ظریف در گفتوگو با «بی‌بی‌سی» عربی تشریح کرد
پاسخ سعودی‌ها به پیشنهاد مذاکره ایران
او تاکید کرد هر چند در یمن تعداد زیادی از مردم جان باخته‌اند اما وقت همچنان برای راهکار سیاسی هست. او ادامه داد اگر عربستان سعودی تمایل به یافتن راه‌‌حلی سیاسی در یمن داشته باشد، ایران شریکی جدی است. در ادامه ظریف با بیان اینکه آمریکا سابقه‌ای طولانی در عدم تعهد به توافق‌های بین‌المللی دارد، تاکید کرد آمریکا در توافق‌های بین‌المللی شریکی غیرقابل اعتماد است. وزیر خارجه ایران اعلام کرد در صورت خروج آمریکا از برجام، ایران گزینه‌های متعددی در اختیار دارد که در زمان خودش اعلام خواهد شد و توضیح داد نمی‌شود بر سر چیزی که توافق شده دوباره مذاکره کرد.
ایران، شریک جدی
در این مصاحبه که «علی هاشم» خبرنگار لبنانی و عضو سابق شبکه المیادین آن را انجام داده است، از وزیر خارجه ایران در رابطه با وضعیت یمن و اتحاد ایران با جنبش انصارالله و همچنین ادعای سعودی‌ها مبنی بر نفوذ ایران در منطقه نفوذ عربستان، پرسیده شد، که ظریف با تاکید بر «ضرورت راهکار سیاسی» توضیح داد: «خیلی وقت پیش هم از زمان آغاز بحران یمن، پیشنهاد راه‌حل سیاسی را به عربستان داده‌ایم. در سپتامبر ۲۰۱۶ پیامی برای وزیر خارجه فقید عربستان، سعود الفیصل فرستادم تا با همکاری آنها راهکاری سیاسی برای یمن بیابیم. اما آنها پاسخ دادند که جهان عرب به شما ارتباطی ندارد. بار دیگر بلافاصله بعد از آغاز جنگ پیشنهاد دادیم، سه سال پیش و ما الان وارد سال چهارم [جنگ] شده‌ایم.» وزیر خارجه ایران با اشاره به این موضوع که سعودی‌ها تصور می‌کردند که می‌توانند ماموریت را طی دو هفته تمام کنند، افزود: «ما آن زمان پیشنهاد توقف فوری جنگ و کمک‌رسانی بشردوستانه فوری را دادیم. پیشنهاد راهکار سیاسی بین یمنی‌ها و تشکیل دولتی را دادیم که دربرگیرنده همه طرف‌های یمنی باشد. متاسفانه عربستان و متحدانش همیشه راهکار سیاسی را رد کرده‌اند و امیدوار هستند که از راه نظامی می‌توانند پیروز جنگ باشند.» به گزارش خبرگزاری فارس، رئیس دستگاه دیپلماسی با تاکید بر این موضوع که فرصت هنوز از دست نرفته است، ادامه داد: «البته که فرصت برای تعداد بی‌شمار یمنی‌ها که جان خود را از دست داده‌اند از دست رفته اما هنوز زمان به‌طور کامل برای یافتن راه‌‌حلی سیاسی از دست نرفته است. اگر عربستان سعودی تمایل به یافتن راه‌‌حلی سیاسی در یمن دارد ایران شریکی جدی است. هر راهکاری از این دست، باید راه‌‌حلی بر پایه مذاکره بین یمنی‌ها باشد. طرف‌های خارجی هم به‌جای دیکته کردن نظرات، می‌توانند امور را تسهیل کنند تا راهکاری سیاسی حاصل شود. ما آماده‌ایم برای کمک به یافتن راهکاری سیاسی.»
موشک به یمن نداده‌ایم
ظریف درباره اتهامات وارده به ایران مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی مسوول شلیک موشک به ریاض از سوی انصارالله یمن است، تاکید کرد: «ما کاملا روشن توضیح داده‌ایم که ایران به یمنی‌ها موشک نداده است. همه می‌دانند که یمن تحت محاصره است؛ محاصره‌ای که از ورود دارو و غذا به یمن هم ممانعت می‌کند و مانع انجام وظیفه بشردوستانه سازمان ملل در یمن شده است. این چه محاصره‌ای است که مانع ورود غذا و دارو می‌شود و میلیون‌ها نفر بر اثر انتشار وبا می‌میرند [اما موشک به آن وارد می‌شود؟]. این مایه ننگ است. می‌گویم، اگر محاصره وجود دارد که مانع ورود دارو برای درمان میلیون‌ها مبتلا به وبا و مانع ورود غذا می‌شود - و اتفاقا دبیر کل سازمان ملل هم اخیرا در کنفرانس حمایت از یمن گفت، تعداد کسانی که سال گذشته [۲۰۱۷ در یمن] دچار سوءتغذیه بودند، ۲۱ میلیون نفر بوده است. این عدد امسال ۲۸ میلیون نفر است- اگر این محاصره موفق بوده به‌طوری که مانع ورود کمک‌های غذایی و دارویی به یمن شده است، پس چگونه است که در منع قاچاق موشک به یمن موفق نبوده است؟»
جنگ نیابتی
وزیر خارجه ایران در واکنش به این پرسش بی‌بی‌سی عربی که آیا جنگ در یمن، جنگ نیابتی میان عربستان و ایران نیست، با رد این مساله توضیح داد: «متاسفانه عربستان طی چهار دهه گذشته گزینه‌های غلطی را انتخاب کرده است. نمونه‌اش، حمایت از صدام که توپخانه‌هایش را به سوی کویت گرفت. آیا آن جنگی به نیابت از ایران بود؟ عربستان طی هشت سال [جنگ علیه ایران] هفتاد میلیارد دلار سلاح برای صدام خریداری کرد.»
گزینه‌های غلط ریاض
این دیپلمات ارشد ایرانی درخصوص سرانجام وضعیت فعلی یمن نیز گفت: «شما تاریخ یمن را می‌دانید. یمنی‌ها با تجاوز و اشغالگری حتی قبل از [بروز] انقلاب اسلامی ایران مبارزه کرده‌اند؛ قبل از آنکه کسی ما را به حمایت از آنان متهم کند. در واقع، این نتیجه انتخاب گزینه‌های غلطی است که عربستان سعودی برگزیده است. ما نمی‌خواهیم آسیبی به همسایگانمان برسد. به این اعتقاد داریم که امنیت همسایگانمان، امنیت خود ماست، اما ما مسوول انتخاب گزینه‌های غلط آنان نیستیم. برای شما مثال حمایت عربستان از صدام را زدم وقتی که لوله توپخانه‌هایش را به سمت کویت گرفت. آیا ایران مسوول است؟»
صداهای متعدد در ایران
در بخش دیگری از این گفتوگو، بی‌بی‌سی عربی این پرسش را مطرح کرد: «آن‌طور که با بسیاری از سیاستمداران عرب صحبت کرده‌ایم، مشکل این است که می‌گویند ایران پیام‌های متناقضی را ارسال می‌کند. از یکسو می‌گویند دست کمک دراز کرده‌اند و از سویی دیگر می‌بینیم که کسی در تهران می‌آید و تهدید می‌کند یا کسی دیگر می‌گوید ما بر چهار پایتخت عربی مسلط شده‌ایم. شاید مشکل در پیامی باشد که از تهران بیرون می‌آید» که رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ گفت: «این درست نیست. این از نوع سخنانی است که اسرائیلی‌ها هنگام مذاکرات هسته‌ای منتشر کردند. می‌گفتند، کسانی که توافق را امضا می‌کنند، نمی‌توانند اجرایش کنند و همان حکایت همیشگی؛ اتهام ادبیات دوگانه به تهران. ایران یک گروه سیاسی فراگیر نیست. ما دیکتاتوری نداریم آنچنان که آنان دارند. ما در ایران صداهای متعددی داریم که پژواکش شنیده می‌شود و بیان‌کننده نظرات صاحبش است.» ظریف با بیان این موضوع که ایران در نهایت توانست توافق هسته‌ای را اجرا کند، افزود: «خیلی‌ها معتقد بودند کسانی که داخل ایران مخالف توافق بودند، آن را نقض می‌کنند اما می‌بینید که ایران کاملا به آن متعهد بوده است. ایران با دقت به تعهداتش طبق توافق، عمل کرده است.»
ساخت امنیت براساس گفتوگو
در ادامه وزیر خارجه ایران با بیان این موضوع که چرا به جای این سخنان، ننشینیم و مذاکره نکنیم، تاکید کرد: «مشکل مواضع همسایگانمان این است که همیشه تلاش کرده‌اند امنیت را از خارج بخرند. تصور می‌کنند اگر میلیاردها دلار از ثروت نفتی خود را برای خرید سلاح خرج کنند، می‌توانند با آن امنیت را بخرند. اما آنچه امکان تحقق دارد و مهم‌تر است ساخت امنیت براساس گفتوگو است. ایران هم شکایت‌های خود را دارد که اتفاقا بیشتر هم هست. ما صدام را تایید نکردیم آنها بودند که هشت سال از او حمایت کردند. وقتی که توپخانه‌هایشان را به سمت کویت گرفتند ما اولین کسی بودیم که آن را محکوم کردیم.»
دلیل حضور ایران در دیگر کشورها
ظریف در واکنش به این پرسش که برخی کشورها زمانی‌که ایران را در عراق و سوریه می‌بینند یا کسانی را در لبنان، فلسطین و یمن می‌بینند که با ایران متحدند، احساس خطر یا نوعی تهدید می‌کنند، توضیح داد: «ایران به جایی نمی‌رود که از دولت آنجا دعوتی صورت نگرفته باشد. موضع ما این است که مردم این کشورها کسانی هستند که باید تصمیم بگیرند. ما هیچ طمعی در این کشورها نداریم. ما از فلسطین حمایت کردیم و به این امر افتخار می‌کنیم. از عربستان سعودی می‌پرسیم که چرا از فلسطین حمایت نمی‌کند؟ چرا برای محکوم کردن جنایت‌هایی که در غزه می‌شود، مردد و خجالت‌زده‌اند و چرا سیاست بازی در قبال اسرائیل در پیش گرفته‌اند درحالی‌که اسرائیل، فلسطینی‌ها را می‌کشد؟ چرا این سیاست باز را در قبال آمریکا دارند حال آنکه این کشور چیزی را به صهیونیست‌ها می‌بخشد که مالکش نیست؛ منظورم قدس شریف است. چیزی که آمریکایی‌ها مالکش نیستند و صهیونیست‌ها هم مستحقش نیستند. آنچه جالب توجه است، این است که سعودی‌ها تلاش جدی برای پس گرفتن حقوق فلسطینی‌ها نمی‌کنند بلکه در صف متجاوزان قرار می‌گیرند. درخصوص بخش دوم سوال شما می‌گویم که اسرائیل نتیجه اقدامات خودش را می‌بیند. اسرائیل دنبال دستاویز می‌گردد یا دنبال جان‌فداست تا از مسوولیت اقدامات جنایت‌بار خود که در سال‌های گذشته به بزرگ‌ترین فاجعه بشری منجر شده، شانه خالی کند.» او ادامه داد: «ایران مثل ترکیه، کویت، قطر، اندونزی و مالزی، اقدامات اسرائیل را محکوم می‌کند و خواستار برگزاری نشست‌های سازمان همکاری اسلامی برای همبستگی با فلسطینی‌ها و بسیج حمایت بین‌المللی از آنان است.» ظریف در واکنش به این پرسش که اسرائیل، ایران را خطری برای موجودیت خود می‌داند، گفت: «گفتم که اسرائیل همیشه به‌دنبال پوشش و جان‌فدا است که شاید این [پوشش] یک سازمان باشد.»
آمریکا، شریک غیرقابل اعتماد
در بخش دیگری از این گفتوگو، وزیر خارجه ایران درباره توافق هسته‌ای ایران و آینده آن درصورت خروج آمریکا از برجام توضیح داد و گفت: «توافق هسته‌ای، توافقی بین‌المللی و چند طرفه است که آمریکا فقط یک طرف آن است. آمریکا عضو دائم شورای امنیت است و این کشور شاهد صدور قطعنامه درخصوص توافق هسته‌ای که با اجماع صادر شد، بوده است. از طرفی دیگر، توافق هسته‌ای توافقی [معتبر و] و درحال اجراست اما این به این معنا نیست که همه طرف‌ها به آن پایبند هستند؛ آمریکا هم سابقه‌ای طولانی دارد در عدم پایبندی به توافق‌های بین‌المللی. مثلا ببینید که توافق پاریس درباره تغییرات آب‌وهوایی را [در ۲ ژوئن ۲۰۱۷] رد کرد. بنا بر آنچه اتفاق افتاده، آمریکا در پی خواسته‌های رئیس‌جمهور ترامپ می‌رود و این دلیلی است بر اینکه آمریکا در توافق‌های بین‌المللی شریکی غیرقابل اعتماد است؛ الان که برخی به‌دنبال توافق‌های مشابه با دیگر کشورها هستند، ظاهرا آمریکا این پیام را مخابره می‌کند که عمر توافق‌های انجام‌شده با این کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت، عمر یک دوره ریاست‌جمهوری است.»
ظریف در توضیح این پرسش که آیا در صورت خروج آمریکا از توافق، آیا اتحادیه اروپا، روسیه و چین قادرند توافق را به شکل ۱-۵ حفظ کنند یا خیر، گفت: «این سوالی فرضی است. توافق هسته‌ای نیازمند وجود ایران هم هست. همچنین نیازمند آمادگی آن برای ادامه کارش در چارچوب توافق موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک درخصوص برنامه هسته‌ای. برای شرکا هم -هر کدام که باشند- مهم است که ایران در آن بماند چراکه ایران عاملی اساسی در این توافق است. متاسفانه عملکرد آمریکا طی دو سال گذشته، توافق را غیرقابل استمرار قرار داده است، حتی بدون تلاش رئیس‌جمهور ترامپ برای خروج از آن. بنابراین آنچه الان برای اتحادیه اروپا مهم است، متقاعد کردن آمریکا به پایبند ماندنش به تعهداتش در توافق به‌جای تلاش برای راضی نگاه‌داشتنش برای عدم خروج از توافق است.»
مذاکرات با فرانسه
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره اهداف سفر ماه مارس وزیر خارجه فرانسه به ایران و اینکه آیا وی در تلاش بود تا تهران را به تغییر توافق هسته‌ای متقاعد کند، با رد این مساله تاکید کرد: «واقعیت این است که برای ما روشن بود که فرانسوی‌ها به اینکه توافق، معامله‌ای کامل است، اعتقاد دارند و نمی‌شود بر آنچه توافق شده، دوباره مذاکره کرد. وزیر فرانسوی، مسائل مختلفی را با ما بحث کرد و در مقابل نظرات، استدلال‌ها و پیشنهادهای ایران درخصوص این مسائل را شنید.» به گفته ظریف، وزیر خارجه فرانسه موضوع موشک‌های بالستیک را نیز با ایران مطرح کرد اما پاسخی که شنید این بود که ایران، حق دفاع از خود را دارد. او ادامه داد: «اگر شما به وضع منطقه نگاهی کنید، می‌بینید که ایران در مقایسه با هر کدام از همسایگانش بسیار کمتر از دیگران، صرف امور دفاعی خود می‌کند.»
گزینه‌های ایران
رئیس دستگاه دیپلماسی در رابطه با گزینه‌های ایران در صورت خروج ترامپ از توافق هسته‌ای و اینکه آیا ایران برگی در اختیار دارد، نیز گفت: «البته که برگ‌ها و عواملی داریم که ترامپ را از خروج [از توافق] ناتوان یا مانع خروجش از توافق بشود. او به احتمال زیاد می‌داند که ما ایرانی‌ها گزینه‌های بسیاری داریم که در زمان خودش از آن مطلع می‌شوند.» او پیرامون تغییرات جدید در دولت آمریکا از جمله انتصاب مایک پمپئو وزیر خارجه جدید و جان بولتون که همکار وی در سازمان ملل بود توضیح داد: «با آقای بولتون در یک زمان در سازمان ملل بودیم اما دیداری نداشتیم. در مجمع عمومی سازمان ملل و جاهای دیگر مثل شورای امنیت خیلی جنگیدیم.»
ظریف تاکید کرد: «اینها امور داخلی آمریکاست و قطعا ایران را نترسانده است. اینها دلیلی بر نبود انسجام در سیاست آمریکا است به‌طوری که به تغییر سه مشاور امنیت ملی طی یک سال انجامیده است. اما این مساله در نهایت، مساله داخلی مردم آمریکاست و از امور ما نیست. ما در امور کسی دخالت نمی‌کنیم و در مقابل هم اجازه نمی‌دهیم کسی در امور داخلی ما دخالت کند. قطعا هم در نتیجه تغییرات متعدد در دولتشان، حتی برای لحظه‌ای احساس ترس نمی‌کنیم. اما اگر از توافق هسته‌ای خارج شود خودش را در جامعه بین‌المللی منزوی کرده است. این هم دلیلی خواهد بود بر اینکه آمریکا در هیچ توافق بین‌المللی شریکی قابل اعتماد نیست. این سبب خواهد شد که ایران موضعی یکپارچه گرفته و راهبردی در پیش بگیرد که برای آمریکا دردناک باشد.»
وزیر خارجه ایران در پاسخ به این پرسش که آیا در شرایط خروج آمریکا از برجام، ایران اورانیوم را تا ۲۰ یا آن‌طور که در مجلس شنیدیم تا ۶۰ درصد غنی می‌کند، تاکید کرد: «ما در میان برنامه‌هایمان انتخاب‌های متعددی داریم و حتی در چارچوب توافق هسته‌ای گزینه‌هایی داریم. اگر آمریکا تصمیم بگیرد آن را نقض کند، ایران به آن تعهدی ندارد، اگر آن را طبق امنیت ملی خودمان ارزیابی کنیم.»
دیدار روحانی و ترامپ!
ظریف در واکنش به این پرسش که اگر حفظ توافق نیازمند دیداری میان رئیس‌جمهور حسن روحانی و رئیس‌جمهور دونالد ترامپ باشد، آیا ایران این را می‌پذیرد، گفت: «اگر احترام متقابل نباشد، ایران هرگز گفتوگو را قبول نخواهد کرد. ترامپ هم این را نشان داده که برای رعایت این شرط اساسی در دیپلماسی بین‌المللی آماده نیست. شاید برخی آماده پذیرش ماموریت باشند و شاید برخی آماده باشند سخنان رئیس‌جمهور ترامپ را بپذیرند حتی درخصوص نزدیک‌ترین متحدانش؛ اما ایران چنین چیزی را نمی‌پذیرد.
موضع برجامی لندن
همچنین وزیر خارجه ایران درباره سفر چند ماه قبل بوریس جانسون وزیر امور خارجه انگلیس، به ایران و موضع لندن در قبال برجام گفت: «ما همیشه پرونده هسته‌ای را با طرف‌های دیگر بررسی می‌کنیم و در عین حال هریک از طرفین در برنامه جامع اقدام مشترک درخصوص برنامه هسته‌ای ایران و هر کسی که در آن مشارکت دارد از جمله آمریکا، اخیرا تصریح کرده‌اند که به توافق متعهد هستند اما عمل‌ها موثرتر از حرف‌ها است.»
او درخصوص پیگیری‌هایی از سوی لندن درباره پرونده نازنین زاغری نیز افزود:«براساس مسائل انسانی، تلاش کردیم و می‌کنیم و امیدواریم که این تلاش‌ها به نتیجه برسد. اما مهم است که بریتانیا نیز حاکمیت ایران و تصمیم‌هایی را که مقامات قضایی ایران مستقلا از قوه مجریه می‌گیرند، به رسمیت بشناسد. قوه قضائیه در ایران کار خود را دارد و قوه مجریه جز براساس اعتبارهای بشردوستانه نمی‌تواند دخالت کند. این کاری است که ما می‌کنیم و نمی‌توانیم در امور قوه‌قضائیه دخالت کنیم.»
در نهایت ظریف درخصوص تصمیم اخیر دونالد ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه گفت: «فکر می‌کنم که اولا نیروهای آمریکا جایی در سوریه ندارند. خیلی تفرقه ایجاد کردند و نه فقط سلامت ارضی سوریه را بلکه انسجام ملی سوریه را از بین بردند و سبب دودستگی بیشتر شده‌اند که آثار طولانی‌مدت دارد. حضور آمریکا در سوریه اشتباه بود و باید آن را اصلاح کنند.»
ارسال نظر