رای مثبت ایران به قطعنامه مربوط به میانمار

بر اساس این قطعنامه، ۱۲۲ کشور در مقابل مخالفت ۱۰ کشور به این طرح رای مثبت دادند؛ ۲۴ کشور نیز رای ممتنع دادند. روسیه، چین و سوریه در میان کشورهایی بودند که به این طرح رای منفی دادند.باوجود اینکه ایران در این رای‌گیری شرکت نکرد اما روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه از ثبت رای مثبت جمهوری اسلامی ایران به قطعنامه مربوط به نقض حقوق بشر در میانمار با ارسال یک یادداشت رسمی به دبیرخانه سازمان ملل خبر داد.

شب گذشته بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه با توضیح درباره علت عدم شرکت ایران در رای‌گیری مربوط به نقض حقوق بشر در میانمار گفت: «با توجه به سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در حمایت از حقوق همه مسلمانان جهان به‌ویژه مسلمانان تحت ستم میانمار، رای مثبت جمهوری اسلامی ایران به قطعنامه مربوط به نقض حقوق بشر در میانمار روز سه‌شنبه با ارسال یادداشت رسمی به دبیرخانه سازمان ملل ثبت شد.» بهرام قاسمی با تکرار موضع قاطع جمهوری اسلامی ایران در حمایت از مسلمانان آواره میانمار و محکومیت جنایات وحشیانه نیروهای نظامی علیه آنان، خاطرنشان کرد عدم شرکت کشورمان در رای‌گیری مربوط به نقض حقوق بشر در میانمار با توجه به برخی ابعاد فنی و کارشناسی بوده است؛ اما با توجه به اهمیت ملاحظات سیاست خارجی جمهوری اسلامی و مبانی اصولی سیاست خارجی کشور، روز سه‌شنبه رای مثبت جمهوری اسلامی ایران به این قطعنامه ثبت شد.

قاسمی در توضیح این ملاحظات فنی و کارشناسی گفت: جمهوری اسلامی ایران طی سه دهه اخیر مستمرا به روند سیاست‌زدگی و برخورد تبعیض‌آمیز مجمع عمومی ملل متحد اعتراض کرده و سیاست اصولی ایران مخالفت با طرح وضعیت‌های کشوری در کمیته سوم مجمع بوده است؛ بنابراین همواره به‌جز در قطعنامه‌های مربوط به فلسطین که طی دستورکار دیگری بحث می‌شود و ایران همواره به آنها رای مثبت داده است، به قطعنامه‌های مربوط به وضعیت حقوق بشر در کشورها رای منفی داده شده است. با این حال در قضیه میانمار با توجه به عمق جنایات، به‌رغم رویه کشور علیه قطعنامه رای داده نشد و از شرکت در رای‌گیری خودداری شد، ولی همزمان طی بیانیه‌ای ضمن محکومیت اقدامات دولت میانمار و حمایت قاطع از مسلمانان روهینگیا تاکید کرد که عدم مشارکت کشورمان در رای‌گیری صرفا منعکس کننده موضع ایران در قبال رویه مردود برخورد سیاسی با حقوق بشر است و ارتباطی با محتوای قطعنامه ندارد.

قاسمی تاکید کرد که به‌رغم این ملاحظات فنی و کارشناسی، نظر به اهمیت دفاع از حقوق مسلمانان میانمار بهتر بود ملاحظات کلان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر ملاحظات کارشناسی ترجیح داده می‌شد و بنابراین روز سه‌شنبه با ارسال یادداشت رسمی به دبیرخانه سازمان ملل، رای مثبت جمهوری اسلامی ایران به این قطعنامه ضمن تاکید بر موضع اصولی کشور در مردود بودن روند سیاست‌زدگی در بررسی حقوق بشر ثبت و به این شکل در جهت تصحیح موضع قبلی اقدام لازم و فوری به عمل آمد.

بیانیه نمایندگی‌ ایران در سازمان ملل

همچنین پیش‌تر نمایندگی‌ ایران در سازمان ملل در بیانیه‌ای با تاکید بر اینکه از میانمار می‌خواهیم تا به مشکلات حل‌نشده طولانی و وضعیت جامعه مسلمانانش از طریق بازگرداندن حق شهروندی آنها رسیدگی کند اعلام کرد که جمهوری اسلامی با توجه به بهره‌برداری سیاسی از اهداف «کمیته سوم» در رای به قطعنامه این کمیته شرکت نخواهد کرد. نمایندگی ایران در سازمان ملل در بیانیه‌ای درباره تصمیم کمیته سوم درباره میانمار اعلام کرد: «جدا از جدیت شرایط موجود در میانمار، ایران که خود هدف قطعنامه‌هایی از کانال کمیته سوم بوده است، همچنان به این موضع پیشین خود پایبند است که ادامه سوء استفاده از این کمیته برای نیل به اهداف سیاسی، آن را از اینکه جایگاهی برای احقاق حقوق بشر یا محلی برای رسیدگی به نقض این حقوق باشد، دور کرده است.

در همین راستا، جمهوری اسلامی ایران در اقدام مربوط به قطعنامه L.۴۸/ ۷۲ شرکت نخواهد کرد.» به گزارش «ایسنا» تهران اساسا مخالف صدور قطعنامه‌های کشوری (علیه یک کشور) از کانال کمیته سوم است. جمهوری اسلامی ایران در متن ارائه‌شده برای قطعنامه این کمیته درباره میانمار، ملاحظه‌های خود درباره صدور چنین قطعنامه‌هایی و البته موضع جمهوری اسلامی ایران در برابر ظلم روا شده به مسلمانان روهینگیا را توضیح داده است. با وجود این، غیبت ایران در جلسه رای‌گیری مجمع عمومی ریشه در انتقاد ساختاری دارد که تهران همواره در این سال‌ها نسبت به تدوین قطعنامه‌های کمیته سوم داشته است.

دلیل غیبت در رای‌گیری میانمار

دکتر مهدی ذاکریان، رئیس گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، درباره چرایی این اقدام ایران به «دنیای اقتصاد» گفت: «ایران بیانیه‌ای را که در مورد محکومیت دولت میانمار صادر شده بود قرائت کرد، اما در رای‌گیری شرکت نکرد و دلیل آن نیز اعتراض ایران به روند‌های تبعیض‌آمیز کمیته سوم بود.» به گفته ذاکریان، کمیته سوم سازمان ملل یکی از کمیته‌های شش‌گانه سازمان ملل است که به مسائل فرهنگی، اجتماعی و حقوق بشری ذیل موضوع بشردوستانه می‌پردازد.

این استاد حقوق بشر و روابط بین‌الملل توضیح داد: «ایران روندها و رویه‌های حاکم بر کمیته سوم را قبول ندارد و روند حاکم بر این کمیته را سیاسی‌کاری می‌داند. زیرا به اعتقاد مقامات جمهوری اسلامی برای مثال این کمیته در مورد مسائل حقوق بشری ایران وارد می‌شود و قطعنامه صادر می‌کند اما در مورد بحرین و عربستان اقدامی انجام نمی‌دهد.»  ذاکریان همچنین معتقد است با توجه به شرایط ذکر شده، ایران به لحاظ حقوقی و دیپلماتیک اقدام درستی انجام داده است. زیرا تهران به لحاظ دیپلماتیک، بیانیه‌ای برای محکومیت اقدامات دولت میانمار صادر کرده اما به دلایل منطقی گفته‌شده در رای‌گیری شرکت نکرد.» وانگهی به لحاظ حقوقی، وزارت خارجه متوجه اصل حقوقی استاپل یا منع انکار پس از اقرار بوده، زیرا اگر در رای‌دهی حضور می‌یافت، اقرار به درستی رویه کمیته و در نتیجه مجبور به عدم انکار رویه کمیته در آینده نسبت به خویش می‌شد.  بنابراین انتقادهایی که در داخل کشور نسبت به این موضوع ایجاد شده خیلی موضوعیت ندارد. ذاکریان افزود: «بسیاری از اظهارنظرها در مسائل سیاست خارجی ایران، برجام، حقوق بشر، سازمان ملل، بیت‌المقدس و مانند اینها حرفه‌ای و تخصصی نیستند و برخی تنها با معلومات عمومی به موضوع ورود پیدا می‌کنند. ضمن اینکه برخی نیز با انگیزه‌های شخصی به‌دنبال فضاسازی و ایجاد موج هستند.»