مدیرعامل شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تشریح کرد
طرح پیشران برای شهر فرودگاهی
جزئیات طرح جامع شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) نشان می‌دهد این شهر فرودگاهی در منطقه‌ای با وسعت نزدیک به ١٤هزار هکتار در فاصله ٣٥ کیلومتری جنوب غرب کلان‌شهر تهران واقع شده است. فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) با داشتن ٦٤ مقصد پروازی در بیش از ٣٠ کشور جهان، یکی از مهم‌ترین درگاه‌های بین‌المللی ایران و شاهراه اصلی هوایی ایران شناخته می‌شود. آمار تردد مسافر از طریق فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) در سال ١٣٩٦ حدود ٩ میلیون نفر برآورد شده که با توجه به پیش‌بینی‌های مجمع بین‌المللی فرودگاه‌ها ACI و همچنین مطالعات طرح جامع درخصوص افزایش تقاضا در سال‌های آینده، این مجموعه را ملزم به برنامه‌ریزی گسترده‌ای جهت توسعه کرده است. طرح جامع شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) با در نظر گرفتن یک افق ۳۰ ساله تا سال ٢٠٤٦ مورد بازبینی و طراحی قرار گرفته و در تاریخ ١٥ خرداد ماه ١٣٩٧ به تصویب مجمع عمومی شرکت شهر فرودگاهی و وزارت راه و شهرسازی رسید. طرح جامع که براساس بررسی وضعیت جاری فرودگاه، نیازهای ذی‌نفعان آن، مطالعات پیشبینی افزایش تقاضای مسافر و بار و مطابق با اهداف ملی برای این مجموعه طراحی شده است، کاربری قسمت‌های مختلف اراضی شهر فرودگاهی را تا ٣٠ سال آینده مشخص کرده است. همچنین هدف اصلی راه‌اندازی چنین مجموعه‌ای، تامین جریان درآمدی پایدار برای توسعه فرودگاه و در نتیجه توسعه حملونقل هوایی بین‌المللی در تهران و افزایش سهم ایران از این حوزه، معرفی شده است.
در قالب این طرح تاسیس و راه‌اندازی ۲۵ شهرک مختلف پیشبینی شده است به‌طوری که جزئیات ۲۵ شهرک قابل تاسیس در این شهرفرودگاهی حاکی است: مقرر شده یک شهرک سلامت برای ارائه خدمات توریست پزشکی، یک شهرک دانش و آموزش عالی، شهرک گردشگری، شهرک رسانه‌ای، شهرک تفریحی به مساحت ۵۰۰ هکتار برای ایجاد شهربازی و سرزمین گردشگری، شهرک تجاری در فضای ۳۰۰ هکتار برای پذیرش دفاتر مرکزی بانک‌ها، بیمه‌ها و برندهای تجاری، شهرک هتل و همایش در زمینی به مساحت ۷۸ هکتار، شهرک تحقیقات زیست‌محیطی به وسعت ۳۰۰ هکتار، شهرک نمایشگاهی در وسعت ۱۵۰ هکتار برای خودرو، طلا، مصالح ساختمانی و...، شهرک صادرات گل و گیاه و محصولات صادراتی نیازمند خدمات هوایی در زمین ۱۶۷ هکتاری، شهرک صنایع کوچک و های‌تک و همچنین شهرک خدمات پشتیبان صنعت هوایی در شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) توسط بخش خصوصی و با تسهیلاتی که دولت برای جذب سرمایه‌گذاران ارائه می‌کند، تاسیس شود.
علی رستمی مدیرعامل شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی(ره)، با اشاره به سه فاز طراحی شده برای تکمیل شهر فرودگاهی در قالب یک پروسه ۳۰ ساله، زمان پیشبینی شده برای اجرای فاز نخست شهر فرودگاهی را ۵ سال عنوان کرد و افزود: در قالب این فاز که اقدامات اجرایی آن از سال گذشته به‌طور جدی آغاز شده است فعالیت‌های متعددی پیشبینی شده است. طراحی و تکمیل ترمینال سلام که اخیرا با حضور رئیس‌جمهوری افتتاح شد از جمله این فعالیت‌ها است. با افزوده شدن ترمینال سلام با قابلیت جابه‌جایی ٥ میلیون مسافر در سال و همچنین توسعه و نوسازی ترمینال یک و افزایش ظرفیت آن به ٩ تا ١٠ میلیون مسافر در سال، تسهیلات لازم برای پوشش تقاضا در بازه ۵ ساله فراهم می‌شود. همچنین آغاز ساخت فاز اول ترمینال ایرانشهر و تکمیل آن در طول ٥ سال، بستر مناسبی را برای پوشش افزایش تقاضا از سال ٢٠٢٢ به بعد فراهم خواهد کرد. از سوی دیگر ساخت ترمینال بارهوایی و تاسیسات تعمیر و نگهداری هواپیما، تسهیلات لازم جهت افزایش جابه‌جایی بار را ایجاد می‌کند.
به گفته وی دو فاز دیگر توسعه و تکمیل شهر فرودگاهی امام خمینی(ره)، در قالب دو بازه زمانی ۱۰ ساله و ۱۵ ساله پیشبینی شده است. براساس طرح جامع توسعه شهر فرودگاهی با افق ۳۰ ساله، اراضی شهر فرودگاهی به پنج بخش تقسیم می‌شوند. وی در توضیح این پنج بخش گفت: بخش‌های مختلف این مجموعه شامل فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، منطقه هوایی، شهر لجستیک و سرمایه‌گذاری، منطقه ذخیره توسعه آتی، پارک‌های کسب‌وکار، تجاری و نمایشگاهی است. در این قالب، علاوه بر محدوده ۴ هزار هکتاری فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، خدمات و صنایع در شهر فرودگاهی، در پهنه ٦هزار هکتاری با محوریت لجستیک و تولید توسعه پیدا خواهند کرد. در توسعه شهر فرودگاهی ٣٠٠ هکتار به کسب‌وکارها و تجارت‌های مرتبط، ٣٠٠ هکتار به مرکز تحقیق و توسعه و ٥٠٠ هکتار به خدمات ترمینال ریلی اختصاص داده شده است. ١٣٠٠ هکتار در قسمت جنوبی شهر فرودگاهی نیز به‌عنوان ذخیره برای توسعه‌های آتی در نظر گرفته شده است.
وی مزایای پیشبینی شده برای جذب سرمایه‌گذاران در دو منطقه ویژه اقتصادی و منطقه آزاد تجاری را تشریح کرد و گفت: مطابق با برنامه‌ریزی‌ها، امکان سرمایه‌گذاری شرکت‌های داخلی و خارجی در سطح وسیعی فراهم شده و هیچ محدودیتی برای حضور شرکت‌های خارجی قرار داده نشده است. به‌طوری که برای جذب سرمایه‌گذاران در منطقه آزاد تجاری شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) مزایای متعددی پیشبینی شده است. معافیت مالیاتی ۲۰ ساله، ثبت ساده و آسان شرکت‌ها، امکان ورود و خروج کالا از منطقه به خارج از کشور بدون تشریفات اداری، مقررات آسان برای ورود قانونی تمامی کالاها، معافیت از حقوق گمرکی برای واردات مواد اولیه و معافیت مالیاتی حقوق و دستمزد تمامی شاغلان از جمله مواردی است که جهت تسهیل امور سرمایه‌گذاران این منطقه از شهر فرودگاهی به تصویب رسیده است. وی ادامه داد: همچنین برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که به منطقه ویژه اقتصادی شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) به‌عنوان نزدیک‌ترین منطقه ویژه اقتصادی به پایتخت وارد می‌شوند نیز مزایای مختلفی همچون معافیت گمرکی تا سقف ارزش‌افزوده، ورود ماشین‌آلات خط‌تولید بدون عوارض گمرکی، تسهیل صدور مجوز ساخت و پایان‌کار پیشبینی شده است.
رستمی تاکید کرد: از سرمایه‌گذاران داخلی نیز برای حضور در حوزه‌های مختلف فرودگاهی، منطقه آزاد تجاری و منطقه ویژه اقتصادی دعوت به‌عمل آمده است. وی به مزایای حضور سرمایه‌گذاران در پروژه‌های شهر فرودگاهی اشاره کرد و گفت: نزدیکی به پایتخت و فراهم بودن زیرساخت‌های حمل‌ونقلی از جمله فاکتورهای جذاب برای حضور سرمایه‌گذاران در این مجموعه است. وی با بیان اینکه براساس ماده ١٦٦ برنامه پنجم توسعه کشور، ٢٥٠٠ هکتار از اراضی شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) در محدوده غربی پهنه هوانوردی به منطقه ویژه اقتصادی شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) تبدیل شده است، اظهار کرد: منطقه ویژه شهر فرودگاهی در جوار فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) واقع شده و برای تبدیل بخش مهمی از واردات کشور به کالاهایی دارای ارزش افزوده، اقتصادی کردن فعالیت‌های لجستیکی شامل واردات، صادرات، صادرات مجدد و ترانزیت کالا، کاهش هزینه‌های انبارداری، تولید، مونتاژ و بسته‌بندی در نظر گرفته شده و این از جمله دستاوردهایی است که با استفاده از قوانین مناطق ویژه اقتصادی حاصل می‌شود. نکته مهم آن است که بهره‌گیری از قوانین و مزایای منطقه ویژه اقتصادی در پارک لجستیک و سرمایه‌گذاری شهر فرودگاهی که متشکل از حملونقل چندوجهی و انبارداری است، موجب هم‌افزایی در توسعه این صنعت در شهر فرودگاهی خواهد شد.
رستمی ادامه داد: از جمله اقدامات اولیه برای راه‌اندازی و توسعه این منطقه ویژه، آماده‌سازی طرح هسته پیشران منطقه ویژه اقتصادی است. مطابق با برنامه‌ریزی‌های انجام شده بنا داریم از نیمه‌دوم سال‌جاری، در یک محدوده کوچکی از این منطقه ۲ هزار و ۵۰۰ هکتاری، برخی طرح‌های پیشبینی شده در قالب یک طرح زودبازده تا پایان سال‌جاری اجرایی و به هدف برسند. فاز اول پارک لجستیک و سرمایه‌گذاری شهر فرودگاهی به مساحت ١٧٠٠ هکتار، با بهره‌مندی از مزایای منطقه آزاد تجاری و ویژه اقتصادی در قالب این طرح پیشران توسعه خواهد یافت. ارائه تسهیلات انبارداری با استفاده از مزایای منطقه ویژه اقتصادی، یکی از اقدامات اولیه سازمان این منطقه است. مدیرعامل شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) ۱۱ مزیت اصلی برای حضور سرمایه‌گذاران در این منطقه ویژه را نام برد و تصریح کرد: صدور و ترانزیت کالا از منطقه به بازارهای جهانی، واردات مواد اولیه، کالاهای نیمه‌ساخته و تکمیل شده از بازارهای منطقی‌ای و جهانی به منظور تولید، پردازش و ایجاد ارزش افزوده جهت صادرات، ارائه خدمات و ایجاد تسهیلات گمرکی(واردات- صادرات)،کارنه تیر، ترانزیت، بیمه و حملونقل در منطقه، ایجاد تسهیلات گمرکی و روان‌سازی واردات، صادرات، تولید، پردازش، صادرات مجدد و ترانزیت کالاهای تولیدی، ماشین‌آلات، مواد اولیه و ابزار موردنیاز خط تولید(از منابع داخلی و خارجی)، عدم اعمال محدودیت زمانی برای نگهداری کالا طبق توافق طرفین در انبارهای منطقه با حداقل هزینه‌های انبارداری از اولین مزایای فعالیت در این منطقه است.
در عین حال امکان واگذاری و فروش تمام یا قسمتی از کالا به دیگران در مقابل قبض انبار قابل‌معامله و نیز گواهی مبدا و قابل پذیرش بودن آن در کلیه بانک‌های کشور جهت گشایش اعتبار اسنادی، مجاز بودن ورود و تخلیه کالا به اتکای پروانه ترانزیت یا کارنه‌تیر از منطقه به سایر مناطق و گمرکات مرزی کشور و بالعکس با استفاده از تضمین شرکت‌های حملونقل بین‌المللی به اتکای کارنه تیر و همچنین اعاده و دپوی کالاهای ساخته شده از محل ورود موقت به منطقه جهت انجام امور صادرات یا ترانزیت و رفع تضمین و تعهدات از دیگر مزایای توسعه این منطقه ویژه اقتصادی است. به گفته رستمی، معافیت کامل از تمامی عوارض گمرکی برای دستگاه‌های خط تولید، تاسیسات و مواد اولیه در صورت سرمایه‌گذاری در داخل منطقه، استفاده از قانون ارزش افزوده برای وارد کردن کالای تولیدی به داخل کشور به میزان ارزش‌افزوده ایجاد شده بدون احتساب عوارض گمرکی و امکان صدور پروانه بهره‌برداری و همچنین مجوز فعالیت اقتصادی، ثبت شرکت و کارت بازرگانی در منطقه نیز از جمله نقاط قوت حضور سرمایه‌گذاران در این منطقه است.
کاربری متفاوت برای هتل
مدیرعامل شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی(ره)، در بخش دیگری از صحبت‌های خود یکی از دلایل پیشبینی احداث هتل در این مجموعه را تعریف متفاوت کاربری هتل‌ها در مجموعه‌های مشابه‌عنوان کرد و گفت: به‌طور معمول مجموعه‌های اقامتی و هتل‌هایی که در شهرهای فرودگاهی ساخته می‌شود کاربری متفاوتی برای آنها تعریف می‌شود به این معنا که این هتل‌ها بیش از آنکه محل اقامت گردشگران و مسافران باشد، فرصت اقامت و استراحت گروه‌های خاصی را فراهم می‌کنند. به‌عنوان مثال گروه‌های پروازی در هر دوره زمانی پیش یا پس از انجام پرواز نیاز به استراحت دارند که می‌توانند از فضای این هتل استفاده کنند. همچنین این هتل‌ها می‌توانند محل برگزاری نشست‌های خارجی که امکان اتلاف‌وقت برای حضور و برگزاری نشست درون شهر تهران را ندارند، باشند.
وی با تاکید بر آنکه سرعت اقدامات توسعه‌ای در مجموعه شهر فرودگاهی بیش از گذشته شده است، عنوان کرد: سرعت توسعه در شرایط کنونی متفاوت از گذشته است، هرچند که وضعیت متفاوت امروز مسیر سرمایه‌گذاری‌ها را تغییر داده است اما معتقد هستیم با برنامه‌ریزی مناسب امکان پیشبرد دقیق و طبق زمان‌بندی برنامه همچنان وجود دارد به‌طوری‌که همزمان با اقدامات مختلف جهت پوشش رشد ترافیک مسافر و بار، اقدام در جهت بهبود سطح خدمات، از دیگر شاخص‌های ضروری در جهت رسیدن به اهداف مدنظر شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) است. بررسی معیارها و بهبود کیفیت خدمات و همچنین شرکت در یکی از رده‌بندی‌های جهانی سطح ارائه خدمات به مسافران، یکی از اقدامات اساسی شهر فرودگاهی در ٥ سال آینده است.
وی در عین حال تصریح کرد: در جهت کاهش پیامدهای فعالیت‌های جاری و توسعه شهر فرودگاهی روی تغییرات آب و هوایی، جامعه و صنعت و پیشروی به سوی ایجاد هم‌افزایی در بهبود تاثیرات در موارد عنوان شده، در صدد هستیم تا در جهت انجام مسوولیت اجتماعی و پیشروی براساس اهداف توسعه پایدار، با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، بهبود عملکرد و افزایش کارآمدی در زیرساخت‌ها گام برداریم. رستمی معتقد است: مدل کسب‌وکار شهر فرودگاهی به‌گونه‌ای در نظر گرفته شده است که در چشم‌انداز توسعه، هیچ‌گونه وابستگی مالی را به دریافت کمک‌های دولتی نداشته باشد. این مدل براساس توسعه توامان فرودگاه و شهر فرودگاهی بنا نهاده شده است. در این راستا یکی از اصلی‌ترین استراتژی‌های شهر فرودگاهی افزایش درآمدهای غیرهوانوردی فرودگاه و توسعه شهر فرودگاهی جهت افزایش کسب‌وکارهای تجاری در اطراف فرودگاه است. به عبارتی فرودگاه و شهر فرودگاهی در یک رابطه دوطرفه است که از یکدیگر حمایت می‌کنند؛ به‌طوری‌که فرودگاه موفق، ارزش شهر فرودگاهی را افزایش می‌دهد و از سویی نتایج برنامه‌ها و اقدامات شهر فرودگاهی موجب افزایش تقاضا برای خدمات هوایی در فرودگاه خواهد شد.
وی در پایان گفت: درحال‌حاضر بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا به‌دنبال احداث شهرهای فرودگاهی رفته‌اند، چون معمولا فرودگاه‌ها با صدها یا هزاران هکتار زمین توسعه نیافته مواجه هستند و از این جنبه هر یک از آنها روی معدن طلای «موقعیت زمین» خود خوابیده‌اند و باید در قرن ۲۱ با توسعه صنعت هوانوردی چه در بخش مسافری و در چه در بخش باری به این معدن نگاهی دیگر کرد. افزایش میزان درآمدهای غیرهوانوردی فرودگاه به اندازه دوسوم درآمد هوانوردی، توسعه زیرساخت‌های هوایی، افزایش تعداد مسافران و افزایش ۳ تا ۵ برابری درآمد خطوط هوایی از مهم‌ترین دستاوردهای راه‌اندازی شهرهای فرودگاهی در سایر کشورهای دنیا بوده است.
ارسال نظر