پشت صحنه تغییر ریل اوپک

گزارش‌های منتشر شده حاکی از آن است که «گلایه دونالد ترامپ از رشد قیمت نفت»، علت اصلی آغاز مذاکرات اوپک و غیراوپک برای تغییر جهت به سمت افزایش عرضه است.  به این ترتیب در شرایطی که هنوز جزئیات ساز و کار انجام این میزان افزایش عرضه به بازار مشخص نشده است و به گفته وزیر نفت روسیه، تصمیم نهایی در رابطه با آن در نشست ماه آینده اوپک و غیراوپک در وین اتخاذ خواهد شد، قیمت‌ جهانی نفت بیش از ۲ درصد کاهش یافت. به گزارش «دنیای اقتصاد»، تا لحظه تنظیم این گزارش به وقت تهران (ساعت ۱۷:۳۰)، قیمت هر بشکه نفت خام برنت ۹۵/ ۱ دلار کاهش یافت و به ۸۴/ ۷۶ دلار رسید. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز با کاهش قیمت ۸۶/ ۱ دلاری، به کمتر از ۷۰ دلار بازگشت و قیمت ۵۸/ ۶۸ دلار را تجربه کرد.

اوپک، بازوی اجرایی آمریکا؟

 اما در میان تمام دلایلی که برای تغییر رویکرد اخیر کشورهای عضو و غیرعضو اوپک وجود دارد؛ «هم‌صدا شدن اوپک با واشنگتن» برای کنترل رشد قیمت نفت، به‌خصوص پس از اعمال دوباره تحریم‌ها علیه ایران، بیش از پیش خودنمایی می‌کند. در واقع در شرایطی که اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ریسک خروج حداکثر یک میلیون بشکه نفت خام از بازار را افزایش داده و باعث رشد قیمت طلای سیاه شده است، محمد بارکیندو، دبیر کل اوپک در حاشیه مجمع اقتصادی سن‌پترزبورگ گفت: «اوپک پس از انتشار یک توئیت از سمت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، مذاکراتی را برای افزایش عرضه آغاز کرده است.» به گزارش رویترز، بارکیندو در کنار «افتخار به دوستی با آمریکا»، در پنلی که وزرای نفت عربستان و روسیه در آن حضور داشتند، گفت: فشار آمریکا به اوپک اتفاقی غیرعادی نیست همان‌طور که پیش از این نیز شرکت‌های آمریکایی تولیدکننده نفت خام از اوپک برای افزایش قیمت‌ها کمک خواسته بودند. بارکیندو درحالی ارتباط میان آمریکا و اوپک را «غیرمعمول» نمی‌داند که در سال‌های ۲۰۱۵- ۲۰۱۴، اوپک و در راس آن عربستان سعودی باهدف خارج کردن تولیدکنندگان شیل آمریکا از چرخه تولید، محدودیت عرضه را برای اعضای اوپک لغو کرد. قیمت نفت برای نخستین بار از اواخر سال ۲۰۱۴ به این سو، در پی خروج آمریکا از توافق بین‌المللی برجام از قله ۸۰ دلار بر بشکه عبور کرد. این رکورد درحالی با این اقدام آمریکا به ثبت رسید که حدود دو هفته پیش از آن، دونالد ترامپ در یک توییت اوپک را به «افزایش قیمت مصنوعی نفت» متهم کرده بود. با این حال اوپک در تلاش است با آغاز افزایش عرضه حدودا یک میلیون بشکه‌ای، آمریکا را در دست یافتن به «اهدافش» بیش از پیش همراهی کند. هدف نخست آمریکا افزایش فشار بر ایران از طریق اعمال تحریم و کاهش تولید نفت کشور است و دیگر هدفش نیز یافتن راهی برای پرکردن خلأ کاهش عرضه ایران به منظور کنترل رشد قیمت جهانی نفت است. آمریکا هدف دوم را به منظور پیشگیری از افزایش قیمت سوخت به‌عنوان کالایی استراتژیک در این کشور پیگیری می‌کند. رشد قیمت نفت به شکل مستقیم بر قیمت سوخت در آمریکا اثر می‌گذارد و می‌تواند محبوبیت ترامپ را تحت تاثیر قرار دهد. به گزارش رویترز، در آستانه آغاز مسافرت‌های جاده‌ای در فصل تابستان، پنج‌شنبه گذشته قیمت هر گالن بنزین در سراسر آمریکا به‌طور میانگین به ۹۶/ ۲ دلار رسیده است که بالاترین سطح در نزدیک به چهار سال گذشته ارزیابی می‌شود.  به این ترتیب به‌نظر می‌رسد در کنار دلایلی چون نگرانی از کاهش تقاضا در پی رشد قیمت نفت، افزایش عرضه از سوی تولیدکنندگان غیرمتعارف نفت خام و نارضایتی مصرف‌کنندگان نفت خام که عمدتا دلایلی اقتصادی هستند؛ همراهی با آمریکا برای اعمال تحریم علیه ایران بدون آنکه نگرانی بابت کمبود عرضه و رشد قیمت نفت و سوخت وجود داشته باشد، مهم‌ترین دلیل سیاسی اوپک برای تصمیم به افزایش عرضه حدودا یک میلیون بشکه‌ای تولیدات نفت باشد.

چشم‌پوشی عربستان از رشد قیمت

 اما در کنار اظهارات بارکیندو که چرایی تصمیم اخیر اوپک برای افزایش عرضه را در توئیت ترامپ جست‌وجو می‌کند؛ کوتاه آمدن بزرگ‌ترین عضو اوپک از ایده رشد قیمت نیز از دیگر دلایلی است که احتمال هم‌صدایی اوپک با آمریکا علیه ایران را افزایش می‌دهد. عربستان سعودی که مبتکر طرح کاهش تولید و رقیب ایران در منطقه شناخته می‌شود، طی ماه‌های گذشته حداکثر تلاش خود را به‌کار گرفت تا قیمت جهانی نفت را افزایش دهد. این تلاش درحالی در جریان بود که ایران بارها محدوده مناسب برای قیمت نفت را ۶۰ تا ۶۵ دلار بر بشکه عنوان کرده بود. با این حال، نفت ۸۰ دلاری حداقل قیمتی بود که سعودی‌ها به آن اصرار داشتند. «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «تغییر استراتژی بزرگان نفتی» به چرایی گرایش عربستان به قیمت‌های بالاتر پرداخته است. با این حال به‌نظر می‌رسد تلاش عربستان برای همراهی بیش از پیش با آمریکا، باعث شده است این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین عضو اوپک و با همراهی روسیه، افزایش عرضه حدودا یک میلیون بشکه‌ای را در دستور کار خود قرار دهد و فعلا دلایل اقتصادی را که برای رسیدن به قیمت‌های بالاتر نفت داشته است برای دست یافتن به اهداف سیاسی در تقابل با ایران ، نادیده بگیرد.