نخست‌وزیر عراق موضع ضدایرانی را پس گرفت

عقب‌نشینی حیدر العبادی

دنیای اقتصاد : نخست‌وزیر عراق یک هفته پس از اظهارات ضدایرانی‌اش مبنی‌بر تبعیت عراق از تحریم‌های آمریکا علیه تهران از مواضع خود عقب‌نشینی و تاکید کرد که پایبندی این کشور به تحریم‌ها علیه ایران تنها مختص به عدم معامله با دلار است. حیدر العبادی که طی این یک هفته آماج انتقادهای تند سیاسیون و گروه‌های عراقی قرار گرفته بود، می‌گوید که صحبت‌هایش تحریف شده است. برخی معتقد هستند که شاید این عقب‌نشینی العبادی به‌دنبال فشارهای داخلی بوده و برخی نیز می‌گویند چون او به حمایت ایران برای دور بعدی نخست‌وزیری نیاز دارد، مواضعش را تعدیل کرده است.

با گذشت یک هفته از اظهارات حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق درمورد تبعیت عراق از تحریم‌های آمریکا علیه ایران که واکنش گسترده گروه‌ها و مقامات سیاسی عراق را به‌دنبال داشت، وی روز گذشته اعلام کرد که پایبندی این کشور به تحریم‌ها علیه ایران تنها مختص به عدم معامله با دلار است. نخست‌وزیر عراق در یک نشست خبری هفتگی اعلام کرد که پایبندی عراق در رابطه با مساله جمهوری اسلامی ایران «تنها مربوط به عدم معامله با دلار است» و «این کشور به تمام تحریم‌های آمریکا پایبند نخواهد بود.» سخنانی که بسیاری آن را «عقب‌نشینی» العبادی از مواضع ابتدایی‌اش تفسیر کردند.  العبادی در توضیح صحبت‌های هفته‌گذشته‌اش گفت: «ما نگفتیم که به تحریم‌های اقتصادی علیه ایران پایبند هستیم، اما برخی آن را نادرست نقل کردند، ما گفتیم که به مساله دلار پایبند هستیم و خود ایران نیز به این مساله پایبند است.»

به گزارش «ایسنا» به نقل از المعلومه، نخست‌وزیر عراق با تاکید بر این موضوع که «برخی‌ها به‌دنبال تخریب روابط میان عراق و جمهوری اسلامی ایران هستند» ادامه داد: «بسیاری از سخنانی که با تحریف نقل شدند، موجب خدشه‌دار شدن روابط شد. ما روابط خوبی با همسایگان داریم، اما از منافع ملت‌مان دست بر نمی‌داریم و هیچ‌گاه جزئی از حمله ظالمانه علیه یکی از کشورهای همسایه نخواهیم بود. ما در مساله تحریم‌های ضدایرانی، ایران را همراهی می‌کنیم اما مصلحت ملت‌مان اولویت است.» العبادی گفت: «ما تصمیمی در رابطه با تحریم‌های ضد ایرانی اتخاذ نکردیم و تنها وضعیت را غیرعادلانه و ظالمانه توصیف کردیم، این تنها یک دیدگاه بود نه یک تصمیم، زیرا ما سختی‌های تحریم‌های اقتصادی را چشیده‌ایم و مخالف تحریم ملت‌ها هستیم.»

وی افزود: «دولت عراق اجازه نخواهد داد که از خاک این کشور برای تجاوز علیه کشورهای همسایه استفاده شود.» العبادی در ادامه با اشاره به اینکه ایران همسایه ما خواهد ماند، تاکید کرد: «برای تحقق منافع ملت‌مان و زندگی در صلح با همسایه‌های‌مان، سیاست ما با همسایگان، سیاست باز خواهد بود.» حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق پیش از این در واکنش به از سرگیری تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفته بود که «ما مخالف وضع تحریم علیه ایران هستیم اما بغداد به منظور حمایت از ملت عراق به این تحریم‌ها پایبند خواهد بود.» همچنین سعد الحدیثی، سخنگوی دولت عراق نیز پیش از این گفته بود: «به تحریم‌های آمریکا علیه ایران پایبند خواهیم بود زیرا ما قبل از هرچیز به منفعت ملی عراق نگاه می‌کنیم. در مقابل فواد معصوم، رئیس‌جمهوری عراق در واکنش به تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفت که شرایط فعلی عراق و طبیعت روابط پر منفعت آن با ایران باعث می‌شود که پایبندی بغداد به تحریم‌های آمریکا علیه تهران را سخت کند.نوری مالکی، معاون رئیس‌جمهوری عراق نیز ضمن مخالفت با تحریم‌های تحمیل شده از سوی آمریکا علیه ایران گفت: «ما جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که با این سیاست‌های ظالمانه که علیه ملت‌ها وضع می‌شود مخالفت کنند.»

چرا نخست‌وزیر عراق به تهران نیامد؟

از سوی دیگر، برخی رسانه‌های عراقی اخباری مبنی بر اینکه قرار است طی روزهای آینده نخست‌وزیر عراق به تهران سفر کند، منتشر کردند اما بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امورخارجه در رابطه با صحت و سقم این خبر گفت: «من تاکنون در مورد این سفر هیچ‌گونه اخبار و اطلاع رسمی دریافت نکرده‌ام.»  براساس این گزارش، چندی پیش برخی از رسانه‌های عراقی از جمله خبرگزاری اسکای پرس، مدعی شدند که بنا به دعوت ایران، حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق هفته آینده به تهران می‌آید. این خبرگزاری به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد که هدف از این سفر گفت‌وگو در رابطه با آخرین دستاوردها و تحولات سیاسی و اقتصادی بین دو کشور است. این درحالی است که خبرگزاری فرانسه به نقل از یک مسوول دولتی عراقی اعلام کرد که حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق که قرار بود روز سه‌شنبه به ترکیه و روز چهارشنبه به ایران برود، سفر خود به تهران را لغو کرده است و تنها به آنکارا می‌رود. به‌نظر می‌رسد که لغو سفر وی به ایران نیز به‌دنبال انتقادهای منفی از موضع‌گیری اخیرش بوده است.  در همین ارتباط، خبرگزاری فرانسه نوشته بود که سفر العبادی به ایران به‌دلیل آنچه «مشغله کاری» او عنوان شده، لغو شده است. یک مقام‌ رسمی عراق که نخواست نامش فاش شود، به خبرگزاری فرانسه گفته که قرار بود العبادی برای گفت‌و‌گوهای اقتصادی به ایران و ترکیه سفر کند، اما پس از آنکه مقام‌های ایرانی از اظهارات وی مبنی‌بر تبعیت از تحریم‌های آمریکا علیه تهران ابراز نارضایتی کردند، سفرش به تهران لغو شد. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از یک مقام عراقی که نامش فاش نشده، خبر داده که جمهوری اسلامی ایران سفر نخست‌وزیر عراق را لغو کرده است. این خبرگزاری می‌گوید که سعد الحدیثی، سخنگوی دولت عراق، حاضر به اظهارنظر در این زمینه نشده است.

دلایل عقب‌نشینی العبادی

در رابطه با دلایل عقب‌نشینی العبادی از مواضع اخیرش علیه ایران برخی گمانه‌زنی‌ها مطرح است. در سناریوی نخست باید در نظر گرفت که پس از اظهارات هفته گذشته العبادی بسیاری از جریان‌های سیاسی شیعی و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی عراقی در مخالفت با العبادی تاکید کرده بودند که باید در شرایط حاضر دولت و ملت عراق در کنار جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرند. اظهارات هفته گذشته العبادی در ایران هم بازخورد بسیار منفی داشت و بسیاری از جریان‌ها، رسانه‌ها و شخصیت‌های سیاسی این اظهارات را ناسپاسی نخست‌وزیر عراق در قبال کمک‌های بی‌شائبه ایران به اعاده صلح و ثبات و امنیت در عراق پس از ظهور داعش دانستند. به‌نظر می‌رسد این ابراز مخالفت‌ها فشار سیاسی زیادی روی العبادی وارد کرده و او تصمیم به اصلاح سخنانش گرفته است. در سناریوی دوم می‌توان به تاثیر این صحبت‌ها در شانس او برای تصاحب دوباره کرسی نخست‌وزیری عراق اشاره کرد.  چراکه به‌نظر می‌رسد از دست دادن حمایت ایران می‌تواند موانعی برای العبادی در این مسیر ایجاد کند. به علاوه موضع‌گیری او باعث شده بود که حتی برخی جریان‌های داخلی عراق که پیش از این بعضا موضع‌گیری‌های ضدایرانی داشتند علیه العبادی برخیزند و نسبت به این اظهارات واکنش نشان دهند.  از دیگر سو این مساله موجب تعمیق شکاف در داخل ائتلاف نصر به رهبری العبادی شده است. یک منبع سیاسی مطلع از سیر مذاکرات بین تشکل‌های سیاسی برای تشکیل یک ائتلاف بزرگ، در گفت‌وگو با القدس‌العربی تصریح کرد که عبادی با موضع‌گیری اخیر خود در مورد تحریم‌های آمریکا علیه ایران، درواقع خودکشی کرده و خود را از رقابت بر سر منصب نخست‌وزیری دور کرد.