نقش تحریم ایران در تضعیف دلار

مارشال اوربک مارشال اوربک مفسر و تحلیلگر بازارها اقدام آمریکا در قطع دسترسی ایران به سوئیفت را باعث تضعیف قدرت دلار توصیف کرده است. جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی که به اسم سوئیفت شناخته می‌شود، شبکه ارتباطی حاکمی است که ارتباط بین بیش از ۱۱ هزار موسسه مالی اصلی را برقرار می‌سازد. این یک مولفه کلیدی از تسویه‌پذیری دلار است که دروازه‌ای به پنجره فدرال رزرو را باز می‌کند.

اگرچه هیات مدیره آن توسط موسسات مالی آمریکایی مدیریت می‌شود و قانون فدرال ایالات متحده به دولت آمریکا این ظرفیت را می‌دهد که دسترسی کشورها را به این سیستم در قامت زرادخانه تحریم‌های بالقوه، قطع کند. آمریکا نیز این قابلیت را در برابر کشورهایی چون کوبا به‌کار گرفته و اخیرا نیز در مورد ایران اعمال کرده است. اما در اینجا یک مشکل برای آمریکا وجود دارد: هرگونه تلاش به وسیله حاکمان آمریکا و قطع یکجانبه دسترسی به سیستم سوئیفت، به‌عنوان وسیله‌ای برای تامین اهداف سیاسی ایالات متحده (که هم اکنون آمریکا با ایران این روش را پیش گرفته و احتمالا با روسیه در آینده پیش خواهد گرفت)، نتایج عمیقا معکوسی را در بر دارد تا آنجا که حفظ هژمونی دلار به خطر می‌افتد.

دلایل آن به این شرح است:

۱- هر چه بیشتر ایالات متحده به دنبال تحریم‌ کشورهایی با نام «بازیگران بد» به وسیله قطع دسترسی آنها به سوئیفت باشد، سیستم سوئیفت کمتر خود را به‌عنوان یک شبکه بین بانکی بین‌المللی بی‌طرف بروز خواهد داد، در عوض اینطور نشان داده می‌شود که سوئیفت ابزار قدرت خودسرانه ایالات متحده و در معرض هوس‌های دولت ایالات متحده است.

۲- هر چه کشورهای بیشتری سوئیفت را در این شرایط بیابند، لاجرم به حرکتی برای ایجاد جایگزینی برای آن مجبور خواهند شد. این حرکت تسویه‌پذیری دلار را بیشتر تقلیل می‌دهد و در عین حال تسویه‌پذیری ارزهای جایگزین که سیستم جدید را پشتیبانی می‌کنند، افزایش می‌دهد.  در حال حاضر نیز با توجه به اختلاف چشم‌اندازی که بین آمریکا و اروپا درخصوص تحریم ایران ایجاد شده است، کمیته اروپایی در حال توسعه سیستمی موازی با سوئیفت است که به ایران اجازه می‌دهد با سیستم مالی اروپا در ارتباط باشد. سیستم‌های تسویه اروپایی، با استفاده از کاندیداهایی که بانک سرمایه‌گذاری اروپایی ایجاد و پشتیبانی کرده، برپایه یورو است.