شنبه شب آیت‌الله محمد یزدی در نامه‌ای خطاب به آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی، به‌دلیل انتشار تصاویری در فضای مجازی از ایشان در کنار برخی افراد به گفته او «مساله‌دار» انتقاد کرد و خطاب به این مرجع تقلید شیعیان خواستار «رعایت شئون مرجعیت و احترام نظام اسلامی حاکم» شد. اشاره رئیس جامعه مدرسین به انتشار تصاویری در فضای مجازی مربوط به دیدار اخیر آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی با سید‌محمد موسوی‌خوئینی، غلامحسین کرباسچی، رئیس دولت اصلاحات، عبدالله نوری، عبدالمجید معادیخواه و تعدادی دیگر از چهره‌های سیاسی است.

به گزارش «ایرنا» آیت‌الله یزدی در این نامه یکی از دلایل ناراحتی خود را این گونه بیان کرده که چگونه آیت‌الله شبیری که «فرصتی برای ملاقات با هیات رئیسه مجمع عمومی اساتید را ندارد، فرصت می‌کند در منزل آقایی در تهران حاضر شود و با آنها ملاقات داشته باشد.» او همچنین دراین نامه اظهارکرده است که «مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است پس لازم است این احترام و شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمایید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد. ان‌شاء‌الله» به گزارش «ایسنا» در این نامه همچنین آمده است: پیرو انتشار تصاویری در فضای مجازی از حضرتعالی در کنار برخی افراد مساله‌دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری احترامی قائل نیستند؛ به این وسیله به عرض می‌رساند، این موضوع ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان را در پی داشته است.  در بخش دیگر این نامه آمده است: لازم به ذکراست، اینجانب نیز در دو مرحله با حضرتعالی مکاتباتی در مورد برخی از مسائل دیگر داشته‌ام که جواب قانع‌کننده‌ای دریافت نکردم؛ بنابراین این نامه رابه ناچار به‌صورت سرگشاده خدمتتان ارسال ‌کردم.

در پی این نامه دیروز حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا باباخانی درباره نظر حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی درخصوص این نامه به شفقنا گفت: دفتر یا حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی نظری درخصوص این نامه ندارند و طلاب و شاگردان ایشان، پاسخ می‌دهند. او تصریح کرد: هم دفتر و هم حضرت آیت‌الله موضع خاصی نداشته و فعلا سکوت را پیش گرفته‌اند.

از استعفا تا درخواست عذرخواهی

به‌دنبال انتشار نامه سرگشاده آیت‌الله محمد یزدی به آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی روز گذشته حجت‌الاسلام عندلیب همدانی از عضویت در این تشکل حوزوی استعفا داد. به گزارش «ایسنا» او درنامه استعفای خود خطاب به رئیس جامعه مدرسین نوشت: نامه حضرتعالی به محضر مبارک مرجع بزرگوار شیعه حضرت آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی دامت برکاته هرگونه تردیدی را که تاکنون درباره ادامه عضویت در آن جامعه محترم داشتم مرتفع کرد چه اینکه به این نتیجه قطعی رسیدم که تفسیر من از استقلال حوزه و جایگاه رفیع مرجعیت با دیدگاه جنابعالی و همفکران شما در جامعه محترم مدرسین هیچ‌گونه هماهنگی ندارد و عملا امکان همکاری وجود ندارد؛ بنابراین از ادامه عضویت در آن جامعه معذورم.» اما این تنها واکنش به نامه آیت‌الله محمد یزدی خطاب به آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی از مراجع تقلید نبود. به گزارش «ایرنا» واکنش علما به این نامه همچنان ادامه دارد همچنانکه روز گذشته آیت‌الله مهدی‌هادوی تهرانی در واکنش به این نامه بیانیه‌ای منتشر کرد.

به گزارش «ایرنا»، در بیانیه این استاد برجسته دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه که با آیه «إنّا لله وإنّا إلیه راجعُون» آغاز شده، آمده است: «خبر ناگوار نامه سرگشاده یکی از شخصیت‌های باسابقه حوزوی به یکی از مراجع بزرگ تقلید، در عین ناباوری و حیرت، موجب نهایت تاسف و تاثر گردید. بی‌شک، چنین ادبیات دور از ساحت ادب، دل صاحب حوزه‌های علمیه، حضرت ولی‌عصر عجل‌الله تعالی فرجه الشریف، را در این ایام حزن آل الله علیهم السلام، رنجاند و آن عزیز سفر کرده را که صد قافله دل همره اوست، آزرده خاطر ساخت.»  او با طرح این سوال که با این رویکرد، چه توقعی از طلاب تازه‌کار در زمینه رعایت ادبیات حوزوی می‌توان داشت، خواستار جبران این لغزش وعذرخواهی از سوی جامعه محترم مدرسین شده است. به گزارش «ایرنا» همچنین محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع مدرسین حوزه علمیه قم در یادداشتی نوشت: «نمی‌دانم نامه‌ای که به‌نام آقای یزدی خطاب به آیت‌الله شبیری زنجانی منتشر شده از خود آقای یزدی است یا دیگران به‌نام ایشان کتابت کرده‌اند؟ اگر از خود ایشان باشد که ظاهرا هست، باید برای جامعه مدرسین و حوزه علمیه صد افسوس خورد که یک مرجع بزرگواری مانند آیت‌الله شبیری زنجانی حق ندارد روزی با شاگردان قدیم خودش که مسوولیت‌های بزرگی زمان امام داشته‌اند ملاقات کند. جامعه مدرسین و حوزه علمیه چگونه می‌تواند با این تنگ نظری‌های دور از شأن حوزه چراغ هدایت جامعه را به‌دست گیرد و نسل جوان را به اسلام و انقلاب جذب کند؟»

از سوی دیگر به گزارش انتخاب به نقل از شفقنا، جمعی از طلاب حوزه علمیه نیز درپی نامه سرگشاده آیت‌الله یزدی به آیت‌الله شبیری زنجانی درنامه‌ای با تاکید بر اینکه آیت‌الله زنجانی از دوستان حضرت امام راحل و همواره از پشتیبانان نظام اسلامی بوده و هستند نوشتند: روا نبود که به‌جهت ملاقاتی دوستانه بین ایشان و برخی از شاگردان سال‌های گذشته‌اش، نامه‌ای با این ادبیات، به معظم له نگاشته شود.

نامه مودبانه

در کنار این انتقادها آیت‌الله حسن ممدوحی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با شفقنا نامه‌نگاری آیت‌الله یزدی به حضرت آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی را معمول و مرسوم حوزه دانست. او با بیان اینکه به نظر می‌رسد عده‌ای می‌خواهند این مساله را جنجالی و از آن سوء استفاده کنند، گفت: آیت‌الله یزدی خیلی مودبانه و با رعایت مقام حضرت آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی نامه را نوشته است.

ادامه واکنش‌ها

در کنار علما، این نامه با واکنش برخی از چهره‌های دولتی و سیاسیون و نمایندگان مجلس نیز مواجه شد. به گزارش «ایرنا» دراین راستا، سید‌عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در توییتر خود نوشت: «مرجعیت پشتوانه حفظ هویت شیعی است. مواظب باشیم مراجع پاک زیست را با تابلوی دغدغه مقدس حفظ نظام، موهن نکنیم و میراث تاریخی تشیع را به تاراج نسپریم.» همچنین علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی در واکنش به نامه آیت‌الله محمد یزدی به آیت‌الله شبیری زنجانی، اظهارات وی را تهدیدآمیز و موجب وهن روحانیت و حوزه توصیف کرد و گفت: چه کسی گفته ملاقات یک مرجع تقلید با افراد سابقه‌دار در انقلاب که احیانا انتقاداتی نیز دارند، خلاف شئون مرجعیت است؟ آیا شئون مرجعیت را جناب‌عالی بهتر از خود مراجع تشخیص می‌دهید؟ مگر مردم باید با اجازه شما به ملاقات این و آن بروند؟! به گزارش «ایسنا» در بخش دیگری از این نامه خطاب به آیت‌الله یزدی، با اشاره به مساله‌دار توصیف کردن افرادی که آیت‌الله شبیری زنجانی با آنها ملاقات کرده از سوی رئیس جامعه مدرسین آمده است: فرضا بپذیریم  این افراد، افرادی مساله‌دار هستند که برای نظام جمهوری اسلامی احترامی قائل نیستند، قباحت ملاقات یک مرجع تقلید با آنها را از کجا درآورده‌اید؟ اگر مساله‌دار هستند آیا نباید مساله آنها حل شود؟ مراجع تقلید به مثابه چتری بر سر همه مردم و گروه‌ها هستند نه عناصری حزبی و جناحی.

مطهری در بخش دیگری از نامه‌اش نوشته است: خطاب به آیت‌الله شبیری گفته‌اید «مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است.» به عرض می‌رساند مقام و احترام یک مرجع تقلید صرفا در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم نیست، بلکه بیشتر بستگی دارد به رفتار او در مقابل آن نظام که کارهای درست آن را تایید کند و از کارهای نادرست آن انتقاد و از حقوق مردم دفاع کند. اساسا احترام هرکس تابعی از احترام و پایبندی او به حق و عدالت است. این تفکر شما ناشی از این فکر غلط است که نظام را معصوم می‌دانید.

علی مطهری همچنین درپایان نامه‌اش نوشت: در پایان نامه خطاب به آیت‌الله شبیری فرموده‌اید: «لازم است شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمایید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد.» این جمله را که به این مرجع عالیقدر دستور می‌دهید «این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد» از چه موضعی می‌فرمایید. این جمله را فقط امام زمان(عج) می‌تواند به یک مرجع تقلید بگویند. در مجموع، نامه شما موجب وهن روحانیت و حوزه علمیه شد. امیدوارم به نحوی جبران بفرمایید.