پیش از این بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس، برجام را «پیروزی شگفت‌انگیز دیپلماسی» خوانده بود. او در سخنرانی‌ای که در کمیته روابط خارجه داشت ادعا کرد رفتارهای ایران شرایط خطرناکی ایجاد کرده است، اما آمریکا نباید در پاسخ به این اقدامات، توافق هسته‌ای را به‌خطر بیندازد. او در سخنرانی خود اظهار کرد: «۸۰ میلیون ایرانی لایق بهره‌مندی از مزایای این توافق هستند.  آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز تاکنون پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تایید کرده است. می‌توان اقدامات محدودکننده‌ای علیه ایران اتخاذ کرد اما نمی‌خواهیم این اقدامات اثری بر توافق هسته‌ای داشته باشد.»

جانسون در این سخنرانی درخصوص وضع تحریم‌هایی که آینده برجام و مراودات اقتصادی کشورهای اروپایی را با ایران   به‌خطر می‌اندازد، ابراز نگرانی کرد. ماه گذشته دونالد ترامپ تهدید کرده بود اگر کنگره آمریکا و متحدان این کشور مواضع شدیدتر ضدایران اتخاذ و محدودیت‌های دائمی بر برنامه‌های اتمی این کشور اعمال نکنند، برجام را از بین می‌برد.

به گزارش روزنامه انگلیسی «گاردین»، بوریس جانسون با ابراز امیدواری از اقدام دونالد ترامپ در رابطه با تایید نکردن پایبندی ایران به توافق هسته‌ای (درحالی که می‌توانست آن را خاتمه دهد) و محول ساختن تصمیم‌گیری به کنگره آمریکا خاطرنشان کرد ارتباطات انگلیس و آمریکا در این رابطه حیاتی است: «این کار بسیار هوشمندانه‌ای بود. او هسته توافق هسته‌ای را حفظ کرد. بسیار مهم بود که وضع تحریم‌های جدید علیه ایران وارد مکانیزم حل اختلافات توافق‌ شده شود و تحریم‌ها به‌صورت یکجانبه مجدد اعمال نشود.» البته به‌نظر می‌رسد وزیر خارجه بریتانیا درخصوص مذاکره مجدد برخی بندهای «برجام» همچون تاریخ پایان یافتن این توافق با رئیس‌جمهور آمریکا اتفاق نظر دارد.

پایگاه اینترنتی «دِ بولتن» نیز درخصوص ادعاهای رهبران آمریکا برای مذاکره مجدد برنامه هسته‌ای ایران نوشت این امر غیرواقع‌بینانه است. بیل فاستر – تنها فیزیک‌دان کنگره آمریکا – در مقاله‌ای که در این پایگاه به چاپ رسید مدعی شد اگر آمریکا بخواهد به بهانه برنامه‌های موشکی ایران و سیاست‌های این کشور در منطقه برخی مفاد را به «برجام» اضافه کند جامعه بین‌المللی – به‌خصوص روسیه و چین – آمریکا را در این مسیر همراهی نخواهند کرد. فاستر در این مقاله نوشت: «توافق هسته‌ای فرصت‌های بازرسی‌های بین‌المللی بی‌سابقه‌ای را از مراکز هسته‌ای ایران فراهم کرده است.

در نتیجه این توافق ما چارچوب سیاسی و علمی برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران که ممکن است به ساخت سلاح‌های هسته‌ای منجر شود داریم، چارچوبی که قبل از «برجام» وجود نداشت.  به‌عنوان یک دانشمند، زمان‌های زیادی برای توضیح ابعاد فنی این توافق به همکاران خود صرف کرده‌ام. در این خصوص آشکارا حمایت خود را از برجام اعلام کردم و به آن رأی دادم. تاکنون گروهی متشکل از ۹۰دانشمند هسته‌ای از برجام اعلام حمایت کرده‌اند. همچنین تعداد جوامع علمی که معتقدند اجرای توافق هسته‌ای ایران موفق بوده، رو به افزایش است.»

حمایت رهبران سیاسی جهان از «برجام» ادامه دارد

در کنار سفر وزیر خارجه انگلیس به واشنگتن و تلاش برای حفظ برجام، در روزهای اخیر برخی رهبران سیاسی جهان در حمایت از «برجام»‌ اظهاراتی داشته‌اند. در این باره خبرگزاری فارس در گزارشی نوشت؛ هیلاری کلینتون، وزیر خارجه اسبق آمریکا و رقیب رئیس‌جمهور فعلی این کشور در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶، بامداد جمعه از مواضع دونالد ترامپ درباره توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ انتقاد کرد. او در این باره گفت: «مشاهده نگاه نسنجیده‌ای که این دولت درباره این توافق (برجام) دارد برای من عمیقا دردآور است.» خبرگزاری صداوسیما‌ نیز در گزارشی از مواضع مشترک روس‌ها با ایران خبر داد.

براساس این گزارش، سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه در گفت‌وگو با خبرنگاران در سوچی گفت: دولتش در ارتباط با موضوع دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های نظامی – که مایه نگرانی دولت ترامپ است – از موضع ایران حمایت می‌کند. ریابکوف با اشاره به بندی در توافق هسته‌ای که براساس آن، ایران متعهد می‌شود در ارتباط با هرگونه طراحی‌های مرتبط با تسلیحات هسته‌ای یا انفجاری فعالیتی انجام ندهد، گفت: «براساس بند تی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نمی‌تواند از این سایت‌ها بازرسی کند.» این درحالی است که بامداد جمعه نیز روسای جمهوری روسیه و فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی تاکید کردند بازنگری در توافق‌نامه هسته‌ای با ایران (برجام) غیرقابل پذیرش است.

چرخش نتانیاهو

نخست‌وزیر اسرائیل در تازه‌ترین اظهارات خود در مورد توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی (برجام) گفته است که دولت او نمی‌خواهد این توافق الزاما لغو شود، بلکه خواهان همکاری قدرت‌های جهانی برای رفع نقایص آن است.

بنیامین نتانیاهو این سخنان را پنج‌شنبه یازدهم آبان در دیدار با همتای بریتانیایی‌اش ترزا می ‌در جریان سفر به لندن بیان کرد. نتانیاهو در این باره گفت: «هدفی که برای خود تعیین کرده‌ام، حفظ برجام یا لغو آن نیست؛ بلکه بهبود توافق و تصحیح نقایص آن است و فکر می‌کنم کسانی که می‌خواهند این توافق حفظ شود، باید در اصلاح آن همکاری کنند.» در این راستا، یکی از رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور به نقل از خبرگزاری‌های رژیم صهیونیستی نوشت، سخنان نتانیاهو در مورد «اصلاح نقایص» برجام درحالی است که او در سخنرانی دو ماه پیش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تاکید کرد که برجام یا باید لغو شود یا از اساس تغییر کند.

رژیم صهیونیستی، سرسخت‌ترین مخالف برنامه هسته‌ای ایران درحالی‌که آن را «خطر حیاتی» می‌نامید، از آغاز دستیابی به برجام در تیر ۱۳۹۴ پیوسته از آن انتقاد و صریحا لغو آن را درخواست کرده بود. اما این نخستین بار است که نتانیاهو در دیدار با رهبر یکی از کشورهای امضاکننده برجام تنها از بهبود و اصلاح آن سخن می‌گوید. در آغاز این ملاقات ترزا می ‌با قاطعیت در برابر دوربین‌ها تاکید کرد که دولت لندن همچنان از برجام حمایت خواهد کرد.