نیوزویک تحلیل کرد
دو پیامد بازی خطرناک تل‌آویو برای نتانیاهو
نیوزویک نوشت: «اما با مبادله آتش از سوی اسرائیل در اول سپتامبر در مرز لبنان با نیروهای حزب‌الله تحت حمایت ایران - اولین برخورد بین دو طرف از سال ۲۰۰۶ و جنگ یک ماهه تاکنون - تحلیلگران هشدار می‌دهند که اسرائیل و حزب‌الله در معرض خطر تشدید تنشی هستند که می‌تواند به یک جنگ همه‌جانبه تبدیل شود.»
آخرین درگیری‌های مرزی درحالی رخ داد که حزب‌الله یک موشک ضدتانک را به سمت شمال اسرائیل شلیک کرد و تهدیدش را برای انتقام گرفتن از حمله هوایی اسرائیل به سوریه در ۲۴ آگوست که باعث کشته شدن (شهادت) دو فرمانده حزب‌الله شد، عملی کرد. اسرائیل با حملات توپخانه علیه سنگرهای حزب‌الله در جنوب لبنان واکنش نشان داد.
نتانیاهو می‌گوید که این حملات برای نشان دادن این نکته است که اسرائیل به تهدیدهای ایران از طریق متحدانش، از هر کجا که سرچشمه می‌گیرد، پاسخ خواهد داد. اسرائیل به‌ویژه از تلاش‌های ایران برای تجهیز حزب‌الله به فناوری لازم برای تولید زرادخانه موشک‌های با هدایت دقیق که می‌تواند به زیرساخت‌های استراتژیک نظامی و غیرنظامی داخل اسرائیل ضربه بزند نگران است. اما ناظران اسرائیلی می‌گویند که نخست‌وزیر که با کیفرخواست احتمالی برای رشوه، کلاهبرداری و نقض اعتماد عمومی در اسرائیل روبه‌رو است، برای انحراف اذهان از مشکلات قانونی خود، روی این حملات حساب می‌کند.
بازی خطرناک
مقامات فعلی و سابق ایالات‌متحده می‌گویند این یک بازی خطرناک است. رهبر اسرائیل می‌تواند جنگ وسیع‌تری ایجاد کند که نه تنها شانس خود برای انتخاب مجدد به‌عنوان نخست‌وزیر را محو سازد، بلکه سربازان آمریکایی حاضر در خاورمیانه را نیز به خطر اندازد، آن هم در زمانی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا امیدوار است با رئیس‌جمهور ایران حسن روحانی برای یک توافق صلح به مذاکره بنشیند. سفیر آمریکایی دنیس راس، مشاور سابق در امورخاورمیانه برای هر دو دولت جمهوری‌خواه و دموکرات می‌گوید: «این حملات اسرائیلی چیزی است که می‌تواند از کنترل خارج شود. حماقت است که فکر کنیم این حملات هیچ خطری ندارد. حتی اگر فکر می‌کنید می‌توانید آن را تحت کنترل داشته باشید، واقعیت این است که فقط کافی است یک بار هدفی را به اشتباه بزنید و آن وقت کنترل حملات را از دست داده‌اید.»
تا همین اواخر، اسرائیل جنگ خود را علیه متحدان ایران اکثرا در خفا صورت داده بود، و از تایید یا انکار حدود هزار حمله هوایی طی شش سال گذشته علیه آنچه پایگاه‌های موشکی ایران در سوریه خوانده می‌شود، خودداری می‌کرد. شاخه شبه‌نظامی حزب‌الله، متحد لبنانی ایران، نسبت به حملات اسرائیل در داخل سوریه، جایی که در جنگ داخلی هشت ساله این کشور در کنار نیروهای سوریه و ایران جنگیده است، سیاست سکوت پیشه کرده بود، با این استدلال که حزب‌الله که در پارلمان لبنان نیز کرسی دارد، احساس می‌کند که بهتر این است فقط در صورت کشته شدن نیروهای خود یا در صورت ضربه مستقیم اسرائیل به اهداف حزب‌الله، واکنش نشان دهد. نتانیاهو نیز که به‌دنبال جلوگیری از جنگ دیگری است، از درگیری با حزب‌الله خودداری می‌کرد.
اما در ۲۴ اوت، تنها چند هفته قبل از انتخابات اسرائیل، این بازی تغییر کرد و نتانیاهو درک صریح متقابل خود با حزب‌الله را شکست. اسرائیل مسوولیت یک حمله هوایی را به ساختمانی در عقربا، در جنوب شرقی دمشق، جایی که به ادعای اسرائیل، نیروهای ایرانی قصد داشتند تدارک یک حمله پهپادی را ببینند، بر عهده گرفت. ارتش اسرائیل گفت: این ساختمان به‌عنوان انبار پهپادها و مواد منفجره‌ای که از ایران ارسال شده بود، استفاده می‌شد. دو عضو حزب‌الله در این حمله کشته شدند. ساعاتی بعد، حمله پهپادی به ساختمان حزب‌الله در بیروت انجام شد. سخنگوی حزب‌الله گفت: «انفجار گسترده و خسارت شدید» به مرکز رسانه‌ای این گروه رخ داده است. هواپیمای بدون سرنشین دوم قبل از آنکه بار انفجاری ۱۲ پوندی‌اش منفجر شود، به دست حزب‌الله سقوط کرد. تاکنون اسرائیل در مورد حمله بیروت چیزی نگفته است، اما روزنامه اسرائیلی هاآرتص گزارش داد که این پهپادها بخش مهمی از برنامه موشکی حزب‌الله را هدف قرار داده بودند. رهبر حزب‌الله، سید‌حسن نصرالله، اسرائیل را برای هر دو حمله مقصر دانست و وعده انتقام داد. او گفت: «من به سربازان اسرائیلی در مرز می‌گویم، باید از پاسخ ما بترسید، پاسخی که از امشب شروع می‌شود.»
عدم تمایل برای جنگ گسترده
تبادل آتش اخیر محدود بود و نشان می‌دهد که هر دو طرف می‌خواهند از یک جنگ گسترده‌تر جلوگیری کنند. گرچه اسرائیل حدود ۱۰۰ خمپاره را به جنوب لبنان شلیک کرد، اما همگی در مزارع خالی فرود آمدند و تلفاتی ایجاد نکرد. اما نصرالله قول داده است که به‌طور جداگانه برای حمله بیروت تلافی کند که احتمالا زمینه را برای یک درگیری گسترده‌تر آماده می‌کند که می‌تواند به فرصت انتخاب مجدد نتانیاهو آسیب رسانده و نیروهای آمریکایی را در منطقه در معرض خطر قرار دهد. به گفته مقامات آمریکا، وزیر امورخارجه این کشور مایک پمپئو پیام‌هایی را به نتانیاهو و نخست‌وزیر لبنان سعد حریری ارسال کرده است که در آنها خواستار خویشتنداری طرفین شده. آرون دیوید میلر، مشاور سابق امور خاورمیانه بر شش وزیر امورخارجه، می‌گوید: نتانیاهو با قبول مسوولیت برای برخی از آخرین حملات اسرائیل، اوضاع را ملتهب کرده است.
میلر می‌گوید: «این حملات مطمئنا تصویر نتانیاهو را به‌عنوان «آقای امنیت» تقویت می‌کند. اما یک خط روشن بین اجرای این بازی و تبدیل آن به یک رویارویی بزرگ با حزب‌الله وجود دارد که در نهایت می‌تواند هر فرصتی برای انتخاب مجدد وی را نابود کند.»
میلر افزود: «نتانیاهو باید بسیار مراقب باشد. زیرا اگر حزب‌الله واکنش نشان دهد و این واکنش مهلک باشد، دو اتفاق رخ می‌دهد: نتانیاهو مقصر خواهد بود... و با حزب‌الله وارد تشدید تنش می‌شود. هیچ‌کس این سناریو را نمی‌خواهد. حزب‌الله موشک‌های زیادی دارد و نتانیاهو هیچ راهی برای جلوگیری از برخورد آنها با زمین بدون یک عملیات عظیم هوایی و زمینی را ندارد.»
در همین حال، یک حمله سوم در ۲۵ اوت رخ داد که می‌توانست به‌طور مستقیم ۵ هزار سرباز آمریکایی را که هنوز در عراق بودند تحت تاثیر قرار دهد. یک هواپیمای بدون سرنشین به کاروانی در داخل خاک عراق در نزدیکی مرز سوریه حمله کرد که به کشته شدن عده‌ای از جمله یک فرمانده ارشد نیروهای بسیج مردمی عراق که طرفدار ایران است منجر شد. پیش از این، نتانیاهو هشدار داده بود که هر کشوری که اجازه استفاده از قلمروش را برای حمله به اسرائیل می‌دهد، متحمل مصیبت خواهد شد. وی با نقل قول معروفی از تلمود در توییتر گفت: «اگر کسی برخاست تا شما را بکشد، اول او را بکشید.»
گرچه اسرائیل مسوولیت این حمله را تایید یا رد نکرده است، اما از طرف ائتلاف فتح که طرفدار ایران است و تشکلی است از احزاب سیاسی و شبه‌نظامیان شیعه که خواستار خروج کامل نیروهای آمریکایی از عراق شده، محکوم شد. به گزارش آسوشیتدپرس این ائتلاف در بیانیه‌ای گفت: «درحالی‌که ما حق پاسخگویی در برابر این حملات صهیونیستی را برای خود حفظ می‌کنیم، ائتلاف بین‌المللی به‌ویژه ایالات‌متحده را تماما مسوول این تجاوز که از نظر ما یک اعلان جنگ است، می‌دانیم.»
پاسخ‌های متناقض ترامپ
پاسخ‌های متناقض دولت ترامپ در مورد حملات اسرائیل عامل پیچیده‌تر شدن اوضاع است. اول، پمپئو گفت که وی از «حق اسرائیل برای دفاع از خود در برابر تهدیدات سپاه پاسداران ایران» حمایت می‌کند. اما پس از آن، پنتاگون که ظاهرا از حمله به نیروهای آمریکایی در عراق توسط شبه‌نظامیان عراقی طرفدار ایران واهمه داشت، بیانیه‌ای صادر کرد که هرگونه دخالت آمریکا در حمله به این کاروان و همچنین حمله ماه ژوئیه به یک انبار مهمات عراقی را که مقامات آمریکایی نیز مقصر آن را اسرائیل معرفی کردند، رد کرد.
جاناتان آر.هافمن سخنگوی وزارت دفاع آمریکا گفت: «ما از حاکمیت عراق حمایت می‌کنیم و بارها و بارها علیه هرگونه اقدامات احتمالی بازیگران خارجی که باعث افزایش خشونت در عراق می‌شوند سخن گفته‌ایم. نیروهای آمریکایی به‌عنوان میهمانان کشور عراق به دعوت دولت عراق فعالیت کرده و کلیه قوانین و دستورالعمل‌ها را رعایت می‌کنند.»
میلر، معاون فعلی موسسه ویلسون که یک مرکز تحقیقاتی در واشنگتن است، گفته که آنچه اوضاع فعلی را بسیار خطرناک می‌کند این است که عملیات اسرائیل در فضای هوایی که تحت کنترل ایالات‌متحده بوده، انجام شده است. وی مدعی شد: «می‌توان درک کرد که چرا پنتاگون اینقدر ناراحت است. با وجود ۵ هزار سرباز آمریکایی مستقر در عراق، پاسخ علیه نیروهای آمریکایی توسط شبه‌نظامیان طرفدار ایران، آخرین چیزی است که آنها می‌خواهند.»
در همین حال، ترامپ امیدوار است برای حل‌وفصل تنش‌های مربوط به خروج یک‌جانبه‌اش در سال گذشته از توافق‌نامه برجسته سال ۲۰۱۵ برای مهار برنامه هسته‌ای تهران، با رئیس‌جمهور ایران حسن روحانی ملاقات کند. تحلیلگران می‌گویند نتانیاهو با چنین جلسه‌ای مخالف است و در صورت وقوع آن رای‌دهندگان اسرائیلی احتمالا نتانیاهو را به‌دلیل سوءمدیریت روابط اسرائیل- ایالات‌متحده مقصر می‌دانند. اما آیا حملات بیشتر، هرچند خطرناک‌تر باشد، راهی است برای نتانیاهو در راستای انتخاب مجدد؟ مزال معلم ستون‌نویس سایت خبری مسائل خاورمیانه‌ای المانیتور می‌گوید: «به نظر می‌رسد او معتقد است که هرگونه تحولات امنیتی که تا انتخابات آینده اتفاق بیفتد، در خدمت منافع او خواهد بود. بنابراین آماده است هر کاری می‌تواند بکند تا اسرائیل را در جنگی که تاکنون با موفقیت از آن جلوگیری کرده، گرفتار کند.»
طرح جدید نتانیاهو
پاسخ حزب‌الله لبنان به اقدامات تحریک‌آمیز رژیم صهیونیستی که در قالب هدف قرار دادن یک خودروی نظامی اسرائیلی بروز کرد، در حال تغییر معادلات حاکم بر تحولات منطقه است. از یکسو، تل‌آویو در تغییر جهتی آشکار، بار دیگر در پی استفاده از اهرم‌های سیاسی علیه ایران و گروه‌های متحد آن است و از سوی دیگر، تحولات اخیر سبب نزدیک شدن بیش از پیش گروه‌های مقاومت در منطقه به حزب‌الله شده است. به گزارش تابناک به نقل از «آزادی»، پس از آنکه نیروهای حزب‌الله روز یکشنبه در واکنش به تجاوزات مکرر رژیم اسرائیل به حریم هوایی سوریه و لبنان، یک خودروی زرهی ارتش این رژیم را در شمال فلسطین اشغالی هدف موشک ضدتانک قرار دادند، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این رژیم بار دیگر در تلاش برای متوسل شدن به آمریکا و سوریه برای متوقف کردن سیر تحولات منفی علیه خود است.
در همین راستا، نتانیاهو روز سه‌شنبه از تلاش برای برگزاری نشست سه‌جانبه با آمریکا و روسیه جهت مقابله با آنچه «نفوذ ایران در سوریه» می‌خواند خبر داد. وی در آغاز جلسه کابینه اسرائیل با اشاره به این موضوع، اظهار کرد: «ما در تلاش هستیم تا نشست سه‌جانبه دیگری با مقامات ارشد آمریکا و روسیه در اورشلیم (بیت‌المقدس) برگزار کنیم تا درباره خارج کردن ایران از سوریه صحبت کنیم.» به نوشته روزنامه صهیونیستی «جروزالم پست» وی ادامه داد: «ما به استفاده از تمام ابزارهای سیاسی، امنیتی، اطلاعاتی و حرفه‌ای برای رسیدن به هدفمان [خروج ایران از سوریه] ادامه می‌دهیم.» این درحالی است که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی چندماه پیش هم نشستی سه‌جانبه با حضور مشاوران امنیت ملی روسیه و آمریکا در قدس اشغالی برگزار کرد. درحالی‌که نتانیاهو گفته بود هدف آن نشست خارج کردن ایران از سوریه است، رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند که طرف روسی خواسته‌های تل‌آویو را رد کرده است.
به این ترتیب، به نظر می‌رسد دلیل اصلی تلاش نتانیاهو برای برگزاری دوباره چنین نشستی با وجود ناکام ماندن نشست نخست، عدم موفقیت در کاهش نفوذ ایران در سوریه و به‌طور کلی منطقه با استفاده از ابزارهای نظامی است. در این زمینه به خصوص باید توجه داشت که بنا بر اعلام رسمی حزب‌الله، عملیات اخیر علیه رژیم اسرائیل در پاسخ به حمله این رژیم به اهداف حزب‌الله در سوریه صورت گرفت که در جریان آن، دو تن از نیروهای این جنبش به شهادت رسیدند.
تنگ‌تر شدن عرصه منطقه‌ای
از سوی دیگر، عرصه منطقه‌ای نیز درحال‌حاضر برای نتانیاهو درحال تنگ‌تر شدن است، زیرا در پی گسترده شدن عرصه تجاوزات رژیم اسرائیل به لبنان و عراق، جنبش‌های مقاومت در دیگر کشورها نیز در حال تشدید حمایت از حزب‌الله در مقابل تل‌آویو هستند. در همین راستا، گروه‌های مقاومت عراق اعلام کردند اگر جنگی بین حزب‌الله و صهیونیست‌ها دربگیرد، در کنار حزب‌الله قرار خواهند داشت. حامد الجزائری، معاون دبیر کل گروه «سرایا الخراسانی» - وابسته به الحشد الشعبی - اعلام کرد که «اگر جنگی بین حزب‌الله لبنان و حکومت اشغالگر صورت بگیرد، از پشتیبانان مقاومت لبنان در نبرد و جنگ علیه اسرائیل خواهیم بود.» عادل الکرعاوی، سخنگوی جنبش «حزب‌الله الاوفیا» نیز اعلام کرد: «ما به‌عنوان گروه‌های مقاومت عراق، عرصه رویارویی با رژیم صهیونیستی در لبنان، عراق و سایر میادین را یک عرصه واحد می‌دانیم». الکرعاوی با بیان اینکه «دشمن و هدف یکی است»، اظهار کرد: «ما گروه‌های مقاومت عراق، جنگ را انتخاب نمی‌کنیم، ولی اگر بر ما تحمیل شود، آمادگی آن را داریم و می‌توانیم پاسخ دهیم و مقابله کنیم.»
علمای فلسطین نیز اخیرا از عملیات حزب‌الله در هدف قرار دادن گشتی نظامی ارتش رژیم صهیونیستی در شهرک صهیونیست‌نشین «آویویم» تمجید کردند. شیخ محمد الموعد سخنگوی رسمی شورای علمای فلسطین اعلام کرد به مقاومت اسلامی لبنان به سبب پاسخ به دشمن صهیونیستی از طریق هدف قرار دادن خودروی نظامی آنها در شهرک آویویم در نزدیکی مارون‌الراس تبریک می‌گوییم. او تاکید کرد مقاومت اسلامی و رهبر آن، سید حسن نصرالله، هرگز در برابر تجاوزگری رژیم صهیونیستی سکوت نکرده و نخواهد کرد و اگر وعده‌ای بدهد، به آن عمل می‌کند و مقاومت برای تمام احتمالات آماده است و تمام طیف‌های لبنانی و فلسطینی باید بر گرد مقاومت با تمام امکانات خود حلقه بزنند و از آن حمایت کنند.
این عوامل همچنین سبب شده در حالی که مدت زمان چندانی تا برگزاری انتخابات پارلمانی جدید در رژیم اسرائیل باقی نمانده، فشارهای داخلی نیز بر نتانیاهو تشدید شود. در همین راستا، رسانه‌های رژیم اسرائیل به عملیات موفقیت‌آمیز رزمندگان حزب‌الله علیه ارتش رژیم صهیونیستی واکنش نشان داده و درباره عملیات‌‌های بعدی مقاومت علیه اشغالگران هشدار دادند. از سوی دیگر، بنی گانتس رهبر ائتلاف آبی و سفید که رقیب اصلی حزب لیکود به رهبری نتانیاهو در انتخابات پیش‌رو است، فعالیت انتخاباتی خود را به حالت تعلیق در آورد و یائیر لاپید یک سیاستمدار دیگر رژیم اسرائیل نیز به شدت به نتانیاهو حمله و وضعیت امنیتی حال حاضر صهیونیست‌ها را حاصل سیاست‌های اشتباه و تبلیغاتی او توصیف کرد. لاپید نتانیاهو را متهم کرد با اهداف انتخاباتی سیاست ابهام در پذیرش مسوولیت اقدامات نظامی را زیر پا گذارده است. به اعتقاد لاپید، نتانیاهو برای کسب آرای بیشتر نظامیان ارتش اسرائیل را به کام مرگ فرستاده و وادار به جنگ با حزب‌الله می‌کند. به‌طور کلی، آن‌گونه که مشخص است، نتانیاهو این روزها چه از جنبه داخلی و چه خارجی روزهای سخت و پرفشاری را سپری می‌کند که می‌تواند بر کلیت آینده سیاسی وی نیز تاثیرگذار باشد. همین موضوع است که سبب شده وی به‌عنوان یکی از آخرین حربه‌ها، توسل دوباره به روسیه و آمریکا برای «مقابله با ایران» را مورد توجه قرار داده تا بتواند با ادعای کسب دستاوردی در حوزه خارجی و امنیتی، پایگاه رای خود را در انتخابات حفظ کند.
ارسال نظر