تکاپوی کنگره برای حفظ برجام

به گزارش «ایلنا» روزنامه صهیونیستی جروزالم پست در این گزارش به اهمیت هفته پیش‌رو برای رئیس‌جمهور آمریکا برای تصمیم‌گیری درخصوص برجام اشاره کرده و نوشت: «پیش‌رو بودن چندین ضرب‌الاجل، ترامپ را مجبور کرده است که درباره ادامه حضور در توافق هسته‌ای ایران تصمیم‌گیری کند.» در ادامه این گزارش آمده است: «رئیس‌جمهور آمریکا در هفته پیش‌رو با چندین ضرب‌الاجل برای تصمیم‌گیری درباره ادامه باقی ماندن آمریکا در توافق هسته‌ای ایران مواجه است. اما در پیش گرفتن اقدام‌هایی از سوی کنگره این کشور می‌تواند مانع از هرگونه تصمیم‌گیری دراماتیک از سوی ترامپ حداقل در شرایط کنونی باشد.» پیش‌تر رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا، گفته بود که اگر ترامپ نشانه‌هایی از کنگره در راستای اصلاح برجام دریافت کند، احتمالا این بارهم تحریم‌های هسته‌ای ایران را تعلیق خواهد کرد.

در ابتدا، ترامپ روز جمعه آینده باید درباره ادامه لغو اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران براساس برجام تصمیم‌گیری کند. عدم امضای این طرح که هر ۱۲۰ روز یک بار باید انجام شود، به‌صورت اتوماتیک منجر به اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران و کسانی که با این کشور همکاری اقتصادی انجام می‌دهند، خواهد شد و به‌طور موثر منجر به عقب‌نشینی واشنگتن از توافق ایران می‌شود. ترامپ پس از آنکه در اکتبر گذشته از تایید اجرای برجام از سوی ایران خودداری کرد، بار دیگر باید در این زمان اجرای تعهدات هسته‌ای ایران براساس برجام را تایید کند.

ترامپ تاکنون بارها به صراحت، مخالفت خود را با توافق هسته‌ای ایران اعلام کرده و در دوران تبلیغات ریاست جمهوری خود وعده خروج آمریکا از این توافق را مطرح کرده بود. در اکتبر گذشته، وی تصریح کرد که عدم تایید اجرای برجام، نخستین گام در مسیر استراتژی وی برای اصلاح این توافق یا کنار رفتن از آن است. در همین حال، ترامپ کنگره آمریکا را به چالش کشیده و خواسته است تا طرحی را برای اصلاح مواردی در برجام تصویب کند. دو نماینده کنگره آمریکا پیش‌نویس طرحی را در این زمینه ارائه کرده‌اند که بندهای جدیدی را به توافق ایران و گروه ۱+۵ اضافه می‌کند. این پیش‌نویس اما به شدت با مخالفت متحدان آمریکا در اروپا و دموکرات‌ها مواجه شده است. هیچ اقدامی طی ۹۰ روز گذشته انجام نشده است، اما اعضای ارشد کنگره آمریکا اکنون این ضرورت را احساس می‌کنند که به‌دلیل نگرانی از اقدام احتمالی ترامپ در نقض توافق هسته‌ای باید به سرعت در هفته جاری اقدامی در این زمینه انجام دهند.

برجام، سنگ بنای ثبات خاورمیانه است

همچنین پایگاه خبری بلومبرگ در تحلیلی به تاثیر نشست اخیر شورای امنیت درباره افزایش حمایت‌ها از برجام پرداخته و نوشت که توافق هسته‌ای ایران سنگ بنای ثبات در کل خاورمیانه به‌شمار می‌رود. به گزارش «ایلنا» بلومبرگ در این گزارش به نتایج برگزاری نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل درباره ایران و تاثیر آن درباره برجام پرداخته و می‌نویسد: «نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد جمعه گذشته خواستار نشست فوق‌العاده شورای امنیت این سازمان برای بررسی ناآرامی‌های اخیر ایران شد اما این جلسه آن‌طور که برنامه‌ریزی شده بود، پیش نرفت.»

در این تحلیل آمده است: «درحالی‌که بسیاری از نمایندگان حاضر در این جلسه نسبت به اعتراض‌های اخیر در ایران موضع‌گیری کردند، اما از این فرصت برای دفاع از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان ایران و گروه ۱+۵ نیز دفاع کردند.» به گزارش بلومبرگ، متیو ریکرافت، سفیر بریتانیا در شورای امنیت در این جلسه ضمن انتقاد از توسعه برنامه موشک بالستیک ایران و نقش این کشور در حمایت از نیروهای انصارالله یمن افزود: «بریتانیا به‌طور کامل به برجام متعهد خواهد بود. ما همه اعضای گروه ۱+۵ و ایران را به اجرای تعهدات خود براساس برجام تشویق می‌کنیم. یک ایران باثبات به نفع همه است.» نماینده فرانسه در شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز در این باره گفت: «پایان توافق هسته‌ای، یک عقب‌نشینی بزرگ برای کل جامعه بین‌المللی محسوب می‌شود و توافق هسته‌ای ایران سنگ بنای ثبات در کل خاورمیانه به‌شمار می‌رود.»

نگرانی‌ها درباره توافق هسته‌ای ایران از آنجا نشات می‌گیرد که ترامپ طی چند روز آینده با یک‌سری تصمیم‌گیری‌های کلیدی درباره ایران مواجه است؛ تصمیم‌گیری‌هایی از جمله لغو بخشی از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ که محدودیت‌ها علیه بانکداری، نفت و صنعت کشتیرانی ایران را از میان برداشته است. وی همچنین باید درباره اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران نیز تصمیم‌گیری کند؛ اقدامی که نشست روز جمعه شورای امنیت سازمان ملل نشان داد می‌تواند به انزوای آمریکا منجر شود.

دو گزینه ترامپ

در همین خصوص، امیر علی ابوالفتح، تحلیلگر ارشد مسائل آمریکا در گفت‌و‌گو با «ایرنا» به دو سناریوی محتمل درخصوص برجام از سوی آمریکا اشاره کرد و گفت: «در مورد این ضرب‌الاجل و زمان تعیین شده ۱۲۰ روزه برای تمدید تعلیق‌ها دو فرضیه وجود دارد؛ اول اینکه ترامپ بدون توجه به هشدارهای بین‌المللی و مشاوران امنیت ملی کاری می‌کند که در مورد قدس انجام داد و در نهایت تعلیق‌ها را تمدید نمی‌کند و عملا آمریکا را از برجام خارج می‌کند. این یک الگوی رفتاری است که از شخص رئیس‌جمهور آمریکا شاهد بودیم بدون توجه به اینکه آمریکا چه هزینه‌ای پرداخت می‌کند فقط از این جهت که ترامپ حرف خود را به کرسی بنشاند و بگوید من کسی هستم که به حرفی که زده‌ام عمل می‌کنم. این یک احتمال است و با توجه به اتفاقاتی که اخیرا در ایران رخ داد مقداری این احتمال افزایش یافته یا توجیهات قوی‌تری پیدا کرده برای اینکه ترامپ آمریکا را از برجام خارج کند. ابوالفتح در ادامه تاکید کرد: «اما باید این را هم در نظر بگیریم فشار و مخالفت با این رویکرد در آمریکا خیلی زیاد است. در مورد قدس در آمریکا اجماع حزبی وجود داشت. کنگره از این اقدام حمایت کرد چراکه قانون خود کنگره بود و دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان متحدالقول با این موضوع موافق بودند و برای همین بعد از اعلام موضع ترامپ کسی با آن مخالفت نکرد فقط یک سناتور دموکرات تلویحا با آن مخالفت کرد. اما در مورد برجام حتی دشمنان اصلی برجام در کنگره هم اعلام کرده‌اند که برجام باید به قوت خود باقی بماند. افرادی مثل سناتور کورکر و تام کاتن هم گفته‌اند موافق ادامه برجام هستند. موضع اروپا هم کاملا مشخص است و فشار سنگینی به واشنگتن وارد می‌کنند. بنابراین برخلاف موضوع قدس شاید ترامپ مجبور شود به سیاست گذشته دولت آمریکا ادامه دهد و مجددا تعلیق‌ها را تمدید کند.»

به گفته این کارشناس مسائل آمریکا، البته برای جبران این قضیه ترامپ به حملات لفظی علیه ایران اضافه خواهد کرد، تحریم‌های غیرهسته‌ای را شدت خواهد داد تا حداقل برای حامیان خود پاسخی داشته باشد که اگر برجام را از بین نمی‌برد با اقداماتی مثل نشست شورای امنیت و توییت‌هایی در مورد اتفاقات اخیر و قوانین تحریمی جدید تعادلی ایجاد کنند تا در نهایت برجام بماند اما فشارها علیه ایران هم حفظ شود. این هم یک احتمال است اما اینکه ترامپ در نهایت کدام گزینه را انجام خواهد داد شاید خود ترامپ هم نمی‌داند.