چهار محور سفر منطقه‌ای وزیر خارجه ایران به عمان

ظریف عصر روز دوشنبه با سلطان قابوس، پادشاه کشور عمان دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار دو طرف درباره مسائل منطقه‌ای از جمله مساله سوریه، یمن و آخرین تحولات کردستان عراق تبادل‌نظر کردند. وزیر خارجه ایران در ادامه سفر دو روزه‌اش و در چارچوب روابط دوجانبه و رایزنی درباره مسائل منطقه و مورد‌علاقه امشب وارد دوحه پایتخت قطر می‌شود. در این سفر، علاوه بر موضوعات دوجانبه، آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی نیز در دیدارهای وزیر امور خارجه ایران با مقامات عالی‌رتبه این کشورها مورد تبادل‌نظر و رایزنی قرار خواهد گرفت. موضوعات اقتصادی، همه پرسی اقلیم کردستان عراق، برجام و بحران در روابط عربستان و قطر از جمله محورهای سفر منطقه‌ای محمدجواد ظریف به مسقط و دوحه است.

ظریف در بدو ورود به مسقط مورد استقبال یوسف بن‌علوی همتای عمانی خود قرار گرفت. وزیران خارجه ایران و عمان در این دیدار درخصوص مسائل دوجانبه، سیاسی و روابط بانکی، حوزه انرژی، نفت و گاز و تحولات اقلیم کردستان عراق گفت‌وگو کردند. پیش‌تر سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در توضیح دلایل سفر ظریف به عمان و قطر گفت که آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی در دیدارهای وزیر امور خارجه با مقامات عالی‌رتبه این کشورها مورد تبادل نظر و رایزنی قرار خواهد گرفت.

پیش‌تر حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران در ۲۷ بهمن سال گذشته در سفر یک روزه به عمان و کویت، آخرین تحولات میدانی در روابط با دولت‌های عربی خلیج‌فارس را مورد بحث و بررسی قرار داد. روابط ایران با دولت‌های عربی خلیج‌فارس پس از حمله برخی عناصر خودسر به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد رو به سردی گذاشت و منجر به قطع روابط سیاسی و اقتصادی ریاض و تهران و کاهش روابط با دیگر دولت‌های عضو شد. اما با بحرانی شدن روابط قطر و عربستان سعودی در خرداد ۹۶، مجددا زمینه‌ها برای توسعه روابط به‌خصوص با قطر فراهم شده است.

   تاکید مسقط بر اجرای برجام

ظریف در جریان سفر به مسقط، با اشاره به مواضع عمانی‌ها درباره برجام تاکید کرد: «مواضع عمان تاکنون درباره ضرورت رعایت برجام با ایران مشابه بوده و این مواضع را هم رسما اعلام کردند، همچنین در دیدارم با عمانی‌ها، آنها مجددا تاکید کردند که همه کشورها باید برجام را کاملا رعایت کنند. وزیر خارجه ایران در حاشیه سفر روز دوشنبه خود به عمان، پیش از دیدار با سلطان قابوس، در جمع خبرنگاران گفت: «طبق صحبت‌هایی که من در نیویورک داشتم تقریبا تمامی کشورها، هم کشورهای عضو برجام یعنی پنج کشور و اتحادیه اروپا و هم سایر اعضای جامعه بین‌المللی از برجام، ضرورت رعایت آن و غیرقابل مذاکره بودن برجام حمایت کردند.»

   همکاری‌های بانکی و گازی

او افزود: «در سفر کوتاه منطقه‌ای که بنده به عمان و قطر دارم درباره مباحث منطقه‌ای و هم وضعیت بحرانی در منطقه صحبت شد و در ملاقاتی که با سلطان قابوس خواهم داشت، در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله خط لوله گاز میان ایران و عمان بحث خواهم داشت.» وزیر امور خارجه تصریح کرد: همکاری‌های بسیار خوب بانکی با عمان نیز شروع شده است در عین حال در حوزه گردشگری سلامت و زیارتی و همین‌طور سایر گردشگری‌هایی که با عمان داشتیم، بحث‌های خوبی انجام شده است. ظریف افزود: در چند ماه گذشته توسعه بسیار خوبی در همه این حوزه‌ها انجام شده که امیدوارم در این سفر هم با دستوراتی که سلطان و وزیران طرف ایرانی خواهند داشت، پیشرفت بیشتری در روابط صورت گیرد.

   همه‌پرسی کردستان عراق

او درباره موضع عمان درخصوص مساله کردستان عراق و اینکه آیا بین دو طرف همسویی وجود دارد، گفت: عمانی‌ها تقریبا مواضع کاملا مشابه با جمهوری اسلامی دارند. همسویی در مواضع تقریبا در سطح بین‌المللی موجود است یعنی ما هیچ کشوری را در سطح بین‌المللی سراغ نداریم که از این حرکت یعنی از رفراندوم در کردستان حمایت کند. وزیر امور خارجه ایران بر ضرورت حفظ تمامیت ارضی، رعایت اصل اول قانون اساسی عراق که بر وحدت ملی در این کشور مصر است تاکید کرد و گفت: این مواضع مورد نظر عمانی‌ها نیز است. ما گفت‌وگوهایی در این زمینه نیز صورت دادیم و تشابه مواضع بین دو کشور در این زمینه کاملا مشهود است.

   افزایش پروازهای تهران - عمان

همزمان محمدرضا نوری شاهرودی سفیر ایران در مسقط، در حاشیه سفر وزیر امور خارجه کشورمان به عمان، در جمع خبرنگاران اهداف سفر محمدجواد ظریف به این کشور را تشریح کرد و گفت: «روابط ایران و عمان روابطی مستمر، ثابت، پایدار و رو به رشد است. ما امروز شاهدیم که روابط سیاسی در اوج خود قرار دارد و روابط اقتصادی نیز روز به روز بهتر می‌شود. دو وزیر نیز همواره با یکدیگر در مجامع بین‌المللی، مسائل دوجانبه و منطقه‌ای گفت‌وگو و تبادل نظر داشته‌اند.» سفیر ایران در عمان تاکید کرد: «وضعیت پیش آمده برای برخی کشورهای منطقه و همچنین مسائلی که در شمال عراق وجود دارد، همچنین بداخلاقی‌های به‌وجود آمده در برجام و در عین حال مسائل دوجانبه، در این دیدارها بررسی می‌شود.»

نوری شاهرودی تاکید کرد: «به دنبال این هستیم که تسهیلاتی را برای رفت و آمد ایرانیان ایجاد کنیم و این مساله در دیدار وزیران خارجه دو کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در عین حال بنا است عمانی‌ها بندر «سویق» را به‌صورت اختصاصی در اختیار ایران قرار دهند که کشتی‌هایی که ظرفیت کمتر از سه هزار تن دارند، بتوانند در این بندر پهلو بگیرند و بار آن وارد گمرک شده و ترخیص شوند.» او تاکید کرد: «از سویی عمانی‌ها تسهیلاتی را برای ثبت شرکت‌های ایرانی ایجاد کردند، به‌طوری که ایرانی‌ها می‌توانند در عمان شرکت خود را ثبت کرده و کالاهایشان را به این کشور صادر کنند یا اینکه کالاهای خود را از عمان به کشورهای آفریقایی یا دیگر کشورهای منطقه و حوزه دریای هند، صادرات مجدد بکنند.»

سفیر ایران در عمان همچنین گفت: «در مجموع نگاه دو کشور در مسائل سیاسی و منطقه‌ای نگاهی رو به رشد و استراتژیک است و عمانی‌ها در مسائل سیاسی نیز نسبت به پیشرفت کارها تاکید می‌کنند و این باعث شده که گرمی بیش از حدی بین دو کشور ایجاد شود.» نوری شاهرودی تصریح کرد: «پروازهای بین دو کشور نیز به‌زودی افزایش می‌یابد به‌طوری‌که در هفته اخیر پرواز بندرعباس به مسقط انجام شد و قرار است که پرواز اصفهان به مسقط نیز به پروازهای بین‌ دو کشور افزوده شود. در عین حال مسافران ایرانی نیز خواهند توانست از تهران به مسقط پرواز داشته باشند که مقدمات این کار نیز فراهم شده است.»

   رایزنی در قطر

وزیر خارجه ایران در ادامه سفر دو روزه خود امروز وارد دوحه می‌شود. این سفر در راستای تقویت مناسبات ایران با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صورت می‌گیرد. او پیشتر در ۱۹ اسفند ۹۵، در سفر یک روزه خود به قطر، علاوه بر دیدار با شیخ خالد العطیه همتای قطری خود، با شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی امیر قطر نیز دیدار ‌کرد. ظریف پیش‌تر نیز در مرداد ۱۳۹۴ به دوحه سفر و درخصوص گسترش مناسبات دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و تلاش برای مقابله موثر با تروریسم و گروه‌های تکفیری گفت‌وگو و رایزنی کرد. نزدیک به ۴ ماه از بحران میان دوحه و ریاض می‌گذرد و این موضوع فضای خوبی را برای افزایش همکاری‌های ایران و قطر در ابعاد دوجانبه و منطقه‌ای فراهم آورده است.