با ساخت آزادراه پل زال- اندیمشک حاصل شد
صرفه‌جویی ۴۳۲میلیارد تومانی سوخت
حدود هشت سال از افتتاح و بهره‌برداری آزادراه پل زال-اندیمشک می‌گذرد. تا قبل از بهره‌برداری از این آزادراه، محور قدیم پل زال- اندیمشک همواره در صدر جاده‌های حادثه‌خیز و دارای بیشترین تلفات جاده‌ای استان خوزستان بوده است و اکنون آمار حادثه بسیار کمی دارد.
به گفته مدیر عامل شرکت احداث و بهره‌برداری آزادراه پل زال- اندیمشک اکنون سالانه بیش از چهارمیلیون تردد ایمن در این محور صورت می‌گیرد که علاوه بر مزایای زیاد برای مردم و دولت نظیر صرفه‌جویی زمان، به حداقل رساندن تصادفات، مجروحان و تلفات جاده‌ای، کاهش استهلاک خودروهای عبوری و کاهش آلودگی در دوره هشت‌ساله بهره‌برداری بیش از ۴۳۲میلیارد تومان صرفه‌جویی در یارانه سوخت داشته و پیش‌بینی می‌شود در دوران بهره‌برداری مطابق قرارداد این رقم به بیش از ۲ هزار میلیارد تومان برسد.
به گفته فرزاد اناری این آزادراه از معدود پروژه‌های آزادراهی کشور است که با همان برآورد اولیه و درمدتی کمتر از مدت قرارداد اجرا شده و به بهره‌برداری رسیده و مطابق نظر اکثر کارشناسان یکی از بی‌دردسرترین و باکیفیت‌ترین آزادراه‌های کشور است. مشروح گفت‌وگو با این فعال اقتصادی را در ادامه بخوانید.
چه شد که مجموعه شما علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری و احداث این آزادراه شد؟
محور آزادراهی تهران-بندرامام بعد از محور تهران- بازرگان که ارتباط کشور با اروپاست دومین محور مهم ارتباطی کشور است که بخشی از کریدور شمال به جنوب کشور است که نزدیک‌ترین راه ارتباطی دریای آزاد به پایتخت کشور، دریای مازندران و همچنین مرز ترکیه و اروپاست و ارتباط پایتخت کشور را با استان مهم خوزستان، بندرامام و شهرهای جنوب غرب کشور برقرار می‌کند. این آزادراه قسمتی از این محور مهم ارتباطی کشور بوده که از سال ۱۳۵۴مطالعات آن توسط مهندسان مشاور انجام و ساخت به دلایل مختلف از جمله انقلاب، شروع جنگ و عمدتا عدم تامین مالی به بعد موکول شده بود. دوما مدیران مجموعه همگی اهل خرم‌آباد لرستان بوده و طبعا احساس تعلق خاصی به این منطقه دارند و همواره شاهد بودند که محور استراتژیک خرم‌آباد-اندیمشک هر ساله به علت سیل و ریزش مسدود و کمک‌رسانی به سیل‌زدگان نیز به سختی انجام می‌شود. در دوره جنگ بارها این محور مسدود و پشتیبانی مناطق جنگی دچار خلل شد. زمانی یک شرکت راهسازی خصوصی سرمایه‌گذاری و احداث محور مهم خرم‌آباد-پل زال را متقبل شد و به بهره‌برداری رساند که کاری بزرگ و قابل قدردانی بود.
این آزادراه دارای چه ویژگی‌هایی بود؟
محدوده پل زال- اندیمشک گرچه طولی معادل حدود ۴۳ کیلومتر داشت، ولی وجود دره‌های عمیق در این مسیر و لزوم عبور از آنها با پل‌های بلند و طویل و خاکریزهای مربوطه این پروژه را از سایر پروژه‌ها متفاوت می‌کرد، شاید بی‌اغراق بتوان گفت ساخت بیش از ۲۰ پل بزرگ در زمان کوتاه بهترین تجربه ساخت این آزادراه بود.
با وجود این صعوبت‌ها مطابق نظر اکثر کارشناسان این پروژه از معدود آزادراه‌هایی بود که با همان قیمت اولیه و زودتر از موعد به اتمام رسید، چرا این امر در سایر آزادراه‌ها اتفاق نمی‌افتد؟
دلیل اصلی طولانی شدن اکثر پروژه‌ها عدم تامین به موقع منابع مالی است. در این پروژه اولا سرمایه‌گذار منابع مالی سهم خود را به موقع تامین کرد و دوما با توجه به اینکه منابع مالی سهم دولت از محل فروش اوراق مشارکت تامین می‌شود و در آن مقطع به علت سود کم اوراق مشارکت برای خرید اوراق مشتری وجود نداشت، به پیشنهاد و ابتکار مدیر عامل شرکت آبادراهان پارس، سرمایه‌گذار پروژه ما‌به‌التفاوت سود اوراق را به سود مورد انتظار به موسسات تامین سرمایه پرداخت و در نتیجه اوراق فروش رفته و منابع مالی سهم دولت نیز تامین شد. البته مقرر بود این هزینه اضافی که توسط سرمایه‌گذار بابت سهم دولت پرداخت شده بازپرداخت شود که تاکنون انجام نشده است، البته همدلی کارفرما، سرمایه‌گذار و تیم مهندسان مشاور و پیمانکار هم تاثیر قابل توجهی در این امر داشت به طوری که عرشه دو دستگاه پل طره آزاد حسینیه با دهانه بیش از صد متر و طول بیش از ۲۰۰ متر و ارتفاعی بیش از ۴۰ متر در کمتر از پنج ماه ساخته شد که شاید رکورد زمانی ساخت پل‌های طره آزاد در ایران باشد.
با گذشت حدود ۸ سال از بهره‌برداری آزادراه پل زال- اندیمشک، احداث این آزادراه چه منافعی برای کشور داشته است؟
اولا محور قدیم پل زال- اندیمشک ۱۰ سال پیش از شروع بهره‌برداری این آزادراه همواره درصدر جاده‌های حادثه‌خیز و دارای بیشترین تلفات جاده‌ای استان خوزستان بوده است و اکنون آمار حادثه بسیار کمی دارد و به گفته یکی از بزرگان منطقه در مراسم افتتاح این آزادراه، خانواده‌ای از مردم اندیمشک و منطقه نیستند که عزیزی را در این محور خصوصا در ایام عید که ترافیک سنگین بود از دست نداده باشند و اکنون سالانه بیش از چهارمیلیون تردد ایمن در این محور صورت می‌پذیرد و علاوه بر مزایای زیاد برای مردم و دولت نظیر صرفه‌جویی زمان، به حداقل رساندن تصادفات، مجروحان و تلفات جاده‌ای، کاهش استهلاک خودروهای عبوری و کاهش آلودگی در دوره هشت ساله بهره‌برداری بیش از ۴۳۲میلیارد تومان صرفه‌جویی در یارانه سوخت داشته و پیش‌بینی می‌شود در دوران بهره‌برداری مطابق قرارداد این رقم به بیش از ۲هزار میلیارد تومان برسد.
نرخ عوارض عبور از این آزادراه چقدر است و در مقایسه با سایر آزادراه‌های کشور و سایر کشورهای جهان چگونه است؟
درحال حاضر نرخ عوارض عبور از این آزادراه به طول حدود ۱۳ کیلومتر برای خودروی سواری ۲۲۲۰ تومان است که با توجه به اینکه در محوری کوهستانی و با ابنیه زیاد قرار گرفته است مبلغ قابل توجهی نیست، ضمنا باید گله سرمایه‌گذاران را از وزارت راه اعلام کنم که با گذشت ۹ ماه از سال به‌رغم اینکه هزینه‌های راهسازی خصوصا اقلامی مانند قیر که سهم ویژه‌ای در هزینه‌های راهسازی و راهداری دارد افزایش قابل توجهی یافته است، ولی هنوز نرخ عوارض عبور آزادراه‌ها در سال جاری ابلاغ نشده است.
بحث هزینه‌های راهداری شد، بودجه راهداری پروژه‌های آزادراهی چگونه تامین می‌شود و آیا این بودجه تکافوی هزینه‌های راهداری را می‌دهد؟
مطابق قرارداد، بودجه راهداری و نگهداری آزادراه‌ها معادل ۱۵درصد درآمد آزادراه است و با توجه به اینکه خصوصا در چند سال اخیر قیمت مصالح و ماشین‌آلات افزایش بی‌سابقه‌ای یافته، ولی نرخ عوارض عبور رشد چندانی پیدا نکرده است با این بودجه نگهداری مناسب آزادراه امکان‌پذیر نیست. البته در ابتدای سال جاری وزیر محترم راه و شهرسازی وقت دستورالعمل نگهداری و بهره‌برداری آزادراه‌های مشارکتی کشور را برای حل این مشکل ابلاغ کرد که متاسفانه تاکنون اجرایی نشده است و امیدواریم هر چه سریع‌تر ابلاغ و قابل اجرا شود و انتظار می‌رود وزارت راه قیر موردنیاز برای راهداری آزادراه‌ها را تخصیص دهد.
آیا هدف شرکت شما از سرمایه‌گذاری و احداث این آزادراه محقق شده است؟
با توجه به ترافیک این محور درآمد پیش‌بینی شده کم و بیش محقق شده است، ولی مشکل اصلی این است که به‌رغم مزایای فراوان این آزادراه برای کشور و دولت با توجه به کاهش ارزش پول ملی حتی اگر سرمایه و سود حاصل نیز بازپرداخت شود دیگر این سرمایه کارآیی و ارزش اولیه را نخواهد داشت. اگر شرکت این سرمایه را در بازارهای موازی نظیر مسکن، زمین، بازار سرمایه و مانند آن سرمایه‌گذاری کرده بود شاید تا ۱۰برابر سرمایه حاصله از سرمایه‌گذاری و احداث آزادراه منتفع می‌شد. بنابراین انتظار می‌رود دولت محترم و وزارت راه هرچه سریع‌تر بنا به پیشنهاد کمیته شرکت‌های سرمایه‌گذار در آزادراه‌ها چاره‌ای بر این امر بیندیشند.
آیا مشکل مالیاتی سرمایه‌گذاری آزادراه‌ها تاکنون حل نشده است؟
متاسفانه به‌رغم مصوبات هیات محترم وزیران و بخشنامه‌های صادره تاکنون مشکل مالیاتی حل و فصل نشده است و با اعمال این مالیات عملا سود سرمایه‌گذاری آزادراه‌ها به‌رغم ریسک و خطرات فراوان از سوی سپرده‌های بانکی کمتر است و با این توصیف هیچ تمایلی به سرمایه‌گذاری در احداث آزادراه جدید وجود ندارد، البته جای سپاسگزاری از تعدادی از نمایندگان مجلس است که اخیرا با ارائه چند طرح در حال تلاش برای حل این مشکل هستند.
