اروپا هزینه حفظ برجام را بدهد

برای آزمودن امکان [حفظ توافق] به اروپا فرصتی داده‌ و از سوی اروپا، شاهد تعهد سیاسی بوده‌ایم. ما [همچنین] شاهد اقدامات فنی بوده‌ایم که ارائه شده است. اما اینها کافی نیست.» وزیر امورخارجه با اشاره به این موضوع که دو چارچوب زمانی مشخص وجود دارد، ابراز کرد: «اولی، چارچوب زمانی اولین دسته از تحریم‌های آمریکاست که در ماه اوت اجرا می‌شود و چارچوب زمانی دیگر، دومین دسته از تحریم‌های آمریکا است که در ماه نوامبر اجرا می‌شود و ما خواهیم دید که اروپا چطور با آن دست و پنجه نرم می‌کند و کاملا مطابق با آن، پاسخ خواهیم داد و برنامه‌ مشخصی برای آن داریم.»

محمدجواد ظریف در پاسخ به این سوال که شما به چه تضمین‌هایی احتیاج دارید، گفت: «شاهد هستیم که برخی از شرکت‌های اروپایی تحت‌فشار آمریکا و تحت‌فشار جو روانی که آمریکا سعی کرده به‌وجود بیاورد، شروع به خروج از [ایران] کرده‌اند. اروپایی‌ها باید با این مساله مقابله کنند، البته اگر آنها واقعا علاقه‌مند به حفظ توافقند. اگر واقعا شرکای اروپایی ما چنین اعتقادی دارند و دنبال چنین موضوعی هستند باید برای حفظ آن آماده هزینه کردن باشند. ایران نباید تنها طرف حاضر در توافق باشد که هزینه کرده است، ما باید شاهد فعالیت و تبادلات بانکی و افتتاح حساب باشیم. باید شاهد این باشیم که شرکت‌های متوسط و کوچک تجاری به ایران بیایند و با شرکایشان در بخش‌خصوصی تعامل کنند و موارد مشابه دیگر.»

رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به این سوال که اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی چگونه می‌توانند این مشکل را حل کنند، ابراز کرد: «اگر آنها بر این باورند که در حقیقت می‌توانند نظام جهانی جدید را بپذیرند که در آن یک کشور تصمیم نهایی را می‌گیرد و دیگران از آن پیروی کنند و گاهی، احساس می‌کنید که حتی یک کشور هم نیست، بلکه یک شخص یا گروهی از اشخاص هستند که تصمیم‌ها را براساس منافع شخصی خود یا برای منافع شخصی خود می‌گیرند و از همه انتظار پیروی دارند. اکنون به‌خصوص بعد از دیدار رئیس‌جمهور ترامپ و رئیس‌جمهور پوتین، نگرانی‌هایی در آمریکا مشاهده می‌شود که رئیس‌جمهور ترامپ لزوما منافع ملی آمریکا را دنبال نمی‌کند. حتی اگر به‌دنبال منافع ملی آمریکا می‌بود، آیا مردم اروپا می‌پذیرفتند که منافع ملی آمریکا بر روند تصمیم‌گیری در اقتصاد جهانی چیرگی داشته باشد؟ آیا آنها حاضرند این را بپذیرند؟ آیا آنها آمادگی ایستادن مقابل این را دارند؟»  ظریف با بیان اینکه این سوالی است که شرکت‌های اروپایی باید از خود بپرسند و سوالی که دولت‌های اروپایی نیز باید از خود بپرسند، گفت: «وانگهی راه‌های گوناگونی برای همکاری وجود دارد. همه شرکت‌های اروپایی سهامدار آمریکایی ندارند. شرکت‌های اروپایی بسیاری وجود دارد که نه معامله‌ای با آمریکا دارند و نه تعلق و حضوری در آن کشور.»

وزیرخارجه در ادامه در پاسخ به سوالی درخصوص پیشنهاد روسیه درباره تجارت نفت در برابر کالا نیز گفت: «اینها بخشی از بسته بزرگ‌تری از همکاری ایران و روسیه است که شامل فعالیت‌های بسیار و سرمایه‌گذاری توسط روسیه در بخش انرژی ایران، مشارکت این کشور در فعالیت‌های زیرساختی ایران و تعامل بین دو طرف در حوزه تجارت و نفت می‌شود. این بسته همکاری بزرگی است که ما با روسیه داریم. اما من بر این باور نیستم که بخشی از آن بسته، فروش یا دادن نفت به روسیه و دریافت کالا در قبال آن است. این بسته بسیار بزرگ‌تری است و شامل موارد دیگری می‌شود؛ از جمله امکان همکاری در حوزه انرژی بین ایران و روسیه و همچنین امکان اینکه ایران پول نقد دریافت کند.» ظریف در پاسخ به این سوال که ایران در برهه‌های زمانی مختلفی گفته است که پایان برجام و حذف توافق هسته‌ای عواقب سنگین و خطرناکی برای امنیت منطقه دارد. نظرتان چیست، ابراز کرد: «البته، این نقطه نظری است که بیشتر اروپا ابراز کرده است، چراکه معتقدند برجام یک سند مهم در حوزه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است و فقدان آن احتمال افزایش تنش‌ها در منطقه را تشدید می‌کند. ما همواره برای امنیت به مردم کشورمان متکی هستیم. امنیت ما برآمده از داخل است نه خارج. اما نشان داده‌ایم که مردم ما جلوی تهاجم می‌ایستند و نمی‌پذیرند که کسی ایران را مرعوب یا تحقیر کند یا بدتر از آن به ایران حمله کند؛ یا به امنیت و تمامیت ارضی‌ ما ضربه بزند. ما به یاری هرکسی که در منطقه تحت تهدید بوده است شتافته‌ایم، بنابراین دوستان ما و همسایگان ما در منطقه همواره احساس کرده‌اند که از سوی ایران تهدید نمی‌شوند. برخی [کشورها] ممکن است به منظور پیشبرد امور داخلی خاص یا منطقه‌ای خود پروپاگاندا و تبلیغات سیاسی ایجاد کرده باشند که البته چیزی هم عایدشان نشده است. معتقدم که بهترین راه برای مقابله با این مسائل و تامین امنیت منطقه خلیج‌فارس گفت‌وگو است. گفت‌وگو، امنیت همه همسایگان درجه یک منطقه را تضمین می‌کند.»‬

نشست بعدی اعضای برجام در نیویورک

در تحولی دیگر مرتبط با برجام، نماینده روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین اعلام کرد: نشست بعدی اعضای برجام در سطح وزیران اواخر ماه سپتامبر (اوایل مهر ماه) در نیویورک برگزار می‌شود. به نقل از خبرگزاری تاس، میخاییل اولیانوف به خبرنگاران گفت: احتمالا این نشست در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار می‌شود. نشست قبلی اعضای برجام در سطح وزیران روز ۱۵ تیرماه (ششم جولای) در وین برگزار شد. در آن نشست که به درخواست ایران برگزار شد، وزیران‌خارجه ایران و پنج قدرت جهانی درباره بسته پیشنهادی اروپا و راهکارهای حفظ برجام پس از اقدام غیرقانونی آمریکا در خروج از توافق هسته‌ای بحث و تبادل‌نظر کردند.

سفر هیات آمریکایی به ترکیه

از سوی دیگر، بنابر اعلام یکی از مقامات وزارت‌خارجه ترکیه یک هیات آمریکایی دیروز برای گفت‌وگو در مورد سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه ایران به آنکارا سفر کرده است. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، موضوع مذاکرات اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران است. یک مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نشود در گفت‌وگو با رویترز گفت که این هیات از هند راهی آنکارا شده است.  پس از این دیدار، مقامات ترکیه بر اهمیت ایران به عنوان یک شریک منطقه‌ای تاکید کردند و گفتند که تلاش می‌کنند این کشور را از تاثیرات منفی تحریم‌های آمریکا دور نگه دارند. به نوشته روزنامه «دیلی صباح» وزارت‌خارجه ترکیه با صدور بیانیه‌ای با تاکید بر اینکه ایران یک همسایه و شریک منطقه‌ای مهم برای آنها است، اعلام کرد که به نظارت بر تحریم‌های آمریکا ادامه می‌دهند. در بیانیه وزارت خارجه ترکیه آمده است: «دستگاه‌های مرتبط در ترکیه تلاش می‌کنند این کشور را از تاثیرات منفی این اقدامات(تحریم‌ها) دور نگه دارند.»

پیش‌تر، مولود چاووش اوغلو، وزیرخارجه ترکیه درخصوص اقدامات آمریکا علیه ایران درباره برجام گفت: «تصمیمات آمریکا درباره ایران را درست نمی‌دانیم. اگر با ایران مساله‌ای دارید دور یک میز نشسته و آن را حل کنید.» او افزود: در گذشته مذاکرات طولانی درباره موضوع هسته‌ای ایران بین آمریکا، اتحادیه اروپا و ایران انجام گرفت و در نهایت به تفاهم رسیده و معاهده‌ای امضا کردند، اما آمریکا در دوره جدید(ترامپ) اعلام کرد که از این معاهده خارج می‌شود ولی اتحادیه اروپا بر ادامه حضور خود بر آن تاکید کرده و یادآور شد که ما به این تفاهم‌نامه پایبند هستیم.