اشتباه بزرگ ترامپ در خروج از برجام
به‌نظر می‌رسد دونالد ترامپ تصمیمش را گرفته و این درحالی است که ایران هیچ‌یک از مفاد برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را نقض نکرده است. در حقیقت، مقام‌های امنیت ملی کابینه ترامپ آشکارا تاکید دارند که ایران به تعهداتش پایبند است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم که وظیفه دارد بر اجرای توافق نظارت و آن را راستی‌آزمایی کند، در دو سال گذشته ۸ گزارش صادر کرده و در همه گزارش‌هایش، پایبندی ایران را مورد تاکید قرار داده است.
در عوض، به‌نظر می‌رسد رئیس‌جمهوری آمادگی دارد، این استدلال را پیش بکشد که ماندن در برجام دیگر، منافع امنیت ملی مهم آمریکا را تامین نمی‌کند، زیرا دیگر فعالیت‌های ایران در منطقه خاورمیانه از جمله پشتیبانی این کشور از تروریسم، مداخله در سوریه و یمن و تهدیدهایی که برای امنیت اسرائیل دارد، تهدید‌کننده منافع آمریکا به‌شمار می‌آید. دولت ترامپ درست می‌گوید که رفتار ایران، بی‌ثباتی را در منطقه در پی دارد. اما هنگامی که می‌گوید رفتار ایران با روح توافق در تناقض است، اشتباه می‌کند. او با توسل به همین استدلال تصمیم گرفته است که پایبندی ایران را به برجام تایید نکند. در حقیقت، سیاست خارجی دردسرساز ایران نخستین علت بود که نیاز به برجام را در ابتدای کار مورد تاکید قرار می‌داد. ایران مسلح به سلاح هسته‌ای بسیار خطرناک‌تر و تهدیدکننده‌تر برای امنیت منطقه و جهان است. اما به‌جای تصمیم‌گیری درباره آینده برجام، رئیس‌جمهوری ترامپ می‌خواهد مسوولیت را گردن دیگران بیندازد.
کاخ سفید اعلام کرده است که رئیس‌جمهوری پس از اعلام تصمیمش درباره پایبند نبودن ایران به برجام، از کنگره آمریکا که در اختیار جمهوری‌خواهان قرار دارد خواهد خواست تحریم‌هایی را که موجب از هم پاشیدن برجام خواهد شد، ضد ایران بازتحمیل نکند. در عوض او امیدوار است کنگره قانون تازه‌ای را تصویب کند که نگرانی‌هایی را مدنظر قرار بدهد که هرگز بخشی از ماموریت ابتدایی توافق هسته‌ای نبوده است. اگر کنگره از این خواسته ترامپ پیروی کند، چنین اقدام یکجانبه‌ای برای تغییر توافق‌نامه‌ای چندجانبه، نابودی آن را در پی خواهد داشت. تمایل نداشتن ترامپ در پذیرفتن حقیقت درباره توافق ایران - و اصرار او بر اینکه دارد تلاش می‌کند مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود و خیلی روشن است که چنین تلاشی، منافع ملی آمریکا را تامین می‌کند - پیامدهای گسترده‌ای را به همراه خواهد داشت.
نخستین پیامد چنین تصمیمی این است که اعتماد شرکای آمریکا را سلب و واشنگتن را منزوی می‌کند.
برجام را پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل – ایالات‌متحده آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین - به اضافه آلمان و اتحادیه اروپایی امضا کردند. سپس همه اعضای شورای امنیت آن را به تصویب رساندند. همه این طرف‌ها به‌جز آمریکا خواستار حفظ برجام هستند. اگر رئیس‌جمهور ترامپ به تضعیف توافق هسته‌ای ادامه بدهد، پیامدهایی که برای سیاست خارجی آمریکا خواهد داشت فاجعه‌آمیز خواهد بود. چنین تلاشی سبب می‌شود بین آمریکا و اروپا شکاف ایجاد شود، روابط مهم و حیاتی هر دو سوی آتلانتیک تضعیف می‌شود و نفوذ ایران، چین و روسیه افزایش می‌یابد. هنگامی که رئیس‌جمهوری ماه آینده به چین سفر می‌کند تا پشتیبانی این کشور را برای همکاری بر سر برنامه هسته‌ای کره‌شمالی جلب کند خواهد دید که چینی‌ها دیگر تمایل چندانی نشان نمی‌دهند. بار دیگر که بخواهیم توافق دیگر کشورها را درباره موضوعی همچون محکوم کردن رفتار ایران در منطقه خاورمیانه یا فشار وارد کردن بر کره‌شمالی جلب کنیم دیگر واشنگتن اعتباری نزد آنان نخواهد داشت. در حقیقت، ما هرگونه احتمال گفت‌وگو با کره‌شمالی را از دست می‌دهیم چراکه پیونگ یانگ فرض را بر این می‌گذارد که آمریکا به تعهداتش پایبند نمی‌ماند چه رسد به توافق‌نامه‌های چندجانبه. چه تصمیم ترامپ مبنی بر تایید نکردن پایبندی ایران (به برجام) سبب شود توافق خیلی زود از هم بپاشد یا خیلی آهسته، اقدام یکجانبه و غیرقابل توجیه آمریکا، دست بالا را در اختیار ایرانی‌ها قرار می‌دهد و آنها به درستی خواهند گفت این آمریکا بود که توافق را از بین برد نه تهران. در همین حال، اگر ایران و دیگر کشورهایی که توافق را امضا کردند بخواهند برجام را حفظ کنند، آمریکا دیگر نمی‌تواند نگرانی‌های احتمالی خود را به کمیسیون مشترک منتقل کند زیرا از هیچ جایگاهی برخوردار نیست. کمیسیون مشترک، دستگاهی است که برای نظارت بر پیشرفت اجرای توافق تشکیل شد و هر شاهد احتمالی که آمریکایی‌ها درباره سایت‌های نظامی مشکوک ایران ارائه دهند با شک و تردید نگریسته خواهد شد.
ارسال نظر