یک پژوهشگر مسائل بین‌الملل تحلیل کرد
آینده سوریه پس از خروج آمریکا
در همین خصوص دکتر «رحمن قهرمان‌پور»، پژوهشگر ارشد مسائل خاورمیانه به «پرشیا دایجست» گفت: احتمال رویارویی ایران و ترکیه بسیار کم است. زیرا آنها به همراه روسیه پذیرفته‌اند که بخش قابل‌توجهی از سیاست‌های خود در قبال سوریه را در چارچوب محور آستانه و از طریق دیپلماسی پیش ببرند. قهرمان‌پور افزود: «با توجه به برنامه محور آستانه برای پیشبرد بخش زیادی از سیاست‌های خود از طریق دیپلماسی، احتمال عدم هماهنگی ترکیه با ایران و روسیه برای ورود به شرق فرات و در نتیجه فروپاشی محور آستانه ضعیف است.»
همزمان با تحرکات ترکیه برای ورود به خاک سوریه، صالح مسلم مسوول کمیته روابط خارجی حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه به یک رسانه کردی گفته است که نیروهای ارتش سوریه در حومه شهر منبج مستقر شده و آماده مقابله با هر تحرک احتمالی ترکیه هستند. او اعلام کرد: عقب‌نشینی نیروهای کردی و استقرار نیروهای ارتش سوریه در منبج با اطلاع و هماهنگی روسیه بوده است. در همین ارتباط دفتر ریاست‌جمهوری روسیه کنترل دوباره شهر منبج در نزدیکی ترکیه توسط ارتش سوریه را گامی مثبت در راستای بازگشت ثبات دانست. دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین گفت: ورود نیروهای دولتی به منبج و برافراشتن پرچم ملی سوریه در آن، بی‌شک گامی مثبت است که به بازگشت ثبات در این کشور کمک خواهد کرد. او از توسعه مناطق تحت کنترل نیروهای دولتی سوریه استقبال کرد و آن را رویکردی مثبت دانست.
گام اول تبادل‌نظر
رحمن قهرمان‌پور با بیان اینکه اگر مساله حادی در سوریه رخ دهد، قاعدتا این سه کشور در وهله اول تلاش می‌کنند به تبادل‌نظر بپردازند، گفت: «چنانکه در ادلب هم در وضعیتی که بسیاری گمان می‌کردند این منطقه در آستانه حمله بزرگی قرار دارد، رایزنی‌های ایران، روسیه و ترکیه در کنفرانس تهران باعث شد تا مساله ادلب بدون جنگ حل‌وفصل شود؛ هرچند که راه حل مذکور چندان مورد رضایت روس‌ها نبود.» او افزود: «در مساله شرق فرات و مناطق تحت نظر «پ‌ک‌ک» هم این سه کشور همواره به‌دنبال هماهنگی اقداماتشان بوده‌اند، کما اینکه ترکیه اعلام کرد در مورد ورود احتمالی نیروهایش به منبج با روسیه رایزنی می‌کند. با این حال احتمال توافق پشت پرده میان ترامپ و اردوغان عامل نگرانی ایران و روسیه است؛ توافقی که به جایگزینی نیروهای ترکیه با نیروهای آمریکایی منتهی شود. هرچند تا امروز شواهدی دال بر این موضوع وجود ندارد. ضمن آنکه برخی امکان توافق میان کرملین و کاخ سفید را هم مطرح می‌کنند. در هر حال شرایط کنونی سوریه، درحال گذار است و کشورها با احتیاط عمل می‌کنند.» پیش‌تر وزیرخارجه ترکیه درخصوص همکاری‌ها با روسیه و ایران گفته بود: «میان ترکیه، روسیه و ایران پیرامون سوریه در فرمت مذاکرات آستانه همکاری نزدیکی وجود دارد، به این وسیله در چند زمینه مرتبط با روند سیاسی پیشرفت‌هایی نیز حاصل شد.» مولود چاووش اوغلو با اشاره به سفر به روسیه برای مذاکره درخصوص تحولات اخیر سوریه، افزود: «پس از این نیز با شرکای روس خود اقدامات قابل انجام در مورد سوریه را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد. رئیس‌جمهور اردوغان از آنجا که برای روابطمان با روسیه اهمیت بالایی قائل است به‌طور ویژه ما را به مسکو اعزام کرد.»
تاثیر توافق ترکیه و آمریکا بر محور آستانه
این استاد دانشگاه درباره تاثیر توافق پنهانی ترکیه با آمریکا بر فروپاشی محور آستانه، اظهار کرد: «حتی اگر چنین توافقی صورت گرفته باشد، الزاما به فروپاشی محور آستانه منجر نمی‌شود؛ چراکه به نوع توافق و ادامه دار بودن آن بستگی دارد. در واقع صرف توافق مهم نیست، مهم این است که آیا ایالات‌متحده حاضر است برای این مساله هزینه کند یا خیر. با شناختی که از ترامپ داریم، وی علاقه چندانی برای خرج کردن در مساله سوریه ندارد، بنابراین احتمال ادامه توافق مذکور وجود ندارد. علاوه بر این، صحنه عملی سوریه بی‌ثبات و پیچیده است و به سادگی نمی‌توان گفت که در پی خروج نظامیان آمریکا، ترک‌ها جایگزین می‌شوند یا حتی روس‌ها. واقعیات میدانی سوریه خود را به بازیگران تحمیل می‌کند و واشنگتن هم ابزار لازم برای اجرای توافق احتمالی با آنکارا را در برابر محور آستانه، در اختیار ندارد. چرا که اگر آمریکا قدرت نقش آفرینی در سوریه را داشت، از این کشور خارج نمی‌شد. بر این اساس اعضای آستانه، در مرحله کنونی در صدد ادامه همکاری برای تدوین قانون اساسی سوریه هستند.»
لزوم موافقت ایران و ترکیه
قهرمان‌پور تاکید کرد: «بنابراین حتی اگر ترکیه بخواهد نیروهای خود را به‌دلیل مقابله با تهدید امنیتی‌ای که از سوی کردها احساس می‌کند وارد شرق فرات کند باید موافقت ایران و روسیه را به دست آورده باشد. زیرا درگیری ۶۰ یا ۷۰ روزه ترک‌ها با یگان‌های مدافع خلق کرد و گروه‌های مسلح کردی، به فروپاشی آستانه منتهی خواهد شد. بنابراین علت خویشتن داری ترکیه هم زمانبر بودن خروج آمریکایی‌ها از سوریه و هم تلاش برای رفع تهدید امنیتی است تا اشغال سرزمینی. یعنی اگر آنکارا احساس کند با فشار ایران، روسیه یا سوریه، پ‌ک‌ک جایی در شرق فرات ندارد، دلیلی برای حمله نظامی نخواهد داشت.»
منطق بازی روسیه
او در پاسخ به اینکه در صورت ورود نظامیان ترکیه به شرق فرات، روسیه در کنار کدام یک از کشورهای عضو آستانه قرار می‌گیرد، تاکید کرد: «منطق بازی روسیه این گونه نیست که صرفا در کنار یک کشور قرار بگیرد. درحال‌حاضر روس‌ها با تمامی بازیگران منطقه همکاری دارند. دغدغه‌های روسیه جهانی است و بنابراین وارد این بازی نمی‌شود که از بین ایران و ترکیه، یک کشور را انتخاب کند. از طرفی، تهران و آنکارا هم چندان قدرتمند نیستند که مسکو را وادار به این انتخاب کنند.»
ارسال نظر