طبیعی است وقتی درگیر مقوله‌های دیگر باشیم‌، حواس‌مان نمی‌رود به آسمان،‌ مدام ذهن‌مان درگیر چاله چوله‌های خیابان و پیاده‌روهاست،‌ شکایت از اینکه چرا نمی‌توان یک راه مستقیم رفت،‌ صدای پرنده‌ای هم اگر بیاید چنان درگیر زمین هستیم که نگاهمان به درخت بالای سر نمی‌افتد که ببینیم پایتخت فارغ از کلاغ و گنجشک چه گونه‌های جذابی دارد. کوهنوردانی هم که سری به ارتفاعات شمال شهر می‌زنند، اغلب چنان درگیر مسیرند که حتی اگر صدای خوش‌آواز پرنده‌ای را بشنوند،‌ وقت برگشتن و دیدن آن را ندارند. این‌گونه است که هر سال انواع و اقسام پرنده‌ها در زمستان مهمان تهران می‌شوند بی‌آنکه کسی آمدن و رفتن‌شان را ببیند. وقتی از پرنده‌نگری حرف می‌زنیم،‌ منظورمان شیوه‌ای از گردشگری است که در دنیا هواخواهان بسیار دارد. آمریکایی‌ها،‌ انگلیسی‌ها و آلمانی‌ها در راس هواداران این شیوه از توریسم هستند. تنها در سال ۲۰۱۶ در آمریکا ۶۶۶ هزار شغل از طریق پرنده‌نگری ایجاد شده و گردش مالی این حوزه از گردشگری ۴۱ میلیارد دلار بوده که نیمی از درآمد ۸۰ میلیارد دلاری آنها از گردشگری حیات وحش است. در آلمان و انگلیس هم درآمد این صنعت کم نیست،‌ بسیاری از شهروندان این کشور از همان ابتدا جذب باشگاه‌های پرنده‌نگری می‌شوند و در برنامه‌ها و تورهای مرتبط با این حوزه شرکت می‌کنند. کشورهایی مانند اندونزی و کلمبیا هم به واسطه گونه‌های اندمیک (گونه‌هایی که تنها در یک منطقه یا کشور در جهان یافت می‌شوند و در سایر نقاط امکان دیدن آنها وجود ندارد) توانسته‌اند هر سال هزاران پرنده‌نگر را به سمت خود جلب کنند و از این طریق درآمدزایی داشته باشند. توجه داشته باشیم که دیدن پرنده‌ها مانند یک اثر تاریخی نیست که بتوانیم آن را در یک ساعت مشخص ببینیم و برنامه‌ریزی کوتاه هم برای آن کفایت داشته باشد. پرنده‌نگرها با توجه به همین موضوع معمولا زمان‌بندی طولانی‌تری برای دیدن یک گونه برای خود در نظر می‌گیرند و سفرشان به نسبت سایر اقسام گردشگری طولانی‌تر است.

در تهران هم ما یک باشگاه پرنده‌نگری داریم که سه‌شنبه‌های اول هر ماه برنامه دارد و در آن استادان این حوزه هم گزارشی از یک سفر یا پروژه تحقیقاتی می‌دهند و هم درباره گونه‌های مختلف و شیوه‌های شناسایی و مهم‌ترین اتفاقات این حوزه در یک ماه گذشته صحبت می‌کنند. ترکیب شرکت‌کنندگان این باشگاه تقریبا مشخص است و به یک سالن کوچک هم نمی‌رسد‌، حال این را با جمعیت حدودا ۹ میلیونی تهران مقایسه کنیم می‌بینیم اگر ۳درصد آمریکایی‌ها پرنده‌نگر هستند‌، در ایران با فرض خوش‌بینانه دو هزار پرنده نگر که حتی نمی‌توانند یک سالن ۵۰ نفره را در جلسه‌های ماهانه باشگاه پرکنند، عددی معادل دو صدم درصد خواهد بود. ضمن اینکه تعداد باشگاه‌ها به همین یک باشگاه برای یک شهر ۹ میلیونی خلاصه شده است.

ممکن است بپرسید به فرض که خواستیم پرنده‌نگری کنیم چه امکاناتی لازم داریم؟ یک دوربین دو چشمی‌، یک دفترچه کوچک و یک مداد تنها نیاز شما برای پرنده‌نگر شدن است. اگر دوربین ندارید باز هم مشکلی نیست،‌ در تهران سایتی برای پرنده‌نگری وجود دارد که می‌توانید همراه یک پرنده‌نگر حرفه‌ای (سارا عرب) در پارک شهر قدم بزنید و پرنده‌هایی را که این روزها مهمان شهرمان شده‌اند، ببینید. شانس بیاورید کاکایی را می‌بینید‌، علاوه‌بر آن انواع طوطی‌هایی در پارک شهر وجود دارند که صدایشان یک لحظه قطع نمی‌شود. دارکوب هم در پارک شهر داریم و بلبل‌خرماهایی که از جنوب سال‌هاست به تهران آمده‌اند. در یک گشت پرنده‌نگری در این پارک به راحتی می‌توانید تا ۲۰ گونه را ببینید که تجربه‌ای است هیجان‌انگیز. نام آنها را در دفترچه‌تان می‌نویسید تا اولین رکوردهایتان را در آن ثبت کنید. (پرنده‌نگرها به دیدن پرنده رکورد کردن می‌گویند، به این ترتیب هر چقدر تعداد رکوردهایشان بالاتر باشد نشان می‌دهد به چه میزان تجربه در این حوزه دارند. با توجه به اینکه ۱۰ هزار پرنده در دنیا وجود دارد‌، باشگاهی تحت عنوان ۹ هزارتایی‌ها در جهان داریم که هنوز ایرانی‌ها به آن راه پیدا نکرده‌اند. زمانی هم که از رکورد کردن سخن می‌گوییم تنها به گونه‌هایی مربوط می‌شود که در طبیعت دیده شده‌اند و شامل گونه‌های مستقر در باغ وحش و... نمی‌شود). برای رفتن به پارک شهر آن هم پنج‌شنبه صبح‌ها که گشت پرنده‌نگری تا ظهر برپاست، انواع و اقسام وسایل وجود دارد،‌ از مترو گرفته تا اتوبوس و ماشین شخصی و... فقط اگر انتخاب‌تان ماشین شخصی خودتان است توجه داشته باشید که امکان پیدا کردن جای پارک برایتان به راحتی در کنار پارک شهر مقدور نیست،. از این رو در نزدیک‌ترین جای خالی به پارک شهر ماشین‌تان را پارک کنید و سراغ آن اتاقکی را بگیرید که در آن دوربین‌های دو چشمی در انتظار کسانی است که می‌خواهند آسمان شهرشان را ببینند، از لابه‌لای شاخه‌ها دنبال سسک و چرخ‌ریسک بگردند، تفاوت انواع گنجشک‌ها را دریابند و با دیدن هر پرنده‌ای پس از آن گوش‌هایشان را تیز کنند و حتی از روی صدا گونه را تشخیص دهند. همه اینها کار سختی نیست اگر قدم اول را بردارید‌، این پنج‌شنبه راه بیفتید خودتان را به پارک شهر برسانید،‌ کارت ملی‌تان را به امانت بگذارید و جایش دوربینی بگیرید که شما را از همه دغدغه‌های روز دور می‌کند.