر مسولان در مورد نرخ دلار در بودجه ۱۴۰۰ پیش‌بینی می‌شد که روند شاخص‌کل وارد فاز نزولی شود. در بازار سرمایه یک قانون نانوشته وجود دارد. بازار وقتی بالا نرود محکوم به پایین‌آمدن است بر همین اساس وقتی قیمت سهام بالا نمی‌رود با اجتماعی از فروشنده‌ها‌ مواجه می‌شویم. برخی از سرمایه‌گذاران به دلیل نیاز به نقدینگی سهام را می‌فروشند و دسته‌ای دیگر نیز برای فرار از ضرر و زیان وارد صف فروش می‌شوند. این وضعیت با ذات بورس همخوانی دارد و اتفاق جدیدی در این بازار محسوب نمی‌شود و با توجه به اینکه حقوقی‌ها نیز جزو بازار هستند نمی‌توان از آنها انتظار جمع‌کردن صفوف فروش را داشت. از آنجا‌که حقوقی‌ها باید نسبت به عملکرد خود پاسخگو باشند در شرایط غیر‌عادی بلافاصله به جرگه فروشنده‌ها می‌پیوندند، از این‌رو نمی‌توان از حقوقی انتظار جمع‌کردن بازار طی هر شرایطی را داشت. اگرچه در برخی روزها حقوقی‌ها به‌صورت دستوری بازار را جمع می‌کنند اما در شرایط فعلی هیچ توجیهی برای ورود حقوقی‌ها به بازار وجود ندارد. بازار در یکی از بلاتکلیف‌ترین روزهای خود به‌سر می‌برد و مشخص نیست این وضعیت تا چه زمانی ادامه داشته باشد. با افزایش تنش‌ها رونق به بازارهای طلا و دلار بازخواهد گشت که این امر کار بازار سرمایه را سخت‌تر می‌کند و بخشی از سرمایه‌گذاران سهام، اقبال بیشتری نسبت به بازارهای طلا و دلار نشان خواهند داد. اگر سیاست‌گذاران جذابیت کافی برای سرمایه‌گذاری در بورس ایجاد نکنند، نزول شاخص تا یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار واحد قطعی خواهد بود.

در حال‌حاضر عوامل مختلفی در به‌وجود آمدن این وضعیت دخیل هستند. از مکاتبات شبانه و ناگهانی برخی مسوولان از جمله وزیر صمت در مورد کاهش دستوری قیمت فولاد در دو روز اخیر گرفته تا اظهارات ضد و نقیض دولتمردان در مورد بازار سرمایه. از یک‌سو رئیس دولت با حمایت لفظی از بورس، سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری تشویق می‌کند اما از سوی دیگر وزیر همین دولت با کارشکنی علیه بورس جو بازار را به‌هم می‌ریزد. این اتفاقات اعتماد سهامداران را خدشه‌دار می‌کند و در نهایت منجر به افزایش قیمت دلار، طلا و ریزش شاخص بورس می‌شود. با این اوصاف صف‌های فروش جمع نمی‌شود، همچنین با این حجم از عرضه بعید نیست شاخص‌کل به کف قبلی خود برگردد. تا زمانی‌که برای بازار سهام تصمیمات خلق‌الساعه می‌گیرند نمی‌توان انتظار رشد قیمت سهام را داشت و متاسفانه وضعیت بدتر هم خواهد شد، اگرچه ممکن است دو سه روز صف‌های فروش جمع شوند اما روند ریزش شاخص در صورت ادامه‌دار شدن این وضعیت قطعی است و احتمالا معاملات هفته آتی نیز تحت‌تاثیر این اتفاقات منفی خواهد شد.

بازار سرمایه بزرگ‌ترین ضربه را از ناهماهنگی دولتمردان می‌خورد و متاسفانه دود این اختلاف‌نظرها و ناهماهنگی‌ها به چشم سهامداران می‌رود. اما این همه ماجرای افت و خیز بورس تهران نیست. بسیاری از تحلیلگران بر این باور بودند که با روی کارآمدن بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا وضعیت بازار سرمایه رو به بهبود برود اما واکنش منفعلانه بایدن نسبت به بازگشت آمریکا به برجام این معادله را برهم زد. بایدن در برنامه ۱۰۰روزه خود هیچ حرفی از بازگشت به برجام نزده، از این‌رو با احتمال افزایش تنش‌های بین‌المللی روند شاخص در کوتاه‌مدت نزولی خواهد بود.

بازار سرمایه نسبت به بازار‌های موازی ترسو‌تر است و بالا گرفتن تنش‌ها در منطقه و اظهارات وزیر صمت از مهم‌ترین عوامل ریزش‌بورس در این هفته بودند. این در حالی است که بازار نسبت به افزایش قیمت‌های جهانی و عملکرد مثبت شرکت‌ها در ۹ ماه واکنش و سیگنال مثبتی نشان نمی‌دهد.