تحلیل سریع‌القلم از دکترین سیاست خارجی ایران

محمود سریع‌القلم در گفت‌و‌گو با «ایسنا» با بیان اینکه سیستم‌سازی، آزادی فعالیت اقتصادی، حقوق شهروندی و تولید ثروت مراحل اولیه آناتومی توسعه‌یافتگی هستند، اظهار کرد: «دموکراسی طبقه پنجم عمارت توسعه‌یافتگی و به نوعی نتیجه تولید ثروت و صنعتی شدن است.»  استاد دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این پرسش که چرا بخش‌خصوصی برای نقش‌آفرینی در اقتصاد ایران مردد است، افزود: «به‌خاطر درآمد نفت و دولت رانتیر در ایران، بخش‌خصوصی آنچنان که باید و شاید رشد نکرده است. البته در نروژ هم درآمد نفت بوده ولی دولت رانتیر شکل نگرفته است بنابراین، جایگاه بخش‌خصوصی تابع جهت‌گیری‌ها در تصمیم‌سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌های حکومت و دولت است. با توجه به جمعیت قابل توجه ایران اتفاقا بخش‌خصوصی فرصت‌های فراوانی برای عرضه کالا و خدمات و اشتغال‌زایی دارد. اما بخش‌خصوصی در ایران خیلی جدی گرفته نمی‌شود چون قدرت اقتصادی از قدرت سیاسی تفکیک نشده است.»

او درباره ناآرامی‌های دی ماه ایران نیز گفت: «شاید بتوان گفت اصل اعتراض به مسائل اقتصادی، مالی و بانکی برمی‌گردد. ممکن است در این شرایط، عده‌ای هم مسائل سیاسی را مطرح کنند ولی به نظر می‌رسد که ثقل ناآرامی‌ها اقتصادی است.» سریع‌القلم درخصوص برجام و انتظارات از آن نیز افزود: «یک اشتباه بزرگی که درباره برجام صورت گرفت، ایجاد انتظارات کهکشانی نسبت به نتایج برجام بود. ایجاد این انتظارات واقعی نبود. با واقعیات ساخت قدرت، روش مدیریت اقتصادی کشور، سیستم بانکداری و به‌خصوص سیاست خارجی، سازگاری نداشت و ندارد.»  استاد دانشگاه شهید بهشتی درباره ضعف‌های سیاست خارجی ایران نیز گفت: «نمی‌توان دولتی توسعه‌گرا داشت، درحالی که نقشی در تنظیم سیاست خارجی نداشته باشد. دولت در نظام حقوقی جمهوری اسلامی عمدتا حسابرسی و حسابداری می‌کند. جهت‌گیری‌های کشور نزد دولت نیست.» سریع‌القلم افزود: «به‌نظر می‌رسد کشور ما دکترین امنیت ملی قابل‌توجهی دارد، ولی سیاست خارجی که عمدتا به مسائل اقتصادی و تعامل اقتصادی با بنگاه‌ها و کشورها مربوط می‌شود، دکترین ندارد یا خیلی ضعیف است.» سریع‌القلم درباره رویکرد عربستان نیز ابراز کرد: «عربستان با تیم جدید حکمرانی که در آن شکل گرفته در مسیری بسیار متفاوت از ایران حرکت می‌کند. خود را خارج از نفت به اقتصاد آمریکا می‌خواهد قفل کند و با اسرائیل روابط استراتژیک برقرار کرده است. اگر ایران و عربستان بتوانند در موضوع یمن به اشتراکاتی برسند شاید در مسائل دیگر پیامدهای مثبتی داشته باشد.»