معرفی دو گزینه برای تکمیل کابینه

سرانجام حسن روحانی پس از گذشت دو ماه از رای اعتماد مجلس به اکثریت وزرای پیشنهادی کابینه دوازدهم، وزیران پیشنهادی خود برای بخش نیمه تمام کابینه را به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد. رئیس‌جمهوری دیروز در نامه‌ای که خطاب به علی لاریجانی رئیس مجلس نوشت، منصور غلامی و رضا اردکانیان را به ترتیب برای وزارتخانه‌های «علوم، تحقیقات و فناوری» و «نیرو» معرفی کرد؛ افرادی که نامشان مدتی است در رسانه‌ها به عنوان محتمل ترین گزینه دو وزارتخانه مطرح شده است. گرچه پیش از این یکی از گمانه‌هایی که برخی چهره‌های سیاسی آن را محتمل می‌دانستند، معرفی یک زن به عنوان گزینه وزارت علوم بود، اما با نامه دیروز حسن روحانی، این گمانه منتفی شد تا مطالبه داشتن وزیر زن در کابینه دوازدهم هم عملی نشود.

کشمکش‌ها بر سر «غلامی»

برآیند آنچه طی دو ماه اخیر از سوی چهره‌های سیاسی درباره تلاش‌های حسن روحانی برای معرفی گزینه مورد نظرش برای وزارت علوم مطرح شده، آن است که رئیس‌جمهوری افراد متعددی را برای این جایگاه در نظر گرفت، اما مانع نیز بر سر تصمیم او کم نبود. به‌نظر می‌رسد روحانی فارغ از انتخاب جنسیتی برای وزارت علوم، در تلاش بود گزینه‌ای را به پارلمان معرفی کند که بیشترین همسویی را با رویکردهای فنی دولت در حوزه آموزش عالی از یکسو و نیز با گرایش‌های فکری دولت دوازدهم داشته باشد. دولتی‌ها به‌دنبال آن بودند که فردی را برای کسب رای اعتماد به پارلمان معرفی کنند که علاوه‌‌بر وجهه علمی، تناسب حداکثری با رویکردهای دولت داشته باشد.

از سوی دیگر انتظار حامیان روحانی نیز از او برای معرفی وزیر علوم، فردی در طراز رضا فرجی‌دانا بود؛ وزیری که استیضاح او در مجلس نهم، رابطه دولت یازدهم و مجلس نهم را آنچنان با چالش روبه‌رو کرد که مجلس نهمی‌ها به دو گزینه معرفی‌شده از سوی روحانی برای تصدی این وزارتخانه رای اعتماد ندادند و با گذشت ۴ ماه از استیضاح فرجی‌دانا، در نهایت به وزارت محمد فرهادی رضایت دادند.

بر این اساس، طولانی شدن زمان معرفی فردی برای وزارت علوم و طمانینه رئیس‌جمهوری در معرفی این گزینه را می‌توان نشان‌دهنده حساسیت حسن روحانی بر انتخاب فردی دانست که علاوه‌بر داشتن بیشترین تناسب با رویکردهای دولت، دارای وجهه‌ای علمی باشد و بیشترین «اجماع» را نیز به دست آورد؛ اجماع برخی نهادها و نیز اجماع میان مجلسی‌ها! گواه این مدعا، اظهارات هفته گذشته علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس در گفت‌و‌گو با «ایسنا»  است که در واکنش به انتقاد نمایندگان، علت طولانی شدن معرفی وزیر علوم را تلاش روحانی برای جلب رضایت همه نهادها اعلام کرد.

مطرح شدن نام منصور غلامی، رئیس ۶۴ ساله دانشگاه بوعلی سینای همدان، در ابتدای راه با واکنش‌های منفی اصلاح‌طلبان به‌ویژه برخی نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس روبه‌رو شد؛ البته طولی نکشید که غلامی با برنامه‌های خود به دفتر محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید رفت و در جلسه‌ای دو ساعته به عارف و سه نماینده اصلاح‌طلب دیگر پاسخ داد؛ جلسه‌ای که به گواه اظهارات یکی از حاضران، برآیند آن تایید منصور غلامی برای وزارت علوم بود. شاهد این مدعا اظهارات محمود صادقی، نماینده تهران و یکی از حاضران آن جلسه است که در گفت‌و‌گویی با «ایلنا» توضیح داد: باوجود آنکه آقای غلامی با ایده‌آل‌های ما فاصله زیادی دارد و ایده‌آل ما گزینه‌هایی همچون رضا فرجی‌دانا و جعفر توفیقی بودند اما در شرایط فعلی که معرفی حدود ۱۰ تا ۱۲ نفر از گزینه‌های احتمالی، هر کدام به‌دلیلی بی‌نتیجه ماند، به‌نظر می‌رسد آقای غلامی که فردی باسابقه و مجرب است، گزینه‌ای قابل‌قبول باشد. صادقی، غلامی را ازجمله نیروهای اصیل آموزش‌عالی، با تجربه بالا و همچنین با جوهره اصلاح‌طلبی خواند.با این همه، با وجود آنکه غلامی منسوب به جریان اصلاح‌طلبی است و بیشترین مسوولیت خود را در دوره اصلاحات گذرانده، برخی نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس از این انتخاب خوشحال نیستند. بسیاری از جوانان اصلاح‌طلب هم مخالفت خود با این گزینه به دلیل سیاست‌های نامناسب در دانشگاه بوعلی همدان را چند روزی است در فضای مجازی به‌ویژه توئیتر اعلام کرده‌اند. در میان مخالفان اصلاح‌طلب البته، برخی معرفی شدن غلامی را خلاف خواسته جریان اصلاحات از دولت «حسن روحانی» خوانده و آن را به اعمال نفوذ  رئیس دفتر رئیس‌جمهوری مربوط دانسته‌اند.

به هر روی با وجود انتقاد برخی اصلاح‌طلبان به روحانی برای معرفی غلامی به عنوان وزیر علوم و انتظار آنها از معرفی فردی در طراز فرجی دانا برای تصدی این وزارتخانه، منصور غلامی در گفت‌و‌گویی، خود را اصلاح‌طلب خواند و تاکید کرد که قطعا راه رضا فرجی دانا را ادامه می‌دهد. او به این موضوع نیز تاکید کرد که بیشترین مسوولیت‌هایش در دانشگاه در دولت اصلاحات بوده و با اصرار رضا فرجی دانا ریاست دانشگاه را پذیرفته است.به‌نظر می‌رسد نظر نهایی اصلاح‌طلبان پارلمان درباره غلامی، به جلسه‌ای موکول می‌شود که اعضای فراکسیون امید قرار است سوالات خود را با گزینه پیشنهادی وزارت علوم مطرح کنند. منصور غلامی که در سال ۱۳۷۴ از دانشگاه آدلاید استرالیا در رشته علوم باغبانی دکترا گرفته، در سال‌های ۷۶ تا ۸۳ و ۹۳ تا کنون، رئیس دانشگاه بوعلی همدان بوده است.

اوضاع مساعد برای اردکانیان

برخلاف همه مخالفت‌ها و اظهاراتی که درباره گزینه مورد نظر حسن روحانی برای وزارت علوم مطرح شده است، وزیر پیشنهادی رئیس‌جمهوری برای وزارت نیرو اما وضعیتی مطلوب دارد. رضا اردکانیان ۵۹ ساله که عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف و متخصص بین‌المللی مدیریت منابع آب و محیط زیست است به‌زعم بسیاری می‌تواند در جایگاه وزارت نیرو در زمینه مدیریت آب و محیط زیست توفیق یابد. گواه این مدعا اظهارات برخی نمایندگان مجلس ازجمله یک عضو کمیسیون کشاورزی است. علی اکبری در گفت‌وگو با «ایسنا»، اردکانیان را فردی هوشمند و کارشناس در حوزه نیرو خواند و تاکید کرد که او بهترین گزینه برای تصدی وزارت نیرو است که می‌تواند بحران آب را مدیریت کند.

مجلس که ۲۹ مرداد امسال حبیب الله بیطرف را به دلیل مشکلات استانی و زیست محیطی و نیز سیاست‌های نادرست در زمان وزارت، برای تصدی وزارت نیرو مناسب ندانست و به او رای اعتماد نداد، حالا با گزینه‌ای روبه‌رو است که به عنوان متخصص بین‌المللی مدیریت منابع آب و محیط زیست شناخته می‌شود. این بار باید دید نمایندگان حوزه زاگرس که بیشترین نقش را در توفیق نیافتن بیطرف ایفا کرده بودند، این بار آیا به سیاست‌های زیست محیطی اردکانیان رضایت می‌دهند؟ موضوعی که البته یکی از مولفه‌هایی است که می‌تواند در رای آوری یا توفیق نیافتن اردکانیان موثر باشد.

در این میان همچنان نقش فراکسیون اصلاح‌طلبان پارلمان برای ایجاد اجماع بر سر هر دو وزیر پیشنهادی مهم است؛ اجماعی که می‌تواند بار دیگر با موافقت فراکسیون امید و نیز فراکسیون مستقلین شکل گیرد و شانس رضا اردکانیان و منصور غلامی را برای پیوستن به کابینه دوازدهم افزایش دهد.

جلسه رای اعتماد؛ ۷ آبان‌ماه

مجلسی‌ها از امروز، هفت روز فرصت دارند برنامه‌های این دو وزیر پیشنهادی را بررسی کنند. اعضای فراکسیون نمایندگان ولایی یعنی اصولگرایان پارلمان امروز در دو جلسه جداگانه میزبان اردکانیان و غلامی هستند. فراکسیون زنان هم قرار است جلسه‌ای برای بررسی برنامه‌های دو وزیر پیشنهادی تشکیل دهد. مجلسی‌ها تنها تا یکشنبه هفته آتی یعنی ۷ آبان‌ماه فرصت دارند برنامه این دو گزینه وزارت را بررسی کنند زیرا بر‌اساس ماده ۲۰۵ آیین نامه داخلی مجلس، یک هفته پس از معرفی وزیران پیشنهادی دولت به مجلس، جلسه رای اعتماد به وزیران پیشنهادی برگزار می‌شود.