به گزارش خبرگزاری فارس، هجدهمین نشست سران جنش عدم تعهد (NAM) قرار است روزهای جمعه و شنبه (۲۵ و ۲۶ اکتبر) سوم و چهارم آبان در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان و به میزبانی «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور این کشور برگزار شود. نشست کارشناسان ارشد از دوشنبه ۲۹ مهر به مدت دو روز (۲۹ و ۳۰ مهر ماه) برگزار شد و وزرا نیز روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه اول و دوم آبان (۲۳ و ۲۴ اکتبر) در باکو گردهم می‌آیند تا درباره سند نهایی اجلاس به رایزنی بپردازند. بر همین اساس «غلامحسین دهقانی» معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امورخارجه ایران در راس هیاتی به نمایندگی از جمهوری اسلامی در نشست کارشناسی جنبش عدم تعهد در باکو شرکت کرده است.

در نشست کارشناسان ضمن بررسی مقدمات برگزاری هجدهمین اجلاس سران، سند نهایی اجلاس هجدهم و اعلامیه مشترک سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد بررسی و این دو سند به اجلاس وزیران که از امروز(چهارشنبه) به مدت دو روز در باکو برگزار می‌شود، ارائه خواهد شد. قرار بود محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران نیز برای شرکت در این نشست روز گذشته راهی باکو شود. سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امورخارجه ایران روز دوشنبه در نشست هفتگی با خبرنگاران از حضور ظریف و حسن روحانی رئیس‌جمهوری در نشست باکو خبر داد و گفت: «ایران به‌عنوان یکی از اعضای موثر جنبش همواره در نشست‌های جنبش شرکت داشته و خوشحالیم این اجلاس در کشور همسایه ما آذربایجان برگزار می‌شود و در این نشست گفت‌وگوهایی با مقامات ارشد شرکت‌کننده از جمله آذربایجان صورت خواهد گرفت.»

جمهوری آذربایجان (رئیس آینده) به همراه ایران (رئیس سابق) و ونزوئلا (رئیس کنونی) تروئیکای جنبش عدم تعهد را تشکیل می‌دهند. هفدهمین نشست سران اواخر شهریور ۱۳۹۵ در جزیره مارگاریتای ونزوئلا و شانزدهمین نشست هم نیمه اول شهریور ۱۳۹۱ با شعار «صلح پایدار در سایه همکاری مشترک» در تهران برگزار شد. ریاست جنبش سه ساله است، ولی در پی تحولات سا‌ل‌های اخیر در ونزوئلا، ریاست ایران بر این جنبش چهار سال به طول انجامید. نشست وزرای دفتر هماهنگی جنبش عدم تعهد و در پایان ریاست ونزوئلا بر جنبش عدم تعهد نیز ۲۹ تیر ماه در کاراکاس برگزار شد و محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در این نشست شرکت کرد.

در همین خصوص غلامحسین دهقانی به «ایرنا» گفته است که در نشست مقامات ارشد سند نهایی اجلاس سران مورد بررسی قرار می‌گیرد و جزئیات آن شامل موضوعات مختلف سیاسی، بین‌المللی و منطقه‌ای، بحران‌های منطقه‌ای و همه مسائلی است که کشورهای عدم تعهد به شکلی با آنها درگیر و دارای مواضع مشترکی هستند. معاون وزیرخارجه افزود یکی از موضوعاتی که معمولا جنبش عدم تعهد درباره آنها موضع‌گیری می‌کند بحث تجاوز رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی‌ها و کشورهای منطقه و همچنین تحولات و بحران‌های موجود است. دهقانی همچنین گفت سران جنبش عدم تعهد برای اصلاح و تخفیف شرایط در بحران‌های منطقه‌ای نیز اعلام موضع می‌کنند. با توجه به تحولات کنونی در سوریه و تهاجم نظامی ترکیه به شمال این کشور، به‌نظر می‌رسد یکی از موضوعات مورد گفت‌وگو در نشست سران، تحولات اخیر سوریه است. اجلاس وزیران امورخارجه جنبش عدم تعهد نیز با شعار «ترویج صلح و امنیت بین‌المللی برای توسعه پایدار» ۱۶ فروردین ۱۳۹۷ در باکو برگزار شد و محمدجواد ظریف در نشست مذکور حضور یافت.

براساس رویه جنبش عدم تعهد، در فاصله بین دو نشست سران عدم تعهد، یک اجلاس وزرا برگزار می‌شود که در آن تصمیمات مهم نشست سران بررسی و روزآمد شده و متناسب با شرایط جدید، اسناد و تصمیمات قبلی اصلاح یا تصمیمات و اسناد جدیدی مورد تصویب قرار می‌گیرد. اعضای جنبش با دسته‌بندی مختلف منطقه‌ای ریاست دوره‌ای را بر عهده می‌گیرند. کشور میزبان به‌طور خودکار ریاست جنبش را تا نشست بعدی سران بر عهده دارد و مسوول امور اداری و هماهنگی بین فعالیت‌های این تشکل است. رئیس دوره‌ای جنبش برای پیشبرد امور، بخشی را در وزارت‌ امورخارجه آن کشور برای رسیدگی به امور جنبش طی دوره ریاست خود تشکیل می‌دهد. جمهوری آذربایجان از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ به مدت سه سال عهده‌دار ریاست جنبش عدم تعهد است. نشست‌های سران هر سه سال یک بار بر مبنای چرخش جغرافیایی برگزار می‌شود و در نشست باکو رئیس بعدی این جنبش نیز مشخص خواهد شد.

جنبش عدم تعهد در سال ۱۹۶۱ میلادی در اوج جنگ سرد و نظام دوقطبی بین‌المللی توسط کشورهایی پا به عرصه وجود گذاشت که عضو هیچ یک از پیمان‌های نظامی ناتو و ورشو نبودند و تلاش می‌کردند در روابط خارجی‌شان مستقل از دو بلوک شرق و غرب عمل کنند. جنبش عدم تعهد درحال‌حاضر دارای ۱۲۰ عضو شامل ۵۳ کشور از آفریقا، ۲۶ کشور آمریکایی، ۳۶ کشور از قاره آسیا، دو کشور اروپایی (آذربایجان و بلاروس) و سه کشور از اقیانوسیه است. قبرس، مالت و یوگسلاوی اعضای سابق این جنبش هستند. جنبش عدم تعهد دارای ۱۷ عضو ناظر شامل آرژانتین، ارمنستان، بوسنی و هرزگوین، برزیل، چین، کاستاریکا، کرواسی، السالوادور، قزاقستان، قرقیزستان، مکزیک، مونته‌نگرو، پاراگوئه، صربستان، تاجیکستان، اروگوئه و اوکراین است و ۱۰ سازمان نیز عضو ناظر این جنبش هستند که از آن جمله می‌توان به اتحادیه آفریقا، اتحادیه عرب و سازمان ملل اشاره کرد.