هت‌تریک آخوندی؛ رای ناپلئونی ربیعی عکس: مجتبی سرانجام‌پور، دنیای اقتصاد

«سه‌گانه استیضاح مجلس دهم» که دو مورد از آن توفیق نیافت و سومین آن نیز درباره عملکرد محمود حجتی وزیر کشاورزی امروز در پارلمان بررسی می‌شود، حاوی نکات ویژه‌ای است که می‌توان آن را در چند بعد بررسی کرد.

اول؛ این نخستین بار است که جلسات بررسی سه طرح استیضاح طی دو روز برگزار و درباره عملکرد سه وزیر یک کابینه، توضیح خواسته می‌شود. همچنین این نخستین استیضاح در کابینه دوم حسن روحانی نیز است.  

دوم؛ با توفیق عباس آخوندی در این استیضاح، او رکورد پیشین خود را ارتقا داد. عباس آخوندی تنها وزیر دولت‌های پس از انقلاب اسلامی است که در تعدد طرح‌های استیضاح و نیز کسب رای اعتماد، رکورددار است. آخوندی تنها وزیری است که در ایران ۳ بار استیضاح شد و هر سه بار هم استیضاح ناموفق بود. از سوی دیگر او با احتساب «سه استیضاح» و کسب «دو رای اعتماد در آغاز دولت‌های یازدهم و دوازدهم»، تاکنون ۵ بار از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد گرفته است. البته این نکته در محدوده پنج ساله اخیر و بدون احتساب کسب رای اعتماد برای دولت هاشمی رفسنجانی است.

با این همه آخوندی، به جریان افتادن استیضاح در دو دوره مختلف بهارستان را نیز در کارنامه دارد. او یک بار در مجلس نهم و دو بار دیگر در مجلس دهم برای استیضاح به مجلس رفت. آخوندی دیروز با آرای موافقانش که ۱۵۲ رای از ۲۴۶ رای ماخوذه بود، بیش از ۶۱ درصد آرا را کسب کرد. آرای او در ۴ برهه پیشین نشان می‌دهد آخوندی مرداد ۹۲ در نخستین مواجهه خود با مجلس به‌عنوان نامزد وزارت، با ۱۵۹ رای موافق یعنی ۵۶ درصد آرای مجلس نهمی‌ها وزیر راه روحانی شد. آخوندی دو سال بعد در مهرماه ۹۴ با رای مخالف بیش از ۶۹ درصد نمایندگان مجلس با استیضاحش رای اعتماد دوباره گرفت. اسفند سال گذشته، آخوندی در دومین جلسه استیضاح خود، رای بیش از ۶۸ درصد از نمایندگان را در مخالفت با استیضاح به دست آورد و برای سومین بار از مجلس رای اعتماد گرفت. چهارمین رای اعتماد مجلس به آخوندی به ۲۹ مرداد امسال باز می‌گردد؛ زمانی که او توانست با رای موافق ۱۸۸ نماینده مجلس رای اعتماد ۶۷ درصدی برای وزارت راه دولت دوم روحانی کسب کند.

سوم؛ یکی دیگر از نکات و شگفتی‌های جلسه دیروز رای ناپلئونی علی ربیعی است. آرای ممتنع دو نماینده را می‌توان ناجی اصلی آخوندی برای ماندن در وزارت کار نامید. علی ربیعی، رای ۱۲۴ نماینده مخالف استیضاح را در مقابل رای ۱۲۶ نماینده موافق استیضاح به دست آورد. در این میان ۲ رای ممتنع که در سبد مخالفان استیضاح قرار می‌گیرد، رای موافقان و مخالفان را مساوی کرد تا او بار دیگر به‌عنوان وزیر در دولت روحانی فعالیت کند.

چهارم؛ ویژگی دیگر این استیضاح‌ها انفعال دولتی‌ها است. آنها رایزنی‌های خود درباره این سه طرح استیضاح را دیرهنگام آغاز کردند و همین موضع منفعل دولت به شکل‌گرفتن برخی شایعات نیز دامن زد. تا آنکه صبح دیروز و همزمان با برگزاری جلسه استیضاح در بهارستان، سخنگوی دولت در اعلام موضعی رسمی، مخالفت دولت را با استیضاح هر ۳ وزیر اعلام کرد و آن را با آثار سوء بر منافع ملی همراه دانست.

پنجم؛ ویژگی دیگر اما غیبت نگاه فراکسیونی است. در این استیضاح هیچ یک از فراکسیون‌های سیاسی مجلس، چتر حمایت خود را بر وزیران نگشود. فراکسیون امید که تعدادی از اعضای آن بخشی از هسته اصلی استیضاح آخوندی و ربیعی را تشکیل می‌دادند، تنها به نظر کلی  در مخالفت با استیضاح‌ها اکتفا کردند. مستقلین هم که بخش بزرگی از آن را حامیان اصولگرای دولت تشکیل می‌دهند، بدون رسیدن به اجماع فراکسیونی، اعضای خود را درباره استیضاح «آتش به اختیار» خواندند. فراکسیون ولایی نیز که اعضای آن از مخالفان دولت هستند، با وجود آنکه برخی اعضای آن از متقاضیان استیضاح‌ها بودند، بدون اعلام حمایت یا مخالفت با این طرح‌ها، ترجیح دادند نظر موافق خود با استیضاح را به‌صورت رسمی علنی نکنند.

 

زینب موسوی

 

08-01

 

08-02

08-03

 



تقویم استیضاح 28وزیر در مجلس