ادعای گاردین درباره پیشنهاد جدید ظریف
ترامپ: توافقی ۱۰۰ ساله با ایران میخواهم
روزنامه «گاردین» مدعی شده که ظریف پیشنهاد کرده است که آمریکا در ازای بازرسی‌های ارتقایافته و دائمی از برنامه هسته‌ای ایران، به‌صورت دائمی تمام تحریم‌های ایران را رفع کند. همزمان رئیس‌جمهوری آمریکا نیز تاکید کرده که ایالات‌متحده به‌دنبال دستیابی به یک توافق درازمدت با ایران است. به گزارش خبرگزاری فارس، روزنامه «گاردین» روز پنج‌شنبه مدعی شد که «محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در جمع گروهی از خبرنگاران در نیویورک، گفته است که ایران حاضر است در ازای رفع دائمی تحریم‌های ایالات‌متحده، بازرسی‌های ارتقایافته و دائمی از برنامه هسته‌ای خود را بپذیرد. ظریف همچنین«پیشنهاد» تصویب پروتکل الحاقی و دائمی شدن آن را در قبال لغو تحریم‌های آمریکا مطرح کرده است. گاردین این بخش از صحبت‌های ظریف را مستقیما نقل نکرده و ضمنا هم توضیح نداده است که منظور از بازرسی‌های ارتقایافته چیست، چراکه جمهوری اسلامی ایران درحال حاضر نیز بالاترین سطح بازرسی‌ها را پذیرفته و دسترسی‌هایی فراتر از پروتکل الحاقی پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به بازرسان ارائه کرده است. جولین بورجر، خبرنگار روزنامه گاردین در یک پیام توییتری می‌گوید که وزیرخارجه ایران در یک «میزگرد مطبوعاتی» در نیویورک این پیشنهاد را مطرح کرده است.
به نوشته گاردین، ظریف که در مقر هیات نمایندگی ایران در سازمان ملل صحبت کرده، این پیشنهاد را «اقدامی قابل‌توجه» توصیف کرده و گفته است: «بحث عکس یادگاری نیست. ما به‌دنبال محتوا هستیم. اقدامات قابل‌توجه دیگری هم هست که می‌توان انجام داد.» او تاکید کرده که اگر آمریکا در صحبت‌های خود صادق است، باید این پیشنهاد را بپذیرد و به‌دنبال یک عکس یادگاری و توافقی دوصفحه‌ای با امضایی بزرگ نباشد. در بخش دیگری از گزارش گاردین، به ادعای پایگاه «پولیتیکو» مبنی بر ماموریت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا به رند پال، سناتور ضدجنگ جمهوری‌خواه برای مذاکره با ظریف اشاره شده است. ظریف در پاسخ به این گزارش گفته است: «اینها موارد رسانه‌ای است. منظورم این است که شاید برای فیلم‌های جاسوسی خوب باشد.» او افزود: «من با اعضای کنگره، در جایگاه شخصی خودشان به‌عنوان اعضای متنقد جامعه آمریکا و نماینده مردم آمریکا دیدار می‌کنم.» او در مورد اینکه آیا با پال دیدار می‌کند، گفته است: «رند پال عضو محترم کنگره است. اگر درخواستی باشد، نه به‌عنوان یک فرستاده، بلکه به‌عنوان یک سناتور، قطعا با او دیدار می‌کنم.»
به یک توافق ۱۰۰ ساله با ایران نیاز داریم
ادعای گاردین در شرایطی است که رئیس‌جمهوری آمریکا تاکید کرد که ایالات‌متحده به‌دنبال دستیابی به یک توافق درازمدت با ایران است. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رسانه‌های آمریکایی، «دونالد ترامپ» که در کاخ سفید با خبرنگاران صحبت می‌کرد، اظهار کرد که ایران در اثر «تحریم‌ها به‌شدت آسیب» دیده و مجبور به عقب‌نشستن از این نقاط شده است. رئیس‌جمهوری آمریکا در ادامه اظهارات خود ابراز امیدواری کرده است که به‌زودی تحریم‌ها علیه ایران به پایان برسد.
دونالد ترامپ اضافه کرده است: اگر به اصل توافقی که در دوران رئیس‌جمهوری اوباما به‌دست آمد، نگاه کنید، در می‌یابید که این توافق از بسیاری جهات و نظرهای مختلف یک فاجعه بود؛ اما مهم‌ترین دلیل این است که خیلی زود به پایان می‌رسد، این توافق در زمان بسیار کوتاهی به پایان می‌رسید. او افزود: با یک کشور شما نمی‌توانید قراردادی کوتاه‌مدت داشته باشید و به قراردادی ۱۰۰ ساله نیاز دارید. طی چند سال آنها در مسیر دستیابی به سلاح اتمی قرار خواهند داشت و این قابل قبول نیست. رئیس‌جمهوری آمریکا در ادامه با اشاره به اینکه برجام به ایران اجازه می‌دهد که برنامه موشکی داشته باشد، گفت: آنها نمی‌توانند موشک‌های بالستیک داشته باشند. دونالد ترامپ در اظهارات خود همچنین خواستار دسترسی به تمام تاسیسات و سایت‌های ایران شده است. رئیس‌جمهوری آمریکا در بخش دیگری از اظهارات خود گفت: آنچه ما می‌خواهیم این است که به یک توافق منصفانه دست‌یابیم. توافق به‌دست آمده قبلی، یک توافق بد بود و کنگره هم آن را تایید نکرده بود. او اضافه کرد: ما می‌توانیم خیلی سریع به توافق دست یابیم یا اینکه توافق نکنیم. من هیچ عجله‌ای ندارم.
ادعای بولتون درباره بزرگ‌ترین اشتباه برجام
همزمان با ترامپ، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز در اظهاراتی واهی تهدید کرد که تا زمانی که ایران به غنی‌سازی اورانیوم بپردازد، آمریکا به اعمال فشار علیه جمهوری اسلامی ادامه خواهد داد. به گزارش «ایسنا» جان بولتون، روز جمعه در توییتی نوشت: «همان‌طور که کاملا مشخص شده، بزرگ‌ترین اشتباه توافق هسته‌ای، دادن مجوز غنی‌سازی به ایران بوده است. ایران اصلا نباید غنی‌سازی کند. کمپین فشار حداکثری تا زمانی که ایران از رفتارهای خصمانه و جاه‌طلبی‌های هسته‌ای خود دست بکشد، ادامه خواهد داشت.»
تحلیل نیویورک‌تایمز درباره پیشنهاد ظریف
ادعای گاردین درباره پیشنهاد ظریف که به «پیشنهاد بیشتر در برابر بیشتر» مشهور شده است مورد تحلیل نیویورک‌تایمز قرار گرفته است. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، دیوید سنجر، ستون‌نویس و روزنامه‌نگار معروف نیویورک‌تایمز در تازه‌ترین یادداشتش درباره سفر ظریف به آمریکا نوشته برای اولین بار است که ظریف از گزینه‌ای سخن می‌گوید که می‌تواند آغازی برای مذاکره میان دو دشمن باشد. سنجر نوشت: «ظریف روز پنج‌شنبه اعلام کرد که قصد داشته با سناتورهای آمریکایی درباره راه‌های احتمالی خروج از بحران هسته‌ای با دولت ترامپ گفت‌وگو کند؛ برای اولین بار، گامی عملی و کوچک از سوی ایران در برابر تحریم‌هایی که دولت ترامپ از سال پیش تاکنون آنها را دوباره بازگردانده است.»
ظریف در مدت اقامتش در نیویورک با گروهی از روزنامه‌نگاران در مقر نمایندگی ایران (در سازمان ملل) ملاقات کرده است. یکی از سه ساختمانی که ظریف حق ورود به آنها را دارد و ظاهرا می‌شد برای ملاقات با آقای رند پال برای آن برنامه‌ریزی صورت گیرد؛ اما وزیر ایرانی در پاسخ به این شائبه گفت: «با افرادی از کنگره ملاقات خواهد کرد.» اما او تاکید کرد که با پال به‌عنوان یک نماینده محترم ملاقات خواهد کرد و نه به‌عنوان نماینده‌ای از سوی ترامپ یا از سوی مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا. در واقع همان نقشی که جان کری برای دولت اوباما ایفا کرد، البته در زمانی که سناتور بود و اوباما هنوز رئیس‌جمهور نشده بود. زمانی که ظریف انتخاب کرده، قابل‌توجه است؛ دولت ترامپ طی روزهای اخیر به کرات برای آغاز مذاکره با ایران آن هم بدون پیش‌شرط اعلام آمادگی کرده است. هرچند هر یک از طرفین شروط یک‌طرفه‌ای را تعیین می‌کند که طرف مقابل باید آن را بررسی کند، اما برای اولین بار از زمان خروج ترامپ از توافق هسته‌ای است که دو طرف بر ضرورت مذاکره با یکدیگر تاکید می‌کنند.
به نظر می‌رسد در کاخ سفید هم ترامپ در حال کم‌اهمیت جلوه دادن گزارش‌هایی است که خبر از مذاکره میان ظریف و پال به نمایندگی از ترامپ را می‌دهند. ترامپ به خبرنگاران گفته: «چنین ماموریتی به او ندادم. کاری که می‌خواهیم بکنیم این است که به یک معامله خوب و عادلانه دست پیدا کنیم.» ظریف هم تاکید کرده تا زمانی که ایالات‌متحده آمریکا به مسلح کردن دشمنان عربی ادامه می‌دهد، ایران به هیچ‌وجه از برنامه موشکی خود عقب‌نشینی نخواهد کرد. او اقدام اخیر ایران در افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم را اقدامی در راستای سنجش محتاطانه وضعیت کنونی دانسته و به گفته خودش این تصمیم «می‌تواند تغییر کند» در صورتی که ایالات‌متحده آمریکا از اعمال تحریم‌هایی که متعاقب توافق هسته‌ای تعلیق شده بود، عقب‌نشینی کند.
ظریف در عین حال ایده مذاکره مستقیم را رد کرد. ایده‌ای که گفته می‌شد برای مذاکره مستقیم میان حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران و پرزیدنت ترامپ به شکلی که با رهبر کره‌شمالی اتفاق افتاد، مطرح شده بود. ظریف در این باره به ملاقات سنگاپور و امضای عجولانه سند سال ۲۰۱۸ میان ترامپ و کیم‌جونگ‌اون که بیش از همه به یک بیانیه توجیهی شباهت داشت تا یک توافق و ترامپ طبق عادتش، بعد از امضا آن را بالا گرفت و به دوربین‌ها نشان داد، اشاره کرده و می‌گوید: آنها به عکس یادگاری نیاز ندارند؛ به سند دو صفحه‌ای با امضای بزرگ هم نیاز ندارند. ظریف تا به اینجای کار می‌گوید گام اول برای معامله با آمریکا بازگشت به توافق هسته‌ای است که در سال ۲۰۱۵ امضا شد. ظریف روز پنج‌شنبه بار دیگر بر اهمیت توافق‌نامه سال ۲۰۱۵ تاکید کرد. ظریف صراحتا اعلام کرد: ما یک توافق‌نامه داریم. ما با ایالات‌متحده آمریکا مذاکره کردیم، ما با جان کری یا پرزیدنت ترامپ مذاکره نکردیم، ما با وزیرخارجه و رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا مذاکره کرده ایم.
برای اولین بار است که ظریف از گزینه‌ای سخن می‌گوید که می‌تواند آغازی برای مذاکره میان دو دشمنی باشد که با پیامدهای خروج ترامپ از توافق هسته‌ای روبه‌رو هستند. این پیشنهاد- کوچک- می‌تواند روندی که در توافق هسته‌ای از آن به‌عنوان «روز انتقال» نام برده شده را سرعت ببخشد و آن زمانی است که ایران به‌طور رسمی در توافق با آژانس انرژی اتمی به بازرسان اجازه می‌دهد از سایت‌های کشور- حتی آنهایی که تاکنون ازسوی تهران، سایت هسته‌ای معرفی نشده‌اند- بازدید کنند. به گفته محمدجواد ظریف، در عوض ایالات‌متحده آمریکا با تصویب کنگره، تحریم‌هایی که تاکنون ترامپ آنها را بازگردانده، تعلیق می‌کند؛ اقدامی که می‌تواند راه را برای دبه کردن رئیس‌جمهور دشوار کند.
روز انتقال
روز انتقال یا Transition Day چهارمین تاریخ مهم در متن برنامه جامع اقدام مشترک است. روز انتقال ۸ سال بعد از روز پذیرش (۹۰ روز پس از تایید برجام توسط شورای امنیت) خواهد بود. البته در یک حالت روز انتقال می‌تواند زودتر از ۸ سال باشد و آن در صورتی است که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای اعلام کند که این آژانس به این نتیجه رسیده است که کلیه مواد هسته‌ای ایران صرفا برای اهداف صلح‌آمیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در آن روز، اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده آمریکا اقدامات مندرج در بندهای ۲۰ و ۲۱ ضمیمه ۵ برجام را انجام خواهند داد. این اقدامات چه هستند؟ به‌طور خلاصه تحریم‌هایی که در روز اجرا تعلیق شده بودند در این تاریخ لغو خواهند شد و تحریم‌هایی که در آن روز تعلیق نشده بودند، در این روز تعلیق خواهند شد. همچنین اشخاص و نهادهایی که در پیوست‌های ۲ و ۴ از ضمیمه ۲ برجام نام آنها ذکر شده است در این تاریخ از فهرست تحریم‌ها خارج خواهند شد. از جهت تقویمی این تاریخ ۱۹ اکتبر سال ۲۰۲۳ خواهد بود.
پیش‌بینی ظریف از احتمال پیروزی مجدد ترامپ
ادعای گاردین درخصوص پیشنهاد ظریف در شرایطی است که ظریف در مصاحبه با بلومبرگ تلاش برای حصول توافق جدید با آمریکا بر سر مسائل مختلف از جمله برنامه هسته‌ای را «گزیده‌شدن دوباره از یک سوراخ» توصیف کرده و قاطعانه شرط مقامات کاخ سفید از جمله «مایک پمپئو» وزیرخارجه آمریکا مبنی بر لزوم شمول برنامه موشکی ایران در هر توافق جدیدی را رد کرد.
به گزارش جماران، وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه احتمال بیش از ۵۰درصدی وجود دارد که ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا باقی بماند، گفت: ایران برای مقابله با او طی ۶ سال آینده آماده می‌شود. «محمدجواد ظریف» روز چهارشنبه از آمادگی تهران برای دومین دوره ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» درپی نزدیک شدن انتخابات سال ۲۰۲۰ خبر داد. ظریف در مصاحبه با «جان میکلتویت» سردبیر وبگاه «بلومبرگ» با اشاره به نتایج مذاکراتی که دو کشور مکزیک و کره‌شمالی با دولت ترامپ داشتند، گفت: «بخت بیش از ۵۰ درصدی وجود دارد که او (ترامپ) در راس امور (ریاست‌جمهوری آمریکا) باقی بماند، به همین دلیل ما باید برای شش سال آینده با او مقابله کنیم.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به احتمال افزایش درصد غنی‌سازی اورانیوم، با تاکید بر قانونی بودن گام‌های کاهش تعهدات برجامی تصریح کرد: «ما به این گام‌ها ادامه می‌دهیم، این گام‌ها قانونی و در تطابق با توافق [هسته‌ای] هستند. آمریکا با خروج از توافق، خودزنی کرد.»
ظریف با بیان اینکه ایران هیچ برنامه‌ای برای ساخت تسلیحات اتمی ندارد، گفت که ایران بیش از میزانی که «کیم‌جونگ‌اون» رهبر کره‌شمالی با ترامپ مذاکره کرد، وارد تعامل با آمریکا شده اما فقط ضرر کرد. او با مقایسه توافق هسته‌ای ایران با توافقی که کیم و ترامپ در سنگاپور امضا کردند، ادامه داد: «ما یک سند دو صفحه‌ای به‌دست نیاوردیم، بلکه روی یک توافق ۱۵۰ صفحه‌ای کار کردیم. ما (برعکس کره‌شمالی) تمایلی به برگزاری نشست بلندمرتبه نمایشی با ترامپ نداریم و منتظریم تا ببینیم آمریکایی‌ها چه چیزی را برای آغاز مجدد مذاکرات آماده می‌کنند.»
او همچنین افزود: «ما میز مذاکره را ترک نکردیم. این ایالات‌متحده بود که ناگهان تصمیم گرفت میز مذاکره را ترک کند. [البته] آنها می‌توانند برگردند.» این اظهارات ظریف پس از آن صورت گرفته که رسانه‌های غربی تلاش کرده بودند از اظهارات وی در مصاحبه با «ان‌بی‌سی» سوءاستفاده کنند و نوشتند که وزیرخارجه ایران برای اولین بار بحث مذاکره موشکی را مطرح کرد. این درحالی است که ظریف گفته بود دلیلی برای مذاکره مجدد وجود ندارد و ایران بالاخره نفت خود را می‌فروشد اما شرافت را هرگز.
تاکید روسیه و فرانسه بر حمایت از برجام
در ادامه تحولات مرتبط با توافق هسته‌ای، روسای‌جمهور روسیه و فرانسه، برجام را یک توافق مهم برای حفظ امنیت خاورمیانه خوانده و بر ضرورت حفظ آن تاکید کردند. ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و همتای فرانسوی وی امانوئل مکرون روز پنج‌شنبه در یک گفت‌وگوی تلفنی درخصوص مسائل مرتبط با برجام تاکید کردند که این توافق نقش مهمی در امنیت منطقه خاورمیانه دارد و باید برای حفظ آن تلاش شود. از سوی دیگر وزیرخارجه روسیه بعد از دیدار با همتای آلمانی خود گفت کشورهای اروپایی می‌توانستند موضع قاطع‌تر و روشن‌تری علیه رفتارهای آمریکا درخصوص برجام بگیرند. به گزارش خبرگزاری فارس، «سرگئی لاوروف»، در دیدار روز پنج‌شنبه خود با «هایکو ماس»، وزیر امورخارجه آلمان از تمامی طرفهای توافق هسته‌ای برجام خواست برای حفظ این توافق تلاش کنند.
به نوشته ایتارتاس، لاوروف بعد از دیدار با همتای آلمانی خود گفت: «ما در حال همکاری با ایران هستیم، یعنی همان کاری که آلمان، فرانسه، انگلیس و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا انجام می‌دهند. ما خواستار خویشتن‌داری و هم‌افزایی تلاش‌ها جهت حفظ این توافق هسته‌ای هستیم.» رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه درباره رایزنی‌هایش با هایکو ماس گفت: «امروز تاکید کردیم اطمینان یافتن از هماهنگی اقدامات و مواضع برای همه طرفهای باقی‌‌مانده در برجام بسیار مهم است.» طبق نوشته ایتارتاس، وزیر امورخارجه روسیه تاکید کرد: «اگر ما مرتب بگوییم که بقای برجام صرفا به ایران بستگی دارد مشکل بتوان توافق را حفظ کرد. ضروری است همه را به خویشتن‌داری دعوت کنیم. ضمن آنکه ما نباید دلیل اصلی [مشکلات] را نادیده بگیریم: یک عضو دائم شورای امنیت قطعنامه این نهاد سازمان ملل را نادیده گرفته و از بقیه هم می‌خواهد که این قطعنامه را اجرا نکنند. لازم است این موضوع به‌صورت اصولی ارزیابی شود. امیدواریم شریکان اروپایی‌مان چنین ارزیابی‌هایی ارائه کنند.»
تحریم ۱۲ فرد و شرکت ایرانی
از سوی دیگر وزارت خزانه‌داری آمریکا از تحریم پنج فرد و هفت شرکت به اتهام ارتباط داشتن با برنامه هسته‌ای ایران خبر داد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنج‌شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد نام پنج فرد و هفت شرکت را به دلیل آنچه ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران خوانده شده، به فهرست اشخاص تحت تحریم خود افزوده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه خود ادعا کرده است که این افراد و شرکت‌ها در تامین قطعات حساس برای برنامه هسته‌ای ایران نقش داشته‌اند. بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا، هر پنج فردی که نامشان به فهرست تحریم‌ها افزوده شده است تابعیت ایرانی دارند. در بین شرکت‌های تحریم‌شده نیز نام دو شرکت ایرانی، چهار شرکت چینی و یک شرکت بلژیکی دیده می‌شود.
ارسال نظر