واکاوی ترس سهامداران از پالایشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
به‌طور معمول بازار شایعات پیش از انتشار گزارش شرکت‌های پالایشگاهی داغ است، اینکه چه نرخهایی اعلام می‌شود و بعضا اعداد و ارقامی که درخصوص سود شرکت‌ها به گوش می‌رسد موجب ایجاد موجی از نگرانی در بازار سهام شده است.
درخصوص چرایی واکنش منفی معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران نیز عنوان می‌شود، شرکت پالایش و پخش معمولا بخشی از نرخ‌ها (نرخهای داخلی) را زود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر اعلام می‌کند. در این زمینه شرکت‌ها همزمان با انتشار نرخهای داخلی اقدام به یکسری محاسبات می‌کنند. از طرفی نرخهای صادراتی با مدتی تاخیر از سوی پالایش و پخش اعلام می‌شود.
بهتر است تا زمانی که نرخ‌ها قطعی نشده شرکت‌ها اقدام به انجام محاسبات یا انتشار گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های این‌چنینی نکنند اما متاسفانه طی چند سال‌گذشته یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بار گزارش‌ها بر اساس نرخهای برآوردی مورد محاسبه قرار می‌گیرند و بار دیگر با نرخهایی که با تاخیر اعلام می‌شوند. به‌عنوان مثال در سال‌گذشته شرکت‌ها نرخهای ۹ماهه ابتدای سال را منتشر کرده بودند و پس از مدتی که شرکت پالایش و پخش اقدام به اعلام نرخ کرد، سود شرکت‌های پالایشی با تعدیلات مثبت همراه شد.
در صورتی‌که شرکت‌ها قصد داشته باشند همچنان با نرخهای پایین، گزارش اولیه و حسابرسی‌نشده را اعلام کنند معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران به این مهم واکنش منفی نشان می‌دهند. در ادامه که شرکت‌ها گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حسابرسی‌شده را اعلام می‌کنند قاعدتا با توجه به نرخهای بالایی که در فصل زمستان سال‌گذشته تجربه شد گزارش‌ها مطابق انتظار بازار خواهد بود.
به‌نظر می‌رسد که اصلاح قیمتی اخیر در واقع یک اتفاق بازاری و روانی است. بر اساس دیدگاه فاندامنتال بازار به‌طور مجدد می‌تواند پس از انتشار گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ۱۲ماهه کاهش قیمت‌ها را جبران کند.
سازمان بورس و اوراق‌بهادار باید چنین مساله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای را برای صنعت پالایشگاهی در بازار سرمایه حل و فصل کند تا شرکت‌ها اطلاعات موثقی به جامعه سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران ارائه دهند. حتی در صورتی‌که گزارش‌ها دیر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر به بازار سهام مخابره شود اما باید اطلاعات موثق انتشار یابد تا شاهد چنین مشکلاتی نباشیم.
اکنون برخی از شرکت‌ها نرخهای پایینی را در کدال منتشر کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که به هیچ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌عنوان با واقعیات موجود همخوانی ندارند. چنین موضوعی باعث ایجاد نگرانی در بازار شده است. اعداد و ارقامی که با محاسبات بر اساس این قبیل نرخ‌ها استخراج شده است در محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پایینی برای برخی از نماد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های معاملاتی قرار گرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. مجموع این عوامل جو منفی در گروه پالایشگاه ایجاد کرده است. به‌نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سد پس از به قطعیت‌رسیدن نرخ‌ها (در خرداد ماه) جو معاملاتی صنعت پالایشی بهبود پیدا خواهد کرد.
پیش‌بینی بازار بدین‌گونه است که ابتدا شرکت‌ها گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ضعیفی را منتشر کنند، بنابراین فروش در دستور کار قرار می‌گیرد. در جو منفی معاملاتی ایجاد‌شده به‌طور مجدد یکسری سفارش‌های خرید نمایان می‌شود که تا زمان انتشار گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های واقعی شرکت‌ها نیز در انتظار خواهند ماند. این موضوع یک استراتژی بازاری است اما از لحاظ فاندامنتال می‌توان واکنش بازار را غیرمنطقی عنوان کرد.
در سطح بین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللی و اقتصاد جهانی نیز نوسان قیمت برای صنعت پالایش به‌صورت همیشگی وجود دارد اما شرکت‌های پالایشگاهی به‌طور معمول متاثر از اتفاقات داخلی هستند و از این بخش آسیب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینند. شرکت پالایش و پخش به‌صورت مداوم اقدام به تغییرات فرمول می‌کند.
از سویی در حال‌حاضر هم اغلب کارشناسان بر این باور هستند که کرک‌اسپرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که در نرخهای جهانی وجود دارد در حقیقت شرکت پالایش و پخش برای فصل بهار به شرکت‌ها نخواهد داد. از این موضوع می‌توان به‌عنوان بزرگ‌ترین ریسک پالایشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نام برد.
نوساناتی که پالایش و پخش یا به‌طور کلی وزارت نفت در موضوع نرخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اعمال می‌کند ریسک صنعت بوده که جدای از این مهم ریسک چندانی برای پالایشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها قابل‌تصور نیست.
ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی همانند اجبار شرکت‌ها به تامین وکیوم‌باتوم قیر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازها دیگر موضوعی است که جریان نقد شرکت‌های پالایشی را تحت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تاثیر قرار می‌دهد و گاهی حاشیه سود را با کاهش همراه می‌کند. در حال‌حاضر کرک‌اسپردی که وجود دارد برای فصل بهار ۱۴۰۱ بوده که اتفاقا در سطح خیلی بالایی است اما اکنون بازار در انتظار گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فصل زمستان سال‌گذشته است. درخصوص فصل بهار به حدی سود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در ارقام بالایی قرار دارند که احتمالا برای بخش عمده بازار غیرقابل‌باور خواهد بود که پالایش و پخش اجازه دهد که شرکت‌های پالایشی به این میزان سود کنند.
اعداد و ارقامی که وجود دارد نشان می‌دهد که سود فصل بهار ۱۴۰۱ تقریبا باید ۲برابر فصل زمستان ۱۴۰۰ در نظر گرفته شود. این رویداد با توجه به کرک‌اسپرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که در سطح بازار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جهانی وجود دارد طبیعی است، اما به حدی بار مالی چنین موضوعی برای دولت زیاد است که باور اینکه دولت در فرمول دخالت نکند و در واقع اجازه دهد که شرکت‌ها به این میزان سود کنند، سخت خواهد بود.
اینکه آیا فرمول در فصل بهار پایدار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماند یا دولت اقدام به تعدیل منفی سود پالایشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌کند تا بتواند تعهدات خود را پرداخت کند، برای جامعه سهامداری در ابهام است.
درخصوص چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز صنعت پالایشی نیز به‌نظر می‌رسد قیمت‌ها (عدم‌در نظر گرفتن نوسانات غیرقابل پیش‌بینی جهانی) در سطح کم‌ریسکی هستند و نهایتا در صورتی‌که دولت فرمول را به ضرر شرکت‌ها با تغییراتی همراه کند، چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز سودآوری یقینا کاهش پیدا می‌کند، با این‌حال ریسک بالایی با توجه به سطوح فعلی قیمت‌ها برای این صنعت وجود ندارد. صنعت پالایشی برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری مطلوب ارزیابی می‌شود.
فارغ از این موضوع بر اساس اتفاقات فاندامنتال و متغیرهای کنونی از جمله نرخ دلار و قیمت‌های جهانی اصلاح عمیقی در انتظار کلیت بورس تهران و فرابورس ایران نیست. اصلاح در روزهای ابتدایی هفته آینده به پایان خواهد رسید اما در عین حال رشد پر شتاب نیز محتمل نخواهد بود.
در معاملات روز چهارشنبه در حالی‌که فشار فروش زیاد بود اما صف‌فروش وجود نداشت و اغلب خریداران مصر به خرید سهام بودند. روز شنبه هفته آینده متعادل ارزیابی می‌شود. به‌نظر می‌رسد در شرایط تورمی نگهداری وجه نقد گزینه مطلوبی نیست و ایجاد توازن بین سهامی که با دلار مرتبط بوده و به‌عبارتی صادراتی است، همگام با صنایع داخلی می‌تواند مورد‌توجه سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران قرار گیرد. استراتژی نگهداری سهام در مقطع فعلی مناسب خواهد بود.
