جوان‌ترین مدیرعامل فورچون 500

  از دانشکده پزشکی تا تاسیس شرکت کامپیوتری

مایکل دل در فوریه ۱۹۶۵ در هوستون، تگزاس متولد شد. او از سنین پایین به کارهای کامپیوتری علاقه زیادی داشت و به انجام کسب‌وکار هم مشتاق و حریص بود. اولین کامپیوتری که داشت، Apple II بود که آن را از هم باز کرد تا بفهمد چطور کار می‌کند. او کودک باهوشی بود و هوشش باعث شد وقتی دبیرستانی بود، ظرف یک سال با فروش حق اشتراک روزنامه «هوستون پست» ۱۸ هزار دلار درآمد به دست آورد. پس از دوران مدرسه، دل وارد دانشگاه تگزاس شد تا طبق خواسته والدینش پزشکی بخواند، در حالی که خودش شیفته کامپیوتر بود. علاقه‌اش او را در کسب‌وکار به همان سمت کشید و کسب‌وکارش را با خرید کامپیوترهای شخصی IBM از خرده‌فروش‌ها به قیمت تمام شده شروع کرد و با سرمایه هزار دلار کسب‌وکار خودش را در سال ۱۹۸۴ آغاز کرد. اولین مشتریان او، همکلاسی‌های دانشگاهش بودند، اما به‌تدریج مشتریان دیگر هم اضافه شدند و اتاقش در خوابگاه پر از قطعات کامپیوتری شد. دل تصمیم گرفت یک آپارتمان خارج از دانشگاه اجاره کند. وقتی والدینش متوجه کسب‌وکار جدیدی که راه انداخته بود شدند، رضایت چندانی از خود نشان ندادند. در دومین سال تحصیل در دانشگاه، دل ۸۰ هزار دلار درآمد از فروش کامپیوترها به دست آورده بود. در نتیجه در ۱۹ سالگی از دانشگاه بیرون آمد تا به‌صورت تمام وقت به کسب‌وکار خودش بپردازد. او در سال ۱۹۸۸ شرکت PC’s Limited را تاسیس و فروش کامپیوتر از طریق سفارش تلفنی را شروع کرد. در اواخر دهه ۸۰ شرکتش به یک کسب‌وکار تمام‌عیار تبدیل شد که پشتیبانی فنی رایگان هم ارائه می‌داد؛ اقدامی که بعدا در کل صنعت کامپیوتر جا افتاد. در سال ۱۹۸۸ Pc’s Limited به شرکت کامپیوتری دل تغییر نام داد و عرضه عمومی شد و محصولاتش فراتر از کامپیوترهای شخصی را دربرگرفت.

این کسب‌وکار در اوایل دهه ۹۰ توسعه جهانی پیدا کرد و وارد لیست فورچون ۵۰۰ شد. مایکل دل، در ۲۷ سالگی، جوان‌ترین مدیر عامل شرکت‌های حاضر در فورچون ۵۰۰ بود. دل همچنین پیشتاز تجارت اینترنتی محسوب می‌شود. در آن زمان، خیلی‌ها در این صنعت با ایده فروش آنلاین کامپیوتر مخالف بودند، اما دل بر عقیده خودش اصرار ورزید. او توانست در یک روز ۵۰ کامپیوتر را بدون استفاده از تکنیک‌های بازاریابی یا فروش ویژه، بفروشد. در آن سال، فروش آنلاین شرکت به ۱۸ میلیون دلار رسید.  در سال ۲۰۰۵، دل با ثروت خالص ۲۰ میلیارد دلار، چهارمین فرد ثروتمند آمریکا بود و یکی از طولانی‌ترین دوره‌های مدیر عاملی را داشته است. او عناوین متعددی در این شرکت به دست آورده که از جمله آنها می‌توان به معرفی «برترین کارآفرین سال» از سوی مجله Inc و عناوین برترین مدیر عامل سال و برترین مدیر عامل در کسب‌وکار آمریکایی اشاره کرد.

  دردسرها و تصمیم‌گیری‌های بزرگ

فلسفه کسب‌وکار دل از ابتدا این بود که سهم بازار کامپیوترهای شخصی را از طریق ترکیبی از کاهش هزینه‌ها، کاهش مدت زمان تحویل کالا و ارائه بهترین خدمات به مشتری به دست آورد. مایکل برای این کار، مدیران باتجربه‌ای را استخدام کرد تا هم پست‌های لازم در شرکت را پر کنند و هم مربیان شخصی باشند. ایده او این بود که تولیدکنندگان کامپیوتر با فروش مستقیم کامپیوترهای شخصی به مصرف‌کننده، به جای کانال‌های واسطه خرده‌فروشی متداول، سود بیشتری به دست می‌آورند. او با همین ایده، بنگاهش را به یک کسب‌وکار جهانی ۵۰ میلیارد دلاری با بیش از ۱۰۰ هزار کارمند توسعه داد. شرکت دل در سال ۲۰۰۱ با ۸/ ۱۲ درصد سهم بازار، بزرگ‌ترین تولیدکننده کامپیوترهای شخصی در بازار بود.

او در کتابش با عنوان «مستقیم از مایکل دل: استراتژی‌هایی که یک صنعت را متحول کرد» (۱۹۹۹)، داستان توسعه شرکت را خلاصه‌سازی کرده و استراتژی‌های کاربردی برای همه کسب‌وکارها ارائه داده است. در سال ۲۰۰۴، مایکل دل از مدیر عاملی شرکت استعفا داد، اما همچنان رئیس هیات مدیره بود. بعد از تجربه شکست‌هایی در سال ۲۰۰۶ - از جمله فراخوان جمع‌آوری ۱/ ۴ میلیون دستگاه و رفع مشکلات بخش خدمات مشتری که شکایت‌هایی از آن صورت گرفته بود - شرکت دل عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده کامپیوترهای شخصی را به هیولت پاکارد واگذار کرد. مایکل دل، در واکنش به این موضوع، در سال ۲۰۰۷ دوباره بر صندلی مدیر عاملی نشست تا بر احیای شرکت نظارت داشته باشد، وی همچنین تمرکز خود را از کامپیوترهای شخصی به نرم‌افزار و خدمات و دیگر ابزارهای الکترونیک تغییر داد. اما دردسرهای دل ادامه داشت و در سال ۲۰۱۳ با اعلام اینکه شرکت قصد دارد بعد از ۲۵ سال حضور در بازار سهام، سهم سهامداران را بخرد و خصوصی شود، صنعت مالی و تکنولوژی را شوکه کرد. درگیری‌های شدیدی بین سهامداران بر سر قیمت سهام شکل گرفت و در نهایت دل و یک شرکت‌ سرمایه‌گذاری آن را به ارزش ۲۵ میلیارد دلار خریداری کردند.

محبوبیت تبلت، گوشی‌های هوشمند و سرویس‌های ابری، باعث شد به تدریج برندهایی مثل گوگل، آمازون و اپل، جایگاه دل را از نظر قابلیت عرضه در بازار و پاسخگویی به تقاضای مشتری بگیرند. بنابراین در سال ۲۰۱۶ یکی از بزرگ‌ترین قراردادهای صنعت تکنولوژی منعقد شد و دل شرکت EMC را که بزرگ‌ترین فروشنده سیستم‌های ذخیره‌سازی داده بود، به قیمت ۶۷ میلیارد دلار خریداری کرد. در نتیجه شرکت مادر دل تکنولوژی شکل گرفت و مایکل مدیر عامل آن شد. این بزرگ‌ترین اقدام رو به جلوی دل از زمان تاسیس شرکت بود. بعد از این اتفاق، دل در مصاحبه‌ای اعلام کرد که قصد دارد عملیات شرکت را متنوع‌سازی و «فرهنگ استارت‌آپی» را با تشویق به ترویج ایده‌های جدید احیا کند. او گفته بود: «باید از ریسک استقبال کنید و نهراسید. شرکت‌های بزرگ، همزمان با رشدشان، ریسک‌گریز می‌شوند.»  دل به صاحبان کسب‌وکارهای کوچک توصیه می‌کند که دائما «نقطه اثرگذاری» خود را تعیین کنند و بدانند شرکت‌شان برای تحقق اهداف کسب‌وکار چه مسیر ویژه‌ای را باید طی کند تا بیشترین اثرگذاری را داشته باشد. او می‌گوید: «وقتی تعداد کارمندان کم بود، همه کار می‌کردم. اما حالا که هزاران نفر در شرکت کار می‌کنند، تمام و کمال بر استراتژی متمرکز شده‌ام.»  او معتقد است مدیران و کارآفرینان برای کمک به توسعه یک سازمان، باید اطراف خود را با بهترین افراد پر کنند؛ از کارمندان و سرمایه‌گذاران گرفته تا شرکا و تامین‌کنندگان و هر رابطه دیگری در کسب‌وکار. از نظر او، افراد هوشمند، سازمان‌ها را به چالش می‌کشند و آنها را وادار می‌کنند که متفاوت فکر کنند.  او با اذعان به اینکه شرکتش در طول این سال‌ها دوره‌های سختی را پشت سر گذاشته، می‌گوید بهترین رهبران کسب‌وکار، اشتباه‌های خود را به سرعت ارزیابی و شناسایی می‌کنند و سعی می‌کنند این خطاها را به فرصت تبدیل کنند تا کارکنان، محصولات و خدمات‌شان ارتقا یابد.

  بنیاد مایکل

مایکل دل در سال ۱۹۸۹ با سوزان لیبرمن ازدواج کرد و در حال حاضر با همسر و چهار فرزندش در خانه‌ای در آستین تگزاس ساکن است. در سال ۲۰۱۸ گزارشی منتشر شد که می‌گفت دل در سال ۲۰۱۴ پنت‌هاوسی به مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار در منهتن خریداری کرده که رکورد گران‌ترین خانه‌ به فروش رسیده در این شهر را شکسته بود. در سال ۱۹۹۹ دل و همسرش سوزان، «بنیاد مایکل و سوزان دل» را تاسیس کردند تا سرمایه‌گذاری‌ها و تلاش‌های بشردوستانه خانواده خود را مدیریت کنند. دل از طریق این بنیاد، بخشی از ثروت شخصی خودش را برای کمک به کودکان ناتوان در سراسر دنیا، با تمرکز بر سلامت، آموزش، امنیت و مراقبت‌های اولیه نوزادان، اختصاص داد. این بنیاد که در سال ۲۰۰۵ بیش از یک میلیارد دلار کمک مالی جمع کرده بود، کمک مالی زیادی به قربانیان حادثه سونامی جنوب آسیا در سال ۲۰۰۴ کرد.