تحولات چشمگیر در بودجه راه‌آهن

شروع تحول در بودجه راه‌آهن از ابتدای ۹۳

عضو هیات‌مدیره راه‌آهن با اشاره به روند افزایشی تخصیص اعتبارات به راه‌آهن از ابتدای سال ۹۳ تاکنون گفت: در سال ۹۳ راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران با رشد متفاوتی در اعتبارات در بودجه مصوب آن سال مواجه شد به طوری که اعتبارات اختصاص یافته در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲ رشد بسیار چشمگیری داشت و ردیف‌های جدیدی نیز به قانون بودجه اضافه شد. سعید رسولی افزود: این جهش اعتباری منجر به تصویب اختصاص ۱۵۰۰ میلیارد ریال بودجه به راه‌آهن با ردیف‌ها و پیوست‌های آن شد. این در حالی است که در سال ۹۲ بودجه مصوب راه‌آهن ۸۰۰ میلیارد تومان بود. رسولی با بیان اینکه شروع تحول در بودجه راه‌آهن را می‌توانیم از سال ۹۳ بیان کنیم، افزود: دولت در این سال‌ها توجه ویژه‌ای به راه‌آهن هم در بخش بهره‌برداری و هم در بخش توسعه‌ای داشته‌ و تا امسال نیز ادامه داشته است، اگرچه وضعیت تخصیص بودجه در این سال‌ها فراز و فرودهایی داشته است اما حرکت افزایشی بودجه راه‌آهن نسبت به سال ۹۲ بسیار متمایز بوده است.

وی در پاسخ به اینکه بودجه سال ۹۶ و ۹۷ چه تغییراتی داشته است، گفت: در بودجه سال ۹۶ دولت توجه ویژه‌ای به راه‌آهن کرده است و ۲۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار به راه‌آهن اختصاص داد اما سال ۹۷ با کاهش ۵/  ۲۷ درصدی بودجه مواجه بودیم و اعتبارات امسال ۲ هزار و ۱۷ میلیارد تومان است. وی در پاسخ به اینکه با توجه به این کاهش چشمگیر در بودجه ۹۷ پیش‌بینی راه‌آهن برای اجرای پروژه‌ها و طرح‌های پیش رو چیست، گفت: کاهش اعتبارات بیشتر در اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای بوده است که با کاهش ۱۳ درصدی مواجه بوده است و به تاسی از آن در بخش‌های مختلف اعمال شده است. این کاهش در برنامه توسعه حمل‌ونقل ریلی ۳۴ درصد و در شرکت راه‌آهن ۲۷ درصد بوده است. رسولی گفت: نکته بسیار مهم در این موضوع این است که عدد و اعتبارات مالی بودجه خود به تنهایی اصالت ندارد بلکه تخصیص کامل و زمان‌بندی برای تخصیص درست، اهمیت دارد.

بسیار دیده‌ایم که عددهای غیرواقعی و دست نیافتنی که رشد ظاهری بودجه را نشان می‌دهند در بودجه سالانه تصویب شده است؛ اما نه همه رقم تخصیص پیدا کرده و نه اینکه زمان‌بندی تخصیص درست بوده است که در انجام پروژه تاثیرگذار باشد حتی در بسیاری از موارد کل بودجه نیز محقق نشده است که بتواند بودجه اختصاص یافته به مجموعه‌ای را تامین کند. وی افزود: اما خوشبختانه از سال ۹۳ دولت اراده جدی برای توجه به حمل‌ونقل ریلی داشته است به طوری که در سال ۹۶ نه تنها بودجه تامین شد و برای راه‌آهن ۱۰۰ درصد تخصیص پیدا کرد بلکه ردیف‌های متفرقه‌ای نیز به آن اضافه شد. عضو هیات‌مدیره راه‌آهن گفت: دولت در اولویت‌بندی‌های خود جای برخی از طرح‌های راه‌آهن را با طرح‌های دیگر عوض کرد و بیش از اعتبارات مصوب به راه‌آهن اختصاص داد.

به‌عنوان مثال در سال گذشته فقط در دو طرح برقی کردن راه‌آهن تهران – مشهد و احداث راه‌آهن سریع‌السیر تهران – قم – اصفهان، دولت برای فاینانس این دو طرح رقم یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تامین اعتبار اختصاص داد و نقدینگی آن را به بانک‌های ذی‌ربط واریز کرد این در حالی است که این بخش خارج از بودجه تخصیص یافته به راه‌آهن در سال ۹۶ بود. رسولی گفت: این نشان می‌دهد اگر موضوعی در اولویت دولت‌ها باشد می‌توانند با تخصیص اعتبار خارج از بودجه به آنها به ارتقای آن حوزه کمک کنند. وی افزود: اگرچه اعتبارات مصوب راه‌آهن در بودجه سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ کاهش پیدا کرده است، اما خوشبختانه بندهای خوبی در این قانون تصویب شده است که براساس آن دولت اجازه یافت برای استفاده از فاینانس و تسهیلات خارجی تا سقف ۷ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای اختصاص به طرح‌های حمل‌ونقل ریلی برداشت کند.

این بدان معناست که دولت می‌تواند سهم ۱۵ درصدی خود را در صورتی که ۷ میلیارد دلار اعتبارات برای حمل‌ونقل ریلی جذب شود، از محل صندوق توسعه ملی تامین کند. وی افزود: نقطه بسیار مهم در این موضوع آن است که در سال‌های گذشته در بسیاری از موارد به‌دلیل محقق نشدن سهم دولت از فاینانس پروژه‌ها نتوانستند تسهیلات خارجی را جذب کنند، چرا که سقف بودجه سالانه محدود است و دولت همواره با کمبود اعتبارات مواجه بوده است. وی افزود: این امکان که در بودجه ۹۷ تصویب شده است دست دولت را برای اجرای طرح‌های حمل‌ونقل ریلی باز می‌کند.

وی در بیان اینکه آیا برای استفاده از این امکان فاینانس ۷ میلیارد دلاری راه‌آهن برنامه‌ای نیز دارد یا تازه شروع به برنامه‌ریزی برای جذب تسهیلات خارجی و معرفی پروژه‌ها کرده است، گفت: خوشبختانه در سال‌های گذشته برنامه‌ریزی‌هایی برای جذب تسهیلات خارجی شده است، به‌گونه‌ای که حتی تفاهم‌نامه‌هایی نیز با برخی کشورها درباره اجرای طرح‌هایی امضا کرده‌ایم و اینطور نیست که در ابتدای راه باشیم. به‌عنوان مثال ما سال گذشته با کره‌جنوبی تفاهم‌نامه‌ای برای خرید ۴۵۰ دستگاه ریل‌باس و همچنین با روسیه تفاهم‌نامه‌ای به‌منظور اختصاص فاینانس ۳ میلیارد یورویی امضا کرده‌ایم که این فاینانس قرار است به خرید ۱۰۰۰ دستگاه واگن مسافری، ۲۰ هزار دستگاه واگن باری، ۳۰۰ دستگاه لکوموتیو و تجهیزات تخلیه و بارگیری اختصاص پیدا کند. وی ادامه داد: به همین منظور ما طرح‌های آماده بسیاری برای جذب تسهیلات خارجی داریم که خوشبختانه زمینه آن فراهم شده است و امسال این پروژه‌ها اجرا می‌شود.

وی در بیان اینکه آیا با توجه به تغییر مناسبات کشورها پس از برجام به اعمال تحریم‌های جدید آیا این تسهیلات خارجی باز هم تخصیص پیدا می‌کند، گفت: چشم‌اندازی که ما پیش‌رو داریم، نشان می‌دهد همکاری‌های خارجی با ایران ادامه خواهد داشت. اساسا از نظر من تحریم‌ها همواره در سالیان گذشته در کشور ما جاری بوده است و اقدامات اخیر نمی‌تواند تاثیری بر مناسبات ما در راه‌آهن بگذارد. رسولی افزود: به اعتقاد من آنچه مهم است این که در کشور دستگاه‌های ذی‌ربط با یکدیگر همکاری کنند و با پایبندی به قوانین و مقرراتی که مصوب شده است، تلاش کنیم تا فرصت‌ها از دست نروند. وی ادامه داد: من فکر می‌کنم تحریم‌ها نمی‌تواند نقش زیادی در ایجاد اختلال در فرآیند اقتصادی ما ایفا کند، آنچه مهم است برخی رفتارهای داخلی است که تاثیر زیادی بر پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌ها دارد و متاسفانه همچنان نیز اتفاق می‌افتد.

رسولی همچنین گفت: خوشبختانه در قانون بودجه سال ۹۷ بندهایی مصوب شده است که براساس آن به شرکت راه‌آهن اجازه می‌دهد برای بازسازی، زیباسازی و نوسازی اراضی اطراف املاک راه‌آهن همچون ایستگاه‌‌ها با بخش غیردولتی مشارکت کرده و پروژه‌هایی را اجرا کند. به همین منظور نیز راه‌آهن جمهوری اسلامی در سراسر کشور پیش‌قدم شده تا اراضی خود را به‌عنوان آورده استفاده کند و با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای نوسازی این اراضی مشارکت کند. رسولی در بیان اینکه در برخی موارد قوانین به‌صورت کامل و روشن تصویب شده است اما متاسفانه اجرای آن به درستی انجام نمی‌شود، گفت: به‌عنوان مثال در قانون برنامه ششم تکالیف و الزامات و احکامی برای دستگاه دولتی مصوب شده است که با گذشت یکسال و نیم از آنها هنوز اجرایی نشده است.مثلا تصویب شده است که مالیات ارزش افزوده برای خدمات حمل‌ونقل ریلی نرخ صفر است اما تاکنون این قانون اجرا نشده است.

وی افزود: در حالی که تمام چشم‌اندازهای سیاستگذاری کشور به حمل‌ونقل ریلی و توسعه آن توجه می‌کنند متاسفانه برخی دستگاه‌های اجرایی احکام تصویب شده را اجرا نمی‌‌کنند. رسولی گفت: مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی کشور که ۸۰ بند است، دو بند آن را به حمل‌ونقل و نه هر نوع حمل‌ونقلی که تنها حمل‌ونقل ریلی اختصاص داده است و به صورت شفاف در آن آمده است که باید برای حمل‌ونقل ریلی مزیت رقابتی ایجاد شود این بدان معناست که هزینه‌های این حمل‌ونقل به گونه‌ای کم شوند که توان رقابت با دیگر انواع حمل‌ونقل را داشته باشد. وی افزود: در نهایت تمامی احکام بالا دستی به دنبال توسعه حمل‌ونقل ریلی و فراهم کردن شرایطی برای بهبود این نوع از حمل‌ونقل هستند اما برخی دستگاه‌های اجرایی قانون را به تعویق می‌اندازند و تفاسیر مختلفی از آن دارند و اینطور می‌شود که یکسال و نیم قانونی که در برنامه ششم مصوب شده است، اجرا نمی‌شود.

وی افزود: قانون‌گذار باید برای این موضوعات نیز چاره‌ای بیندیشد یا الزاماتی ایجاد شود که مجری قانون را اجرا کند یا اگر احساس می‌شود قوانینی اجرا نشدنی است، حتما اقداماتی اندیشیده شود که یا قانون اصلاح شود یا قانون تغییر کند. وی ادامه داد: همه این اقدامات نیز باید پیش از قانون برنامه ششم اجرا شود چرا که در پایان برنامه ششم وقتی به عقب برمی‌گردیم می‌گوییم پیشرفت فیزیکی قانون برنامه ششم به‌عنوان مثال ۴۰ درصد بوده است و به هدف نرسیده‌‌ایم این درحالی است که با بررسی سالانه اجرای قوانین این برنامه می‌توانیم زمان را از دست ندهیم و احکام تصویب شده در این قانون را اجرایی و یا قابل اجرا کنیم.