به گزارش «انتخاب» در ادامه این مطلب آمده است: «محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان ابراز امیدواری کرده است که مجبور به استفاده از گزینه نظامی نشود و راه‌حل‌های سیاسی و صلح‌آمیز را ترجیح می‌دهد. او حتی از ایده ملاقات بین دونالد ترامپ و حسن روحانی برای دستیابی به یک توافق جدید حمایت کرده است. به‌نظر می‌رسد که ریاض قصد دارد رویکرد جدیدی را در قبال تهدیدهای ایران اتخاذ کند.» رهبران سعودی هیچ‌وقت نباید احتمال گفت‌و‌گو با رهبران ایران را رد کنند. اما برقراری یک کانال دیپلماتیک با ایران بعد از حملات اخیر می‌تواند هزینه‌هایی را از لحاظ سیاسی به‌دنبال داشته باشد. ممکن است ایرانی‌ها و دیگر دشمنان منطقه‌ای عربستان این گزینه را به‌عنوان نشانه ضعف سعودی‌ها تفسیر کنند.

در ادامه این گزارش اندیشکده کارنگی آمده است: «عربستان برای شروع می‌تواند به یک پیمان عدم‌تعرض با ایران دست پیدا کند. برای دستیابی به چنین توافقی ضرورتی برای گفت‌وگوی مستقیم بین تهران و ریاض وجود ندارد. آنها می‌توانند با کاهش تنش در خلیج‌فارس زمینه مناسبی را برای مذاکرات مستقیم در آینده فراهم کنند. سعودی‌ها می‌توانند انتشار نتایج تحقیقات مرتبط با حملات اخیر را به تاخیر اندازند. دولت عربستان هنوز به‌طور رسمی ایران را متهم به انجام این عملیات نکرده است. دستیابی به چنین توافقی وابسته به میانجیگری طرف‌های ثالث خواهد بود. رئیس‌جمهور ایران اخیرا در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل چارچوبی با نام «طرح صلح هرمز» را برای امنیت منطقه مطرح کرد. او دستیابی به یک پیمان عدم‌تعرض را یکی از دو اصل اساسی این چارچوب امنیتی معرفی کرده است.

اما ریاض در گذشته نیز از این نوع استراتژی برای جلوگیری از درگیری نظامی استفاده کرده است. بعد از بمب‌گذاری‌های برج‌های خبر در سال ۱۹۹۶ که با حمایت [ادعایی] ایران انجام شده بودند، رهبران سعودی به‌جای اقدامات تلافی‌جویانه از پیشنهاد رئیس‌جمهور ایران برای مصالحه استقبال کردند. این موضوع دریچه‌ای برای گسترش همکاری‌های امنیتی بین دو کشور باز کرد.

اما بزرگ‌ترین ابزار عربستان در تقابل کنونی با تهران متحدان بین‌المللی این کشور هستند. ماه گذشته سعودی‌ها توانستند به دستاورد دیپلماتیک بزرگی در مجمع عمومی سازمان ملل دست پیدا کنند. قدرت‌های اروپایی در بیانیه‌ای مشترک همچون آمریکا حملات اخیر را به ایران نسبت دادند. اما سعودی‌ها نباید به اشتباه تصور کنند که اتحادیه اروپا رویکرد خود در قبال استراتژی فشار حداکثری ترامپ را تغییر خواهد داد. دیپلمات‌های اروپایی در روزهای اخیر خواستار حل‌وفصل بحران از طریق مشارکت همه طرف‌های ذی‌نفع در گفت‌وگوهای چندجانبه شده‌اند. ریاض در شرایط کنونی نباید انتظار داشته باشد که واشنگتن و متحدان اروپایی از واکنش نظامی حمایت کنند. اما حمایت از یک پیمان عدم‌تعرض بین تهران و ریاض می‌تواند به تحقق منافع آمریکا و اروپا کمک کند، به‌ویژه در صورتی که سعودی‌ها از تلاش‌های دیپلماتیک اروپا حمایت کنند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به‌طور ویژه در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در مورد نگرانی‌های عربستان صحبت کرد. او اشاره کرد که قدرت‌های منطقه‌ای باید در مذاکرات احتمالی در آینده حضور پیدا کنند. او همچنین به‌طور صریح بر ضرورت حل‌وفصل جنگ داخلی یمن تاکید کرده است.

عربستان همچنین می‌تواند از کمک دیگر اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل یعنی روسیه و چین نیز بهره بگیرد. پکن از لحاظ اقتصادی حضور فعالی در منطقه خلیج‌فارس دارد. به همین دلیل مصالحه بین ایران و عربستان بدون تردید به نفع چین خواهد بود. ظاهرا روس‌ها انگیزه کمتری برای کاهش تنش در منطقه دارند.

فاروق در ادامه یادداشت خود برای اندیشکده کارنگی آورده است: «البته ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه این ماه برای اولین بار از سال ۲۰۰۷ به عربستان سفر خواهد کرد. احتمالا او به دنبال افزایش نفوذ کشور خود در خلیج‌فارس است. به‌نظر می‌رسد که در ماه‌های آینده مسکو نقش فعال‌تری در طراحی چارچوب امنیتی خلیج‌فارس ایفا خواهد کرد. همچنین باید به این نکته اشاره کنیم که سیستم‌های دفاع هوایی چین و روسیه می‌توانند به تقویت قابلیت‌های دفاعی عربستان در مقابل حملات بعدی کمک کنند. گسترش همکاری‌های نظامی می‌تواند انگیزه مسکو و پکن برای کاهش تنش در خلیج‌فارس را افزایش دهد. گسترش نفوذ ایران  در منطقه تاحدودی به دلیل شکاف در بین کشورهای عربی است. سیاست‌های عربستان در طول دو سال گذشته در شبه جزیره عربستان، دریای سرخ و فلسطین باعث ایجاد اختلاف بین ریاض و متحدان عرب خود از جمله کویت، مصر، مراکش و اردن شده است.

عربستان با مشارکت دوستان عرب خود راحت‌تر می‌تواند یک ائتلاف گسترده برای مقابله با برنامه‌های تهران تشکیل دهد. عربستان با اصلاح سیاست‌های منطقه‌ای خود می‌تواند دوباره به جایگاه سابق در خاورمیانه دست پیدا کند.مقامات سعودی حادثه ماه گذشته را به‌عنوان حمله‌ای علیه کل دنیا توصیف کرده بودند. این درحالی است که رئیس‌جمهور آمریکا هر گونه تعهد آمریکا برای دفاع از منافع سعودی‌ها را رد کرده است. ترامپ بارها نشان داده که تمایلی به درگیری نظامی ندارد. در واقع، واشنگتن بعد از حملات سپتامبر تلاش کرد مرکز فرماندهی و کنترل نیروهای مسلح خود را از خلیج‌فارس خارج کند. آمریکا احتمالا کمپین فشار حداکثری خود علیه ایران را ادامه خواهد داد. اما بعید به نظر می‌رسد که ترامپ از گزینه نظامی استفاده کند. هرچند این موضوع مانع تشدید تنش بین تهران و ریاض نخواهد شد. رئیس‌جمهور آمریکا گفته است که از تصمیم عربستان در قبال حملات اخیر حمایت خواهد کرد. بدون شک امضای یک پیمان عدم‌تعرض بین ایران و عربستان می‌تواند گزینه ایده‌آلی برای دولت ترامپ باشد. البته تلاش‌های عربستان در گذشته برای حل‌وفصل اختلافات استراتژیک خود با جمهوری اسلامی ایران به شکست منجر شده است اما این موضوع نباید انگیزه ریاض برای دنبال کردن مسیر دیپلماسی را کاهش دهد. هرچقدر رهبران سعودی بیشتر صبر کنند، نقش کمتری در تعیین چارچوب امنیتی برای منطقه خواهند داشت.»

اخبار مرتبط