کاشان؛ شهری با هزاران رنگ

فاطمه باباخانی روزنامه‌نگار مغازه‌های بازار هنوز کامل باز نشده،‌ تنها چندتایی مغازه نخ پشم‌فروشی که برای قالی و چله نخ می‌فروشند کرکره‌هایشان را بالا کشیده‌اند. کمی که چرخ می‌زنیم آرام‌آرام مغازه‌ها باز می‌شوند،‌ از راسته‌ای به راسته دیگر می‌رویم تا بالاخره به‌کارگاه رنگرزی می‌رسیم. پیرمرد دهه‌هاست رنگرزی می‌کند و در این کار چنان استاد است که هیچ لفظ دیگری جز استاد از سوی اطرافیان در خطابش به‌کار نمی‌رود؛‌ حتی نامش. درباره انواع رنگ‌های طبیعی به ما توضیح می‌دهد و بعد شاگردش را صدا می‌کند تا ما را از در پشت کارگاه به حیاط ببرد‌، آنجا که نخ‌ها را روی طنابی پهن کرده‌اند. می‌شود در میان این حجم از رنگ دست زنان و دختران قالیباف را دید که همچنان که شعر می‌خوانند،‌ دانه دانه و رج به رج فرش را بالا می‌برند تا این هنر، همچنان به نام ایران خوانده شود. این کارگاه تنها کارگاه رنگرزی کاشان نیست‌، همان حوالی خانه نقلی که یکی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی این شهر است،‌ می‌شود کارگاه دیگری را دید یا در کوچه پس کوچه‌های بازار،‌ جایی که از میان این همه مغازه‌های رنگ به رنگ ناگهان دری باز به چشم می‌خورد که دیگ‌های بزرگی از رنگ در آن می‌جوشد.

کاشان برای گردشگری چیزی کم ندارد،‌ انواع و اقسام خانه‌های تاریخی،‌ بازار بزرگ،‌ طبیعت اطراف و غذاهای بومی و سنتی. از این روست که بسیاری از گردشگران اروپایی که به ایران می‌آیند یکی از مقاصد سفرشان در مسیر اصفهان و شیراز را کاشان قرار می‌دهند و از این شهر دیدن می‌کنند. گردشگرانی که گاه ترجیح می‌دهند سفرشان را به ایران طولانی‌تر کنند،‌ بیشتر در کاشان بمانند و از این کلکسیون تاریخی لذت ببرند. در سفر به کاشان خانه‌های تاریخی از جذابیت بالایی برای بازدیدکنندگان برخوردارند. خانه بروجردی‌ها‌، طباطبایی‌ها و خانه عامری‌ها که یکی از هتل‌های جذاب این شهر است در این لیست قرار می‌گیرد. اما خانه‌های تاریخی این شهر فراتر از این سه اسم هستند. خانه شریفیان یکی از خانه‌های ۲۰۰ ساله کاشان است که دو طبقه ساخته شده و دارای حیاط جنوبی و شمالی است. عمارت منوچهری دو برابر خانه شریفیان قدمت دارد و در‌حال‌حاضر کاربری اقامتگاه به آن داده‌اند. این خانه در بافت تاریخی کاشان قرار دارد و طبقه بالای آن را در قالب نگارخانه مرکزی برای حضور هنرمندان است. خانه رئیسیان که در محله سلطان میراحمد قرار دارد،‌ بنایی متعلق به دوره قاجار است که حیاط اندرونی و بیرونی خود را دارد. خانه تاریخی احسان کاشان که این روزها به‌عنوان اقامتگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز مانند خانه رئیسیان به دوره قاجار تعلق دارد. همچنین می‌توان از خانه‌های رزاقیان و «خانه حسینی و بنی‌کاظمی» دیگر خانه قاجاری این شهر نام برد که مانند سایر بناهای تاریخی این شهر دارای بادگیر،‌ شاه‌نشین، ‌ایوان تابستانی،‌ هشتی ورودی، سرداب و مهتابی است. مهینستان راهب از دیگر خانه‌های تاریخی کاشان هم داستان خود را دارد،‌ خانه به نام مهین همسر آقای راهب به نام مهینستان نام‌گذاری شده است. این خانه هم این روزها کاربری اقامتگاه دارد و علاوه بر آن،‌ زیرزمینش کاربری رستوران برای مسافرانی دارد که می‌خواهند غذایشان را در یک فضای سنتی صرف کنند،‌ در این رستوران می‌توانید غذاهای سنتی این شهر را هم سفارش دهید.  از دیگر جاذبه‌های شهر کاشان برای بسیاری از گردشگران بازدید از حمام فین است، محلی که در آن امیرکبیر به قتل رسید و امید به اصلاحات را در کشور برای مدتی متوقف کرد. محوطه‌ای که حمام فین در آن قرار گرفته دارای فضای طبیعی مطلوبی برای گردشگران و اهالی کاشان است. این مجموعه دارای دو ساختمان حمام کوچک و حمام بزرگ است و مانند سایر حمام‌های تاریخی دارای سربینه و خزینه،‌ آب نما،‌ گرمخانه و... است. حمام فین کاشان هم مانند سایر حمام‌های سنتی در برابر رطوبت با ماسه،‌ آهک و ساروج عایق شده و یکی از جاذبه‌های آن، انواع نقش و نگارهایی است که در حمام بزرگ به‌کار گرفته شده است.

کجا اقامت کنیم؟

برای اقامت در کاشان انواع و اقسام مراکز اقامتی وجود دارد،‌ از خانه‌های تاریخی با قیمت‌های مختلف گرفته‌ تا اقامتگاه‌های بوم‌گردی،‌ هتل آپارتمان‌ها و هتل‌ها. بنابراین دست شما باز است که بنا به سلیقه و مقدار بودجه‌ای که در نظر گرفته‌اید یکی از این گزینه‌ها را انتخاب کنید. حتی در این شهر برخی از شهروندان بخشی از خانه‌شان را به گردشگران اختصاص می‌دهند و تابلوهای سوئیت‌های شخصی در این شهر مانند سایر شهرهای مقصد گردشگری به چشم می‌خورد.

شیرینی‌ها و عرقیجات

در خرید از کاشان باقلوا را فراموش نکنید. آنها یکی از شیرینی‌های محبوب مردم این شهر هستند و در انواع بادامی،‌ گردویی،‌ پسته‌ای،‌ فندقی و بادام هندی عرضه می‌شوند. شیرینی دیگر کاشان،‌ حاجی بادوم است که ترکیبی از پودر قند و پودر بادام است که به شکل گرد پخته شده و کاشانی‌ها از آن به‌جای قند استفاده می‌کنند. دیگر شیرینی این شهر کلوچه است که از مغز پسته،‌ زعفران‌، روغن نباتی یا حیوانی،‌ شکر و آرد سبوس‌دار گندم تهیه شده است. در کنار کلوچه بسیاری از کاشانی‌ها پشمک هم می‌گذارند و آنها را با هم استفاده می‌کنند.  گلاب و سایر عرقیجات از سوغاتی‌های محبوب برای بسیاری از گردشگران است که آنها را در انواع مختلف می‌توان تهیه کرد. علاوه بر آن در این شهر غنچه گل‌محمدی بازار خوبی دارد که این روزها که بازار دم نوش داغ شده طرفداران بسیاری پیدا کرده است. غنچه‌های گل در بسته‌بندی‌های مختلف در عرقیجات‌فروشی‌ها و عطاری‌های کاشان پیدا می‌شود.

صنایع‌دستی

بازار پررونق نخ پشم در کاشان نشان از زنده بودن صنعت فرش بافی در این شهر دارد. قالی کاشان در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف در بازار این شهر وجود دارد و می‌تواند خریدی هیجان‌انگیز باشد. علاوه بر آن در کاشان پارچه بافی و شعربافی هم طرفداران ویژه‌ای دارد. در حوالی خانه‌های تاریخی برخی فروشگاه‌های لباس‌فروشی با پارچه‌های دستبافت به چشم می‌خورند که توانسته‌اند علاقه‌مندان به داشتن کالاهای خاص را به سمت خود جلب کنند.