پژوهشگر مسائل خاورمیانه تحلیل کرد
خروج ترامپ از برجام؛ از حرف تا عمل
قهرمان‌پور در گفت‌وگو با «ایسنا» ادامه داد: «سیاست ترامپ این است که از برجام به هر شکلی خارج شود، اما او نمی‌خواهد هزینه خروجش سنگین باشد و به ضرر آمریکا تمام شود. ترامپ اجماع نظری که انتظار داشت در داخل آمریکا در این‌باره اتفاق بیفتد را در اختیار ندارد، حتی در بین جمهوری‌خواهان این اتفاق‌نظر وجود ندارد. همچنین در فضای بین‌الملل، رئیس‌جمهوری آمریکا حمایتی در این مسیر ندارد. » او در پاسخ به اینکه فکر می‌کنید بلوف‌های ترامپ همچنان ادامه داشته باشد، گفت: «در سیاست بین‌الملل اگر یک‌بار بلوف بزنید و نگیرد دیگر اعتباری نخواهید داشت، اما درباره ترامپ این‌گونه نیست. او می‌خواهد دستش در رابطه با برجام و ایران رو نشود. در اینکه او می‌خواهد از برجام خارج شود تردیدی نیست اما می‌خواهد هزینه این کار را کاهش دهد. در منطق تجاری ترامپ باید هر اقدامی هزینه کم و سود زیاد داشته باشد.» این پژوهشگر ادامه داد: «اگر کنگره با او همراهی می‌کرد و تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال می‌کرد از هزینه او کاسته و خروج از برجام برایش معنادار می‌شد و حالا اگر اروپا با او همراهی کند، هزینه‌اش کاهش می‌یابد. در صورتی که این شرایط فراهم نشود ترامپ از برجام خارج نمی‌شود و تصمیمش را برای خروج به تاخیر می‌اندازد.» این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: «ترامپ تصمیم به خروج از برجام گرفته است چراکه موضوع کمپین انتخاباتی‌اش است و با توجه به وضعیت داخلی آمریکا و عدم همراهی جمهوری‌خواهان با وی و بروز مسائلی به‌ویژه در رابطه با روسیه، مهم‌ترین امتیاز ترامپ عمل کردن به وعده انتخاباتی‌اش است.» وی در پاسخ به اینکه مهم‌ترین هزینه ترامپ در صورت خروج یکجانبه از برجام چیست، ادامه داد: «مساله اعتبار آمریکا در نظام بین‌الملل مهم‌ترین موضوعی است که او را تحت‌فشار قرار می‌دهد. اطرافیان ترامپ همان نومحافظه‌کاران تیم جرج بوش هستند اما ترامپ خودش خیلی نومحافظه‌کار نیست و هنوز سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی برایش آنقدر بی‌اعتبار نیستند. خروج یکجانبه از برجام به بی‌اعتباری شخص ترامپ می‌انجامد.» وی اضافه کرد: «دومین هزینه‌ای که ترامپ می‌پردازد، شکاف در کابینه خودش است؛ چراکه هنوز انسجام لازم در کاخ سفید وجود ندارد و جبهه‌بندی‌هایی میان متیس و تیلرسون یا طرفداران کوشنر وجود دارد. هزینه دیگر پیش افتادن اقتصاد اروپا از آمریکا در تجارت با ایران است. مساله اشتغال برای آمریکا و ترامپ بسیار مهم است.»
قهرمان‌پور درخصوص واکنش احتمالی ایران به خروج یکجانبه آمریکا از برجام، اظهار کرد: «به‌نظر می‌رسد ایران غنی‌سازی ۲۰ درصدی را شروع می‌کند و هم‌زمان همکاری داوطلبانه در حوزه بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی در قالب پروتکل الحاقی و برجام را متوقف می‌کند. علاوه بر این رعایت سقف تولید اورانیوم ۵/ ۳ درصد دیگر ضرورتی ندارد. به لحاظ فنی اقدامات ایران کاملا مشخص است و از سوی مسوولان نیز این موارد اعلام شده‌اند.»
وی با بیان اینکه «انجام اقدامات فوق به معنای خروج از برجام در پاسخ به خروج یکجانبه آمریکا از برجام است»، تصریح کرد: «وقتی آمریکا تمدید تعلیق تحریم‌ها را انجام ندهد، در عمل از برجام خارج شده است و توجیهی برای ماندن در آن از سوی ایران وجود ندارد، مگر آنکه اروپایی‌ها بخواهند در این رابطه ایستادگی کنند، در آن صورت ممکن است ایران همه اقداماتی که در وهله نخست برنامه‌ریزی کرده است را یکجا انجام ندهد.» قهرمان‌پور درباره رفتار اروپایی‌ها در چنین شرایطی و احتمال مقاومت مقابل آمریکا در خروج یکجانبه از برجام، تاکید کرد: «اروپای ۲۰۱۸ با اروپای ۲۰۰۳ بسیار متفاوت است. امروز اروپا ضعیف‌تر از گذشته است و با مسائلی از جمله مهاجرت، راست افراطی، برگزیت، عدم تشکیل دولت در آلمان، بحران‌های مالی باقی‌مانده از سال ۲۰۰۸ و غیره مواجه است، بنابراین اروپایی که با انبوهی از مشکلات رودرروست انگیزه لازم برای مقاومت مقابل آمریکا را ندارد و در بحث برجام در بلندمدت نمی‌تواند ایستادگی کند.» این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه برجام و خروج یکجانبه آمریکا از این توافق بین‌المللی می‌تواند محل اختلاف اروپا و آمریکا باشد، با تاکید بر اینکه این مساله بعید به‌نظر می‌رسد، گفت: «در دوره‌های مختلف اتحادیه اروپا نشان‌داده تا زمان محدودی می‌تواند با ایران همراهی کند اما ایران هیچ‌وقت نتوانسته در برهه‌های مختلف شکاف فرا آتلانتیکی را میان اروپا و آمریکا پرکند. ژاک شیراک، رئیس‌جمهوری پیشین فرانسه اصلی‌ترین مخالف حمله آمریکا به عراق بود اما خیلی طول نکشید که این اختلاف‌نظر میان آنها ترمیم شد.» این کارشناس در پاسخ به اینکه اولین اقدام آمریکا پس از خروج یکجانبه احتمالی از برجام چه خواهد بود، گفت: «بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ همان تحریم‌های قبلی که اعمال شده‌بود دوباره مکانیزمش بازمی‌گردد و ایران مجددا در چارچوب فصل هفت منشور سازمان ملل قرار می‌گیرد. به نظر ترامپ علاوه بر بازگرداندن تحریم‌های قبلی، تحریم‌های بیشتری را در چارچوب تروریسم، حقوق‌بشر و غیره علیه ایران به‌طور یکجانبه اعمال خواهد کرد چراکه از نظر او، برجام آن اندازه که انتظار داشته نتوانسته مانع بلندپروازی ایران در منطقه شود.»
وی با اشاره به امکان بازگرداندن تحریم‌های قبلی از سوی اعضای ۱+۵ براساس برجام گفت: «متاسفانه بر اساس مکانیزمی که در برجام طراحی شده، ۱+۵ نمی‌تواند مانع از بازگرداندن تحریم‌های قبلی در شورای‌امنیت شود. اگر یکی از طرف‌های مقابل ایران معتقد باشد ایران به برجام عمل نمی‌کند، مساله در کمیسیون مشترک بررسی می‌شود. اگر در آنجا به راه‌حل نرسند کشور معترض، موضوع را به سطح وزیران خارجه ۱+۵ و ایران ارجاع می‌دهد و اگر آنجا هم مساله حل نشود، کشور معترض موضوع را به شورای‌امنیت می‌برد و در یادداشتی مدعی می‌شود که ایران به قطعنامه ۲۲۳۱ عمل نکرده و آن را نقض کرده است و خواستار بازگشت تحریم‌ها می‌شود و در این مقطع مکانیزمی که به این تصمیم اعتراض شود یا مانع از اجرای درخواست آن عضو شود، وجود ندارد و درخواست آن کشور اجرایی می‌شود.» این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: «متاسفانه حق وتویی هم در این مرحله پیش‌بینی نشده است که مثلا کشورهای اروپایی یا چین و روسیه بتوانند تصمیم کشوری مثل آمریکا را وتو کنند. اگر آمریکا بخواهد علاوه بر تحریم‌های قبلی، تحریم‌های جدیدی در شورای‌امنیت علیه ایران برقرار کند در آن‌صورت نیاز به رای کشورهای دیگر عضو دائم شورای امنیت دارد اما با توجه به اینکه قطعنامه‌های قبلی علیه ایران براساس ماده ۴۱ و ۴۲ فصل هفت منشور سازمان ملل بوده، بعید است آمریکا نیازی به تحریم‌های جدید فراتر از آن داشته باشد بلکه می‌تواند در چارچوب تحریم‌های ملی و یکجانبه فشارهای اقتصادی و سیاسی به ایران را افزایش دهد.»
ارسال نظر