سیاست ضد بحران ترکیه

بانک مرکزی ترکیه در واکنش به بحران ارزی و تورمی سال جاری میلادی برخلاف میل رئیس‌جمهوری این کشور برای دومین مرتبه به سیاست‌گذاری انقباضی دست زد. نهاد پولی ترکیه با افزایش ۲۵/ ۶ درصدی نرخ بهره (نرخ سود بازخرید شبانه با سررسید هفتگی) و ثبت نرخ سود ۲۴ درصدی سیاست جدید خود برای مبارزه با بحران لیر، خروج سرمایه و تورم روبه رشد اعلام کرد. لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا به پشتوانه انقباض پولی انجام شده بالغ‌بر ۴ درصد تقویت شد. البته سرمایه‌گذاران خارجی بیشتر به‌دنبال سیگنالی مبنی‌بر اقدام مستقل بانک مرکزی بودند. این نشانه تا حدودی با موفقیت مخابره شد؛ چراکه میزان رشد نرخ بهره از پیش‌بینی رویترز نیز فراتر رفت. اقدام انقباضی بانک مرکزی ساعاتی پس از سخنرانی اردوغان رسما اعلام شد. اردوغان با بیان اهمیت استقلال بانک مرکزی، نظرات خود را درخصوص آثار تخریبی که رشد نرخ بهره به‌بار می‌آورد، با بیان یک جمله به سیاست‌گذاران پولی منتقل کرد: «نرخ بهره ابزاری استثماری است.» تناقضی که در سخنرانی اردوغان مشهود بود، منجر به سقوط بالغ‌بر ۳ درصدی لیر در برابر دلار، ظرف کمتر از ۲ ساعت شد. البته پس از اعلام سیاست انقباضی بانک مرکزی، لیر تقویت شد و از نرخ ۵/ ۶ به ۶ (در برابر دلار) رسید. بررسی رابطه دولت رجب طیب اردوغان و بانک مرکزی ترکیه در سال جاری میلادی، مملو از شواهدی است که از دخالت‌های دولت در امور نهاد پولی مستقل حکایت می‌کند. بی‌توجهی دولت به توصیه‌های نهادهای پولی‌مالی بین‌المللی با جبهه‌گیری و حرکت در مسیر مخالف توصیه‌ها، اصرار بر پایین نگه داشتن نرخ‌های بهره، تشبیه ابزار انقباضی (نرخ بهره) به سلاح بیگانگان، استثمارگران و شیطان، همچنین اعتقاد عجیب شخص اردوغان مبنی‌بر تشدید تورم با رشد نرخ بهره چارچوب مکتب اقتصادی اردوغان را در رابطه با سیاست پولی نمایان می‌کند. از طرف دیگر، اردوغان با انتصاب مقامات اقتصادی نزدیک به این مکتب، تهدید مدیران بانک مرکزی و وعده اعمال نفوذ در نهاد پولی از طریق قدرتی که پس از انتخابات به‌دست آورده، رویکرد خود نسبت به استقلال نهاد پولی را نیز محرز کرده است.

1 (1) copy4