3 دلیل سقوط هواپیمای تهران ـ یاسوج

در این گزارش سه عامل «قصور شرکت آسمان»، «کاهش بیش از اندازه ارتفاع» و «محدودیت خلبان برای پرواز» به‌عنوان سه عامل اصلی این حادثه معرفی شده‌ است. با وجود انتشار این گزارش، در بخش نتیجه‌گیری آن آمده است: «تیم کارشناسان بررسی سانحه نمی‌تواند نتیجه‌گیری قطعی خود از سانحه را اعلام کند و نتیجه‌گیری منوط به بررسی‌های مضاعف و دقیق‌تر کارشناسان سانحه خواهد بود.»

قصور شرکت آسمان

در گزارش رسمی سازمان هواپیمایی کشوری آمده است که «عدم آرایش فنی برای استقرار سیستم هشدار به خلبان» در ارتباط با سیستم ضدیخ در بال و بدنه هواپیما و «عدم‌ارائه آموزش موثر» و «بلاتکلیفی» امریه فنی از سوی شرکت آسمان در این باره، احتمالا از علت‌های اصلی سقوط هواپیمای متعلق به شرکت آسمان بوده است. سازمان هواپیمایی کشوری می‌گوید: «عدم‌ارائه آموزش موثر و اصلاح دستورالعمل‌ها توسط شرکت بهره‌بردار (شرکت آسمان) قابل‌چشم‌پوشی نیست.»

این گزارش، به اولین سانحه برای این نوع هواپیماها که بیش از ۲۰ سال پیش به‌دلیل یخ‌زدگی در آمریکا رخ داده اشاره کرده و نوشته پس از این سانحه و بررسی کارخانه سازنده و اتحادیه ایمنی هوایی اروپا «چندین امریه فنی به روی این هواپیما صادر شد» تا «نسبت به نصب سیستم اخطار‌دهنده شرایط یخ‌زدگی و اصلاح دستورالعمل‌های عملیاتی و آموزشی اقدام شود.»

براساس این گزارش رسمی، شرکت آسمان برای این موضوع اقدام کرد؛ اما به «دلیل عدم‌پشتیبانی کارخانه سازنده قطعات ملزوم (آمریکایی)، نتوانست قطعات لازم را تهیه کند. بر این اساس کارخانه سازنده یک راه‌حل مقطعی شامل آموزش‌های خاص و اصلاحات در مدارک هواپیما را به شرکت آسمان ارائه کرد که باید به تایید سازمان هواپیمایی کشوری ایران می‌رسید. راه‌حل جایگزین به سازمان پیشنهاد نشد و در زمان وقوع حادثه اجرای امریه فنی فوق، بلاتکلیف بوده است.»

در بخشی از این گزارش آمده است: «سیستم هشدار یخ‌زدگی بال‌ها و بدنه هواپیمای ATR به خلبان قابل‌قبول نبوده و باید در آخرین تعمیرات کلی (چک C) در آبان امسال صورت می‌گرفته است که این قصور شرکت تعمیراتی قابل‌چشم‌پوشی نیست. اگر سیستم ضد‌یخ بال‌ها و بدنه هواپیما فعال می‌شد، امکان کنترل هواپیما محتمل بود.»

محدودیت پرواز خلبان

در ادامه این گزارش آمده است: خلبان دارای محدودیت‌های پروازی بوده است که در صفحات ۸ و ۹، همچنین در بخش آنالیز گزارش در صفحه ۳۱ به آن اشاره شده است؛ ولی این محدودیت توسط واحد برنامه‌ریزی شرکت آسمان در نظر گرفته نشده است. براساس این گزارش، خلبانان پرواز دارای صلاحیت لازم برای پرواز با هواپیما بوده‌اند، لیکن به‌دلیل وجود محدودیت پزشکی برای خلبان [که در گزارش تصریح شده عمل قلب باز در سال ۸۸ است]، ایشان مجاز به پرواز همزمان با یک کمک خلبان نبوده و موضوع باید مورد دقت ایشان و واحد عملیات شرکت قرار می‌گرفت. در بخشی دیگر از این گزارش آمده است: ترکیب خدمه پروازی (خلبان و کمک‌خلبان) برای این پرواز در مغایرت با محدودیت‌های تعیین‌شده توسط سازمان بوده و موضوع باید مورد دقت واحد عملیات شرکت هواپیمایی آسمان قرار می‌گرفت.

ارتفاع مجاز  پرواز

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: پرواز برای کاهش ارتفاع به ۱۷ هزار پایی مجاز بوده است ولیکن «کرو» (خدمه پروازی) ابتدا با تنظیم ارتفاع ۱۵ هزار پا روی خلبان خودکار اقدام به آغاز کاهش ارتفاع کرده و سپس ارتفاع ۱۴ هزار پا را روی اتوپایلوت ست کرده‌اند و از ارتفاع مجاز شده و ارتفاع ایمن منطقه پایین‌تر آمده‌اند. همچنین براساس این گزارش سیستم‌های هواپیما از جمله موتورها و سیستم یخ‌زدایی طبق خواست خلبان‌ها کار می‌کرده و مشکل فنی تا این لحظه دیده نشده است. همچنین به گزارش خبرگزاری تسنیم در ادامه این گزارش آمده است که خلبانان تا ثانیه‌ای قبل از برخورد به‌دلیل پوشش ابر متوجه وجود کوه در روبه‌رو نشده‌اند و در لحظه آخر با مشاهده کوه سعی در انجام مانور شدید گردش به چپ برای پرهیز از برخورد داشته‌اند که بی‌نتیجه بوده است. در ادامه این گزارش آمده است: «براساس گزارش هواشناسی تحویلی به خلبان در واحد دیسپچ (اعزام)، ایشان مجاز به پرواز بوده، لیکن با توجه به پیش‌بینی هواشناسی و دریافت اطلاعات جدید هواشناسی از برج فرودگاه یاسوج مطابق با دستورالعمل عملیاتی شرکت ایشان مجاز به کاهش ارتفاع به زیر ۱۷ هزار پا و فرود در فرودگاه یاسوج نبوده است.»

تکذیب اطفای حریق هواپیما

این گزارش می‌افزاید: مکالمات خلبان، وجود لایه‌های ابر را تا ۱۵ هزار پا تایید می‌کند؛ یعنی اطلاعات هواشناسی تقریبا دقیق بوده است. هرچند میزان دید فرودگاه بیش از ١٠ کیلومتر بوده و احتمالا خلبان با اعتماد به این موضوع، از شرایط بصری منطقه (VMC) صحبت کرده است.

همچنین در بخشی از این گزارش شایعات مربوط به آتش‌سوزی و اطفای حریق هواپیما توسط مسافران تکذیب شده است.

واکنش آسمان

بعد از انتشار این گزارش حسین علایی، مدیرعامل شرکت هواپیمایی آسمان در گفت‌وگو با الف گفت: «طبق صفحه ۹ گزارش سانحه هوایی، از ۲۴ خردادماه سال ۱۳۸۹ خلبان «فولاد» پس از عمل قلب، مجاز بوده تا با کمک خلبان بدون محدودیت پزشکی و عملیاتی پرواز کند که توسط هواپیمایی آسمان کاملا رعایت شده است. او افزود: «همچنین خلبان «فولاد» از اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶ معلم خلبان بوده و از دوم مهرماه ۱۳۹۶ معلم منتخب سازمان هواپیمایی کشوری بوده و مشکلی برای پرواز نداشته است.» مدیرعامل شرکت هواپیمایی آسمان تصریح کرد: «از طرفی این هواپیما از سازمان هواپیمایی کشوری مجوز پرواز داشته و آرایه فنی ذکر شده ارتباطی با سانحه نداشته است.»

شکایت خانواده‌های جانباختگان

ازسوی دیگر و به گزارش خبرگزاری مهر داوود محمدی، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، از شکایت خانواده‌های جانباختگان حادثه سقوط هواپیمای ATR به کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی خبر داد.

بررسی جعبه سیاه در مجلس

همچنین صدیف بدری، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما، از بررسی اطلاعات جعبه سیاه هواپیمای ATR در کمیته ویژه این کمیسیون خبر داد.

 



همه روایت‌ها از یک سقوط