در سفر همزمان دو مقام آمریکایی صورت می‌گیرد
ایران محور سفر بولتون و پمپئو به خاورمیانه
به گزارش «فرارو»، به‌زودی دو تن از مقامات بلندپایه آمریکا به خاورمیانه سفر می‌کنند تا هم به متحدان درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه اطمینان بدهند و هم علیه ایران جبهه واحدی ایجاد کنند. مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا، در یک سفر ۸ روزه، برای بررسی مسائل مرتبط با ایران، سوریه و یمن به ۸ پایتخت در خاورمیانه سفر خواهد کرد. پمپئو از ۸ ژانویه به امان، قاهره، منامه، ابوظبی، دوحه، ریاض، مسقط و کویت می‌رود.
کاخ سفید تلاش می‌کند نگرانی متحدان خاورمیانه‌ای‌اش از تصمیم اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه را کمتر کند. علاوه بر پمپئو، جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا، هم روز جمعه به اسرائیل و ترکیه سفر می‌کند تا با مقامات تل‌آویو و آنکارا درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه گفت‌وگو کند. پیش‌بینی می‌شود خروج ناگهانی نیروهای آمریکایی از سوریه، که به استعفای جیمز متیس، وزیر دفاع و بریت مک‌گورگ، نماینده آمریکا در ائتلاف ضدداعش، منجر شد، در راس برنامه‌های سفر بولتون و پمپئو قرار گیرد. با این حال، مسائل مهم دیگری در این سفرها بررسی خواهد شد.
نگرانی از حضور ایران در سوریه
پس از اتخاذ تصمیم ترامپ درباره سوریه، به‌طور گسترده این شائبه مطرح شد که آمریکا درحال ترک خاورمیانه است. یک مقام وزارت خارجه آمریکا، هدف سفر پمپئو را مقابله با «روایت‌های اشتباه»، مبنی بر خروج آمریکا از خاورمیانه دانست. این مقام گفت: «ما هیچ جایی نمی‌رویم.» وی افزود هدف سفر پمپئو به خاورمیانه این است که به متحدان منطقه‌ای نشان دهد «آمریکا در حال ترک خاورمیانه نیست.» اگر چه برخی عناصر حزب جمهوری‌خواه از تصمیم ناگهانی ترامپ درباره سوریه استقبال کردند، اما اکثر رسانه‌ها و نمایندگان کنگره این تصمیم را اشتباه و زیان‌بار دانستند که به نفع ایران و روسیه است. به‌دلیل همین انتقادات است که بولتون و پمپئو تلاش می‌کنند بر استمرار حضور آمریکا در منطقه تاکید کنند. سفر پمپئو به این ۸ کشور یک اقدام غیرمعمول است که در یک شرایط ویژه صورت می‌گیرد. بنا به گفته مقامات دولت آمریکا، بازدید یک وزیرخارجه آمریکا از این همه کشور در یک سفر بسیار غیرمعمول است. چرا که پمپئو قبلا به‌عنوان وزیرخارجه یا رئیس سازمان سیا به اغلب این کشور‌ها سفر کرده بود. به نظر می‌رسد تصمیم ترامپ درباره سوریه بدون مشورت با اعضای کابینه اتخاذ شده است. درحالی‌که ترامپ از خروج سریع نیروهای کشورش از سوریه خبر داده بود، اکنون برخی مقامات آمریکایی می‌گویند هیچ برنامه زمانی برای این خروج وجود ندارد. مقامات دولت آمریکا به وبگاه واشنگتن فری‌بیکن گفتند: «هیچ برنامه زمانی برای خروج نیروهای نظامی‌مان از سوریه وجود ندارد. رئیس‌جمهور تصمیم گرفته که ما نیروهای نظامی‌مان را از سوریه خارج کنیم. اما این به شکل دقیق و بسیار هماهنگ‌شده با متحدان و شرکای‌مان انجام خواهد شد.»
مقامات اسرائیلی و برخی کشورهای عربی از خروج نیروهای آمریکایی از سوریه نگران شده و آن را اقدامی به نفع گسترش نفوذ ایران ارزیابی کرده‌اند. همزمان با اعلام سفر بولتون و پمپئو به خاورمیانه، نشانه‌هایی درباره عقب‌نشینی آمریکا از تصمیم ترامپ ظاهر شده است. یک مقام بلندپایه آمریکا به خبرگزاری بلومبرگ اطلاع داده که باوجود تاکید ترامپ بر خروج سریع نیروهای آمریکایی از سوریه، بولتون به مقامات اسرائیلی خواهد گفت که هیچ برنامه زمانی برای خروج ارتش آمریکا از سوریه وجود ندارد. علاوه بر این، بولتون در جلسه با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و اعضای کابینه‌اش، تاکید خواهد کرد که هیچ تصمیمی درباره خروج نیروهای آمریکا از پایگاه التنف سوریه اتخاذ نشده است. این مقام آمریکایی افزود برخی نیروهای آمریکایی از سوریه به عراق منتقل خواهند شد، اما بولتون به‌دنبال این است که قبل از تصمیم‌گیری آمریکا درباره التنف، به ارزیابی‌های اسرائیلی‌ها و اردنی‌ها، به‌خصوص نگرانی‌شان درباره نفوذ ایران در سوریه، گوش بدهد.
ایجاد جبهه واحد در برابر ایران
هدف دوم سفر همزمان دو مقام بلندپایه آمریکایی به خاورمیانه تشکیل یک جبهه واحد در برابر ایران است. پمپئو در کشورهای عربی بر چند مساله مهم تمرکز خواهد کرد که همگی به نوعی با ایران مرتبط هستند. مساله نخست، پیگیری تاسیس «ائتلاف استراتژیک خاورمیانه» معروف به ناتوی عربی است. در بیانیه وزارت‌خارجه آمریکا درخصوص سفر پمپئو به کشورهای عربی آمده است: «در منامه، وزیر (خارجه) برای بررسی حوزه‌های همکاری دوجانبه و همچنین بررسی راه‌های گسترش شراکت راهبردی آمریکایی- بحرینی با رهبران بحرین دیدار خواهد کرد. وزیر و رهبران بحرین به مسائل مهم منطقه‌ای، از جمله مقابله با تروریسم و همکاری از طریق ائتلاف استراتژیک خاورمیانه برای مقابله با فعالیت‌های خطرناک رژیم ایران، خواهند پرداخت.» از چند ماه پیش اعلام شد که در دیدار آینده سران شورای همکاری خلیج‌فارس در اوایل سال ۲۰۱۹ با دونالد ترامپ تاسیس ناتوی عربی اعلام خواهد شد. اما استمرار بحران قطر مانع از اعلان تاسیس این ائتلاف نظامی شده است. به همین دلیل، پمپئو در دوحه بر «اهمیت متحد بودن شورای همکاری خلیج‌فارس در ایستادن در برابر ایران» تاکید خواهد کرد.
پمپئو، چند روز قبل از سفر، درباره برنامه موشکی ایران هم هشدار داد. او در توییتی مدعی شد که ایران برای پرتاب یک موشک ماهواره‌بر برنامهریزی می‌کند. علاوه بر این، یک مقام آمریکایی به واشنگتن‌فری‌بیکن گفت: «رژیم ایران، خطرناک‌ترین بازیگر در منطقه است. برای ثبات، هیچ تهدیدی بزرگ‌تر از رژیم ایران نیست. ۱۲ درخواستی که ایالات‌متحده مطرح کرده است، همچنان پابرجاست. وزیر (خارجه)، کارش را برای ترغیب متحدان و شرکای منطقه‌ای‌مان به مقابله با فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده رژیم (ایران) ادامه خواهد داد.»
پس از منامه، ایستگاه بعدی سفر وزیرخارجه آمریکا ابوظبی امارات است؛ جایی که ایران و یمن و مذاکرات سوئد درباره این کشور، بحث‌های داغ دو طرف را تشکیل خواهد داد. در قطر پمپئو خواهد کوشید در کنار ریاست هیات آمریکایی در «گفت‌وگوی راهبردی واشنگتن-دوحه» بر اهمیت دو موضوع دیگر و نقش قطر در آن تاکید کند؛ نخست «ضرورت وجود شورای همکاری خلیج‌فارس در مواجهه با ایران» و دوم، افغانستان و مذاکره با طالبان. ایران، سوریه و یمن محورهای اصلی گفت‌وگوهای پمپئو را با سران سعودی در ریاض پایتخت عربستان تشکیل خواهد داد و «وزیرخارجه آمریکا تلاش خواهد کرد به جدیدترین نتایج تحقیقات سعودی‌ها درباره قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی دست یابد.»
وزیرخارجه آمریکا در سفر خود قصد دارد هم‌پیمانان خود را متقاعد کند که آمریکا در کنارشان مقابل آنچه «تهدید ایران به‌عنوان خطر اول برای منطقه» می‌خواند، می‌ماند، اما پیش‌نیاز این حمایت آمریکا، پرداخت هزینه‌ها از سوی کشورهای موردنظر است. به گزارش «ایرنا» پمپئو پیش از سفر به ۸ کشور عربی در گفت‌وگویی با «فاکس نیوز» گفت که «دولت دونالد ترامپ بین رژیم اسرائیل و کشورهای عربی وحدتی ایجاد کرد که حافظ امنیت ایالات‌متحده آمریکا برابر خطرات خاورمیانه از جمله تهدید ایران است.»
او درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه گفت که آمریکا قادر است فعالانه با داعش با استفاده از شرکای خود و بدون حضور نیروهایش در خاک سوریه مقابله کند. وزیرخارجه آمریکا ادعاهایش درباره ایران را این گونه تکرار کرد: «ایران کشوری است که اکثر فعالیت‌های تروریستی را در جهان تامین مالی می کند. ما سیاست دولت سابق آمریکا را در قبال تهران به‌طور کامل تغییر دادیم و حالا کشورهای مخالف ایران، حافظ منافع آمریکا در خاورمیانه هستند.»
اما این درجه از اطمینان پمپئو به هم‌پیمانان آمریکا ظاهرا تنها در سطح رسانه‌ای و تبلیغاتی قابل اعتنا است، زیرا دغدغه اصلی دولت آمریکا، اختلافات بین این شرکا و پرونده‌هایی است که در دستور کار سفر وزیر آمریکایی قرار دارد و این به آن معناست که دولت ترامپ هنوز نمی‌داند تکلیف «حفظ منافع آمریکا» در منطقه در سایه مسائلی مانند تنش‌های بی‌سابقه بین قطر و عربستان، درگیری ائتلاف سعودی در جنگ یمن، فشارهای فزاینده جهانی بر واشنگتن و ریاض و پیامدهای دامنه‌دار قتل جمال خاشقجی، تحرکات ترکیه در شمال سوریه یا موضع روسیه درباره جایگزینی نیروهای عربی در سوریه چیست.
ارسال نظر