ناگفته‌های گردشگری قم بررسی شد
سرزمین دریاچه، سنگک و سوهان
گردشگرانی که علاقه‌مند فلسفه‌اند، در قم سراغ روستای کهک را می‌گیرند. با رسیدن به روستا مسیرشان را به سمت غرب ادامه می‌دهند تا در محله چال‌حمام به بنایی برسند که در دوره صفوی ملاصدرا در آن زندگی می‌کرده است. خانه‌های اطراف خانه ملاصدرا گرچه نتوانسته‌اند خود را از گزند زمان دور نگه داشته و قدمت‌شان به دوره صفویه نمی‌رسد اما همچنان بافت روستایی خود را حفظ کرده‌اند. عمارتی که ملاصدرا در آن زندگی می‌کرده در میانه باغ است و قنات آبی در شرق، درختان را زنده نگه می‌دارد. آنها که اهل طبیعت‌گردی هستند، دریاچه حوض سلطان می‌تواند یکی از انتخاب‌هایشان در سفر به قم باشد. این دریاچه پیش‌ترها به ساوه قم یا شاهی معروف بود اما در سال‌های اخیر چنان حوض سلطان معروف شده که نام‌های قبلی را به محاق برده است. وقتی از دریاچه صحبت می‌کنیم تصورمان به سمت دریاچه ارومیه و فضایی برای قایقرانی می‌افتد، حوض سلطان اما این‌گونه نیست، دریاچه‌ای است که به راحتی می‌شود در آن پای گذاشت. حجم نمک در آن بالاست و رودهایی هم که به آن می‌ریزند نیز از شوره‌زار می‌گذرند. این روزها که فصل بارندگی است، رفتن به حوض سلطان دیدن دارد. اگر اهل فرهنگ یا علاقه‌مند به معماری دوره قاجاری هستید، سری به کاروانسرای حوض سلطان بزنید. این کاروانسرا در جاده تهران – قم قرار گرفته و به دوره ناصرالدین شاه بازمی‌گردد. مشابه بسیاری از کاروانسراها «حوض سلطان» هم فضایی برای نگهداری اسب و سایر احشام دارد، آب‌انبار برای ذخیره آب مسافران، قهوه‌خانه، اتاق نگهبانی و ایوان‌ها از دیگر بخش‌های این کاروانسرا است. «حوض سلطان» حمامی هم در گوشه جنوبی خود دارد که شامل رختکن و سربینه است. سخت نیست در این کاروانسرا راه رفتن و قدم زدن، چونان بازرگانی در جاده ابریشم که کالاهایش را بار چهارپایی زده و چراغ کاروانسرایی او را به خود می‌کشد. دمی نشستن در قهوه‌خانه و ایوان و گفتن و شنیدن از داستان‌های دیگر بازرگانان که قصه‌هایی از هشت بهشت گرفته تا علی بابا و ۴۰ دزد بغداد را در کنار آتش برای هم مرور می‌کردند.
سوغاتی قم چیست؟
قم را با سوهان می‌شناسند و هر کسی در سفرش به این شهر بر مبنای هزینه‌ای که برای خرید سوغات در نظر گرفته، نمونه‌ای از سوهان آجیلی، کنجدی، تخته‌ای، عسلی، بادامی، گزی، لقمه‌ای یا کره‌ای را تهیه می‌کند. این از خوش‌شانسی ماست که به راحتی می‌توانیم این خوراکی خوشمزه را بخریم، ۱۵۰ سال پیش که اولین سوهان در قم تولید و به مذاق همایونی(ناصرالدین‌شاه) خوش آمد، این شیرینی خوشمزه تنها در خانه درباریان و شاهان یافت می‌شد. حال ما به راحتی در هر مغازه‌ای در قم می‌توانیم آن را بخریم و گاه هم با این استدلال که به دندان‌هایمان می‌چسبد و شیرینی‌اش زیاد است، حتی از خریدش امتناع می‌کنیم.حلوا از دیگر سوغاتی‌هایی است که می‌توان در قم تهیه کرد. این حلواها در سه نوع شاه‌دانه، کنجدی و ارده هستند و در بسته بندی‌های مختلف هم عرضه می‌شوند. اما اگر در حوالی نوروز راهی قم شدید سراغ نان‌شیرینی محلی این شهر را بگیرید. این نان از کنجد و زعفران و شیر و شکر تهیه می‌شود و بازار داغ آن در حوالی نوروز است.
صنایع‌دستی قم
با قدم زدن در بازار قم و رفتن به سمت تیمچه فرش‌فروشان انواع قالی‌هایی را پیدا می‌کنید که ترکیبی از سبک‌های مختلف قالی در ایران است. این فرش‌ها که به «چله ابریشم» و «گل ابریشم» معروفند دارای طرح‌های مختلفی از شاه عباسی، شکارگاه، بته‌ای، جوشقانی و... هستند.دیگر سوغات قم معرق‌کاری و مرواربافی هستند. بنابراین در سفرتان به این شهر علاوه بر خرید تابلوهای زیبای معرق می‌توانید سبدهای مرواربافی تهیه کنید که البته چندان قدمتی در این شهر ندارد. اما در کنار این هنرها برخی هنرمندان قم درحال کشیدن طرح‌های شکارگاه، منظره، نقوش ختایی و جانوران روی چرم، شیشه، چینی، سفال و چوب هستند و این هنر را در گوشه و کنار این شهر می‌توان دید.
آبگوشت محلی میل کنید
در قم انواع غذاهای محلی پخته می‌شود که از جمله آنها می‌توان به آبگوشت قنبید یا کلم‌قمری، آبگوشت هویج‌برگه، آش قونبیه (آش قنبید یا کلم‌سر)، آش پتله (آش جو)، ماش‌ماشک، ماشاب، دمپختک قمی، مغزابه، پتله‌پلو، اشکنه سیب‌زمینی، قاقاناخ (قیقاناخ: نوعی خاگینه)، آبگوشت بادمجان و کوفته قمی اشاره کرد. ممکن است گفته شود این غذاها را در هر رستورانی نمی‌توان پیدا کرد و از این جهت باید حتما با خانواده‌ای قمی آشنا بود تا امکان تست آنها فراهم شود. در کنار این غذاها، قم غذایی دارد که بیشتر به‌عنوان صبحانه صرف می‌شود. «سنگک» نام این غذاست که به عدسی شباهت دارد. اما چرا سنگک؟ حبوباتی که با آن این غذا تهیه می‌شود به سنگ شباهت بسیار دارند. آنها آنقدر سفت هستند که برای پختشان بیش از یک عدسی ساده باید زمان صرف کرد و نهایت نتیجه کار چنان موردپسند قمی‌هاست که برای خریدش در مغازه‌های قدیمی که آن را عرضه می‌کنند صف می‌کشند. البته اگر قمی‌ها این غذا را دوست دارند و آن را به دیگران توصیه می‌کنند، دلیلی ندارد که شما هم حتما آن را دوست داشته باشید و مناسب ذائقه‌تان باشد. اما قطعا سنگک به تست کردنش می‌ارزد و تجربه‌ای متفاوت برایتان در سفر به این شهر است.
