جنجال‌سازی العربیه بر سر خبر سوخته

خبرگزاری رسمی اردن در زمینه فراخوان سفیر اردن از تهران مدعی شده است: «با پیشنهاد شورای وزیران و موافقت اداره عالی پادشاهی، «عبدالله سلیمان ابو رمان» از سفارت اردن در جمهوری اسلامی ایران به مرکز فراخوانده شده است.» یک منبع دولتی اردن نیز در گفت‌وگویی با العربیه مدعی شده است: «در شرایط فعلی قصدی برای معرفی سفیر جدیدی در ایران نداریم و موضع اردن درخصوص سیاست‌های ایران مشخص است. اردن بر امنیت کشورهای منطقه به خصوص امنیت عربستان و کشورهای شورای همکاری اصرار دارد و می‌گوید امنیت عربستان امنیت ماست و ما بر عمق روابط خود با کشورهای عربی و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس اصرار داریم.

همزمان برخی دیگر از رسانه‌های عربی و سعودی نیز مدعی شدند که امان سفیر خود در تهران را فراخوانده است. این در شرایطی است که مدیر دفتر الجزیره در تهران، اعلام کرد که شبکه العربیه درخصوص خبر فراخوان سفیر اردن در تهران اقدام به سیاست‌بازی و شیطنت کرده است. به گزارش خبرگزاری فارس، ساعاتی پس از ادعای شبکه العربیه مبنی بر فراخوان سفیر اردن به امان از سوی دولت این کشور، «عبدالقادر فایض» مدیر دفتر شبکه الجزیره در تهران، اعلام کرد که اردن دو سال است که در تهران سفیر ندارد. او در صفحه توییتر خود در این خصوص نوشت: «نماینده اردن در تهران در سطح کاردار است و «محمد الخالدی» این سمت را بر عهده دارد که درحال‌حاضر نیز برای مداوا در اردن به سر می‌برد.» مدیر شبکه الجزیره در تهران در ادامه افزود: خبر اصلی مربوط به پست جدیدی است که به سفیر سابق اردن در تهران داده شده است.

سفارت بدون سفیر

جنجال العربیه بر سر سفیر اردن در تهران درحالی است که اردن پس از قطع روابط عربستان با ایران در ۱۳ دی ۱۳۹۵، به تبعیت از ریاض و دیگر دولت‌های عربی در تاریخ ۱۶ دی ۱۳۹۵ اقدام به احضار سفیر خود از تهران کرد و تا مقطع کنونی هیچ سفیری را برای بازگشایی مجدد سفارت به تهران اعزام نکرده است و سفارتخانه این کشور با حضور محمد الخالدی کاردار اداره می شود.

آغاز ماجرا

پس از اعدام شیخ‌نمر باقرالنمر روحانی مبارز اهل قطیف توسط عربستان سعودی در ۱۲ دی ماه ۱۳۹۵، موج شدیدی از واکنش‌ها در محافل داخلی و بین‌المللی به‌وجود آمد. بسیاری از کشورهای جهان این اقدام سعودی‌ها را مورد انتقاد قرار دادند. اما شدید‌ترین واکنش‌ها در ایران بود. به‌گونه‌ای که در همان روز اعلام اعدام شیخ‌نمر، تعدادی از جوانان به سفارت عربستان در تهران حمله کردند. در مشهد نیز سرکنسولگری این کشور مورد حمله قرار گرفت. این اقدام سعودی و نیز واکنش‌ها در ایران، منجر به تنش سیاسی و جنگ لفظی شدیدی میان دو کشور شد.

در این فضا، عربستان به‌خاطر حمله به سفارت خود از ایران به شورای امنیت شکایت کرد و روابط سیاسی و تجاری خود با ایران و همچنین ارتباط دریایی خود را با ایران قطع کرد. ایران نیز در اقدام متقابل، کالاهای سعودی را تحریم و پروازهای حج عمره را به‌حالت تعلیق درآورد. بحرین و سودان روابط سیاسی خود را با ایران قطع و دیپلمات‌های ایرانی را اخراج کردند. امارات سطح روابط سیاسی خود را با ایران تا سطح کاردار کاهش داد و جیبوتی روابط سیاسی خود را با ایران قطع کرد. کویت نیز سفیر خود را در تهران فراخواند و بحرین نیز به تاسی از عربستان پروازهای دو طرفه با ایران را تعلیق کرد. در این میان اما قطر و اردن تنها سفرای خود را از ایران احضار کردند.

پای پول در میان است؟

بخش دیگری از این جنجال‌سازی العربیه را باید در کمک ۵/ ۲ میلیارد دلاری عربستان به همراه کویت و امارات به اردن دنبال کرد. ۲۱ خرداد ۹۷، عربستان، کویت و امارات برای ارائه یک بسته ۵/ ۲ میلیارد دلاری کمک‌های اقتصادی به دولت اردن برای عبور از مشکلات اقتصادی توافق کردند. این توافق بعد از یک‌ساعت گفت‌وگو در نشست بامداد دوشنبه «سلمان بن‌عبدالعزیز» پادشاه عربستان، «عبدالله دوم» شاه اردن، «محمد بن‌راشد آل‌مکتوم» معاون رئیس دولت امارات و حاکم دبی و «شیخ صباح‌الاحمد الجابرالصباح» امیر کویت در قصر صفا (مکه مکرمه) به دست آمد.

ناآرامی‌ها در اردن از پنج‌شنبه دو هفته گذشته و پس از آن آغاز شد که دولت، قیمت سوخت را بالا برد و اعلام کرد که قانون جدید مالیات بر درآمد را اجرا خواهد کرد. این اعتراضات موجب سقوط دولت «هانی الملقی» نخست‌وزیر اردن شد. ناآرامی‌ها بعد از وعده «عمر الرزاز» نخست‌وزیر جدید برای لغو قانون مالیات بر درآمد، فروکش کرده است. ناظران عرب امور منطقه بروز ناآرامی‌ها در اردن را بی ارتباط با مخالفت این کشور با طرح‌های آمریکا برای منطقه از جمله طرح موسوم به «معامله قرن» نمی‌دانند. عربستان و امارات هم از طرح واشنگتن در منطقه پشتیبانی می‌کنند.

به گفته کارشناسان، عربستان سعودی از این کمک‌ها دو هدف اصلی دارد: هدف اول؛ با ارائه کمک‌های اقتصادی به دولت اردن، امان را وامدار خود کند و از مخالفت‌های احتمالی این کشور در اجرای طرح‌های شناسایی اسرائیل در منطقه بکاهد و هدف دوم؛ اردن را از ایران دور و همچنان در ائتلاف عربی نگه دارد. به‌خصوص که رئیس‌جمهوری ایران و پادشاه اردن در نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی در ترکیه و پس از ۱۵ سال با یکدیگر دیدار و خوش و بش کردند. آخرین دیدار یک مقام عالی‌رتبه ایرانی با پادشاه اردن به دیدار رئیس دولت اصلاحات و ملک عبدالله دوم پادشاه اردن در سال ۱۳۸۲ و در جریان سفر وی به تهران باز می‌گردد.