آموزش اندیشیدن به کودکان و نوجوانان

سیدسینا میرعربشاهی برخی همچنان بر این باورند که آموزش تفکر به بچه‌ها غیر ممکن است. این نظر کاملا اشتباه است! تفکر انتقادی و خلاقانه نوعی مهارت، و قابل یادگیری است. با این‌حال موانعی برای آموزش و یادگیری آن‌ وجود دارد؛ کودکان و نوجوانان نسل حاضر نسبت به دوران گذشته توان تحلیلی و قوای ذهنی کمتری برای حل مشکلات‌شان دارند. عوامل بسیاری نیز به محدود کردن گستره تفکر بچه‌ها دامن زده است؛ عوامل متنوعی که در برخی مواقع تقصیر خود بچه و گاهی تقصیر والدین است. البته در بعضی موارد نیز عوامل خارج از خانواده مانند مدرسه، تکنولوژی، از بین رفتن ارزش‌های بنیادین و جایگزینی آنها با ناهنجاری‌های جامعه مدرن، مقصر محسوب می‌شوند.

به نظر می‌رسد بچه‌های امروزی تا حد زیادی به تحقق فوری خواسته‌ها، یافتن سریع پاسخ‌ها و حل آنیِ مشکلات عادت کرده‌اند و از این رو فرصت بسیار کمی برای رویارویی با مسائل و حل مستقلانه مشکلات دارند. همه اینها مساوی است با فرصت‌های کمتر برای کسب تجربه و پرورش مهارت‌های ضروری برای زندگی. نوجوانان امروزی بیش از هر زمان دیگری برای ورود به دوران بزرگسالی مشکل دارند. بسیار دیده می‌شوند جوانانی که همچنان برای ساده‌ترین مشکلات اجتماعی، تحصیلی و شغلی به پدر و مادر خود پناه می‌برند و در برخورد با اولین مشکلِ جدی عقب‌نشینی می‌کنند؛ نوجوانانی که دائما تقصیر را به گردن دیگران می‌اندازند و کودکانی که راه‌ تحقق هدفشان را در بهانه‌گیری و گریه کردن می‌بینند.

کتاب «آموزش تفکر به کودکان و نوجوانان» ثمره بیست سال تجربه خانم دکتر دارلین سوییت‌لند و همسرش دکتر ران استولبرگ است که در ۱۳ فصل مدون شده است. مولفان ابتدا به معرفی متداول‌ترین اشتباهات والدین، معمول‌ترین فرصت‌های از دست‌رفته برای تربیت فرزندان و رایج‌ترین رویکردهای اشتباه اقدام کرده و در ادامه راه‌حل‌هایی عملی را برای شناسایی و اجتناب از آنها ارائه می‌دهند. در ادامه فصلی را به صحبت درباره نظریه‌های معروف مرتبط با مراحل رشد اختصاص داده و باورهای غلط رایج را از دیدگاه علمی نقد می‌کنند. در فصل‌های بعدی وارد دنیای تکنولوژی شده و تاثیر دستاوردهای مدرن را روی زندگی انسان‌ها مخصوصا کودکان و نوجوانان بررسی می‌کنند. به اهمیت ورزش، فعالیت‌های ورزشیِ گروهی و نقش منحصربه‌فرد مربی‌ها پرداخته و گرایش بی‌سابقه نسل حاضر به مصرف الکل و مواد مخدر را مورد بررسی قرار می‌دهند. در فصل‌های انتهایی با مطرح کردن فاکتورهای مشخصی از والدین می‌خواهند که میزان آمادگی واقعی فرزندان‌شان را بسنجند و نهایتا درس‌های ارائه‌شده در کتاب را به بیانی حتی روان‌تر خلاصه می‌کنند.