نامه هشدارآمیز ظریف به گوترش

به گزارش «ایرنا» وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در این نامه، اقدام دولت آمریکا در قراردادن «شاخه‌ای رسمی از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران» در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» را «بی‌سابقه، غیرقانونی و خطرناک» توصیف کرد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز دوشنبه، ۱۹ فروردین، در اقدامی بی‌سابقه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» وزارت امورخارجه این کشور قرار داد. رئیس‌جمهوری آمریکا در بیانیه‌ای که کاخ سفید با امضای او منتشر کرد در اظهاراتی بی‌اساس مدعی شد که سپاه پاسداران «ابزار اصلی حکومت ایران در راستای هدایت و اجرای کارزار بین‌المللی تروریسم است.» محمدجواد ظریف در بخش دیگری از نامه خود به دبیرکل سازمان ملل تاکید کرد: «این اقدام آمریکا نقض آشکار اصول مسلم حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد از جمله اصل برابری حاکمیت دولت‌هاست.» وزیر امورخارجه ایران در ادامه هشدار داده ‌است: «این حرکت تحریک‌آمیز، تنش‌ها را به سطحی تقابلی و غیرقابل کنترل می‌رساند و خطر حوادث و وقایع را در منطقه‌ای که پیش از این هم با چالش‌های بی‌شماری مواجه بوده، افزایش می‌دهد.»  به‌دنبال تصمیم دونالد ترامپ در قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی»، شورای‌ عالی امنیت ملی ایران هم اعلام کرد «فرماندهی مرکزی آمریکا» در غرب آسیا موسوم به «سنتکام» و تمامی نیروهای وابسته به آن را «گروه تروریستی» می‌داند. ظریف در ادامه این نامه نوشته ‌است: اعلام سنتکام «به‌عنوان یک سازمان تروریستی توسط ایران صرفا براساس عمل متقابل است و نباید تغییر در موضع حقوقی ایران در ارتباط با اصل برابری حاکمیت دولت‌ها و تعریف تروریسم تلقی شود.»

موضع بولتون

در همین حال، جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز پنج‌شنبه در توییتی نوشت که ایالات‌متحده به فشار حداکثری اقتصادی علیه ایران و سپاه پاسداران ادامه خواهد داد. جان بولتون در واکنش به تحریم‌های تازه آمریکا علیه یک شبکه لبنانی مرتبط با حزب‌الله لبنان این موضوع را مطرح کرده است. مشاور امنیت ملی کاخ سفید در توییتر خود مدعی شده ‌است: «خزانه‌داری آمریکا و اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا یک شبکه دیگر پولشویی مواد مخدر و تروریستی که برای حزب‌الله کار می‌کرد را افشا کردند.» جان بولتون در ادامه ادعا‌های بی‌اساس خود نوشت: «ما همچنان به فشار حداکثری اقتصادی علیه ایران و بازوی تروریستی‌اش، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و گروه‌های نیابتی آن و همدست‌های جنایتکارش در سراسر جهان ادامه خواهیم داد.» دولت آمریکا همواره حکومت ایران را به اقدامات تحریک‌آمیز برای بی‌ثبات کردن منطقه خاورمیانه از جمله لبنان متهم کرده و می‌گوید یکی از اهداف اصلی تشدید فشار و تحریم علیه ایران، کاستن از قدرت مالی تهران و مسدود کردن منابع مالی متحدان منطقه‌ای آن نظیر حزب‌الله لبنان است.

کاخ‌سفید روز دوشنبه با انتشار بیانیه‌ای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار داد تا از این طریق به‌زعم خود با آنچه اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه خوانده است، مقابله کند. این اقدام دونالد ترامپ حتی با انتقادهایی در واشنگتن همراه بوده است. اسرائیل، عربستان، بحرین و برخی جمهوری‌خواهان از این اقدام استقبال کرده‌اند. در مقابل برخی دیگر از مقامات و شخصیت‌های آمریکایی نیز درخصوص پیامدهای این اقدام هشدار داده‌اند. در این رابطه عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق با اشاره به اینکه به تهران و واشنگتن اعلام کرده که نمی‌خواهند عراق به میدان جنگ تبدیل شود، از تلاش‌های عراق با هدف ممانعت از اقدام آمریکا علیه سپاه خبر داد. عبدالمهدی گفت: «ما از طریق برقراری تماس با سلمان بن‌عبدالعزیز پادشاه عربستان، عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر و حتی دولت آمریکا برای لغو تصمیم آمریکا علیه سپاه تلاش کردیم اما ترامپ بر اجرای تصمیم خود مصر بود.» این اقدام واشنگتن با انتقاد تند و صریح آنکارا هم مواجه شد. مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امورخارجه ترکیه با انتقاد شدید از اقدام خصمانه آمریکا علیه سپاه گفت که «تروریستی اعلام کردن نیروهای رسمی یک کشور دیگر اقدامی به‌شدت خطرناک است.» همزمان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه همزمانی تحولات اخیر در منطقه، از جمله اقدام آمریکا علیه سپاه و انتخابات رژیم صهیونیستی را اتفاقی غیرمعمول توصیف کرد و گفت که این تحولات را به دقت دنبال می‌کند. محمد بن‌عبدالرحمن، وزیرخارجه قطر نیز گفت: «اگر با برخی رفتارهای نیروی مسلح ایران یا هر کشور دیگری مخالف باشیم، نباید از طریق تحریم با آن برخورد کنیم.» فرانسه‌ هم پیش‌تر به این اقدام آمریکا واکنش نشان داد و گفت: «ما از همه می‌خواهیم که از افزایش تنش‌هایی که امنیت منطقه را به‌خطر می‌اندازند، پرهیز کنند.»

برخورد غیرسازنده آمریکا

از سوی دیگر و در ادامه واکنش‌های خارجی به اقدام آمریکا، سخنگوی وزارت‌خارجه روسیه با اشاره به ادامه خط‌مشی واشنگتن در تشدید اعمال فشارها بر تهران، تاکید کرد که بدون مشارکت ایران، ایجاد ساختار پایدار امنیتی در منطقه و تامین ثبات در سوریه، عراق و افغانستان غیرممکن است. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از خبرگزاری «تاس»، ماریا زاخارووا، سخنگوی رسمی وزارت امورخارجه روسیه معتقد است که تصمیم آمریکا درباره افزودن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فهرست سازمان‌های تروریستی، گویای ادامه خط‌مشی واشنگتن در تحقیر ایران و تشدید اعمال فشارها بر مقامات تهران است. زاخارووا با تاکید بر اینکه وزارت‌خارجه روسیه سیاست آمریکا در رویارویی با ایران را غیرسازنده و کوته‌بینانه ارزیابی می‌کند، یادآور شد که بدون مشارکت تهران ایجاد ساختار پایدار امنیتی منطقه‌ای در خاورمیانه ممکن نیست. وی به اقدامات دیگر آمریکا برای اعمال فشار بر ایران نیز اشاره کرد و گفت: «از جمله این اقدامات، تحریم‌های گسترده که واشنگتن خارج از چارچوب شورای امنیت سازمان ملل اعمال کرده، خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام که تضمین‌کننده صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران است و اقدامات غیرسازنده برای خارج کردن نیروهای نظامی ایرانی از سوریه، در شرایطی است که آنها به دعوت دولت قانونی سوریه در این کشور حضور دارند.»

اختلاف در واشنگتن

همزمان با این تحولات، منابع خبری از بروز اختلاف میان سیاستمداران ضدایرانی در واشنگتن برای اعمال فشار بر ایران خبر داده‌اند. به گزارش خبرگزاری فارس، منابع خبری روز پنج‌شنبه (۲۲ فروردین) از بروز اختلافات جدید در میان برخی از اعضای دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا و سناتورهای این کشور بر سر اجرای سیاست موسوم به «کارزار فشار حداکثری» علیه ایران خبر داده‌اند. به نوشته وب‌سایت شبکه خبری بلومبرگ، گروهی از سناتورهای جمهوری‌خواه آمریکایی در نامه‌ای به «مایک پمپئو»، وزیرخارجه کشورشان از او خواسته‌اند از ادامه برنامه تحقیقات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران جلوگیری کند. طبق این گزارش، درخواست سناتورها به معافیت‌هایی مربوط می‌شود که دولت ترامپ بعد از خروج از برجام برای مراکز هسته‌ای اراک، بوشهر و فردو صادر کرد. واشنگتن در آن زمان اعلام کرد هدف از صدور این معافیت‌ها حفظ نظارت بر این تاسیسات است. ۶ سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی از جمله «تد کروز»، «تام کاتن» و «مارکو روبیو» در نامه‌ای از پمپئو خواسته‌اند معافیت مورد نظر را تمدید نکند.