کشورهای باقیمانده در برجام زمان کمی دارند

استقبال ایران از ابتکارات واقع‌بینانه

سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امورخارجه ایران در سفر به مسکو ضمن دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیرخارجه روسیه، چهار ساعت با وی درباره برجام تبادل‌نظر کرد.

عراقچی روز پنج‌شنبه در دیدار با ریابکوف با انتقاد از سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه آمریکا و ناتوانی اروپا در عمل به تعهدات خود پس از خروج آن کشور از برجام گفت: «در صورت عدم‌تحقق خواسته‌های ایران، جمهوری اسلامی به کاهش تعهدات خود در برجام براساس حق خود مندرج در بند ۳۶ این توافق ادامه خواهد داد و هیچ‌کس نباید اراده ایران در این زمینه را مورد تردید قرار دهد.» عراقچی در عین حال تاکید کرد: «مسیر دیپلماسی همچنان باز است اما این مسیر هر روز باریک‌تر و صعب‌العبورتر می‌شود و کشورهای باقیمانده در برجام اگر در اراده خود برای حفظ برجام جدی هستند باید بدانند که زمان کمی در اختیار دارند.» به گزارش «ایسنا» معاون سیاسی وزارت امورخارجه ایران در این دور از مذاکرات با اشاره به طرح فرانسه و مذاکرات حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در نیویورک تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران همواره از هر ایده و ابتکاری که قادر به حل مسالمت‌آمیز بحران موجود باشد استقبال می‌کند اما چنین ابتکاراتی تنها زمانی قابل پذیرش هستند که متعادل و واقع‌بینانه بوده و تامین‌کننده منافع ایران در برجام باشند.»

انتقاد مسکو از واشنگتن

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه نیز در این گفت‌وگوها با تاکید بر اینکه خروج آمریکا از برجام نقض بیّن قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد است، گفت: «کشورش از برجام به‌عنوان دستاورد بزرگ چندجانبه‌گرایی حمایت می‌کند و به تماس خود با سایر کشورهای مشارکت‌کننده در برجام برای حفظ این توافق ادامه خواهد داد.» در این مذاکرات طرفین مشورت‌های نزدیک دو کشور درخصوص برجام و دیگر مسائل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی را ارزشمند دانسته و بر ضرورت تداوم این مشورت‌ها تاکید کردند. رایزنی‌های عراقچی و ریابکوف به‌عنوان مذاکره‌کنندگان ارشد ایران و روسیه از ابتدای مذاکرات هسته‌ای به‌صورت مستمر در تهران و مسکو جریان داشته است.

بیانیه وزارت‌خارجه روسیه

وزارت امورخارجه روسیه در بیانیه‌ای به محور گفت‌وگوهای معاونان وزرای امورخارجه ایران و روسیه اشاره کرده است. به گزارش «ایسنا» وزارت امورخارجه روسیه روز پنج‌شنبه در بیانیه‌ای با اشاره به رایزنی‌های سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امورخارجه کشورمان و سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه نوشت که این دو مقام بر سر مسائل مرتبط با اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک به گفت‌وگو پرداخته‌اند. طبق این بیانیه، دو طرف با در نظر گرفتن اساس و منافع برنامه جامع اقدام مشترک، بر اجرای توافقات منعقد شده در سال ۲۰۱۵ و پایبندی به تعهدات هسته‌ای مجددا تاکید کردند. معاون وزرای امورخارجه دو کشور همچنین بر لزوم حفظ توافق هسته‌ای، حمایت از ابتکارات سازنده، تلاش برای حفظ همبستگی، اجرای طولانی‌مدت برجام و کاهش تنش در خلیج‌فارس تاکید کردند.

طرح ضدایرانی کروز-گراهام

دو سناتور کنگره آمریکا که از مخالفان توافق هسته‌ای ایران هستند، پیش‌نویس لایحه‌ای را علیه تمدید معافیت‌های برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران به کنگره ارائه کرده‌اند. براساس این پیش‌نویس، آنها طرحی را آماده کرده‌اند که از تمدید معافیت همکاری‌های اتمی با ایران توسط رئیس‌جمهوری آمریکا جلوگیری می‌کند. بلومبرگ پنج‌شنبه دوم آبان گزارش داد، تد کروز و لیندسی گراهام، دو سناتور جمهوری‌خواه پیش‌نویس طرح خود را هفته جاری در اختیار مقامات وزارتخانه‌های امورخارجه، انرژی و خزانه‌داری قرار داده‌اند. براساس طرح پیشنهادی کروز و گراهام معافیت همکاری هسته‌ا‌ی با ایران درخصوص تاسیسات هسته‌ای اراک، تاسیسات هسته‌ای فردو و رآکتور تحقیقاتی تهران لغو خواهد شد. دولت دونالد ترامپ ۹ مرداد سال‌جاری معافیت همکاری هسته‌ای با ایران را برای ۹۰ روز تمدید کرد. این معافیت‌ها در هفتم آبان ماه به پایان می‌رسد. تمدید تعلیق این تحریم‌ها از سوی آمریکا باعث شد تا روسیه، چین و اروپا به همکاری و فعالیت خود در بخش‌های غیرنظامی برنامه هسته‌ای ایران ادامه دهند.

به‌دنبال اعلام خروج آمریکا از توافق ۶ قدرت جهانی با ایران،‌ موسوم به برجام، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده که بارها این توافق‌نامه را «بدترین» توافق به دست آمده در تاریخ آمریکا معرفی کرده بود، از بازگشت تمامی تحریم‌ها علیه ایران که در سال ۲۰۱۵ تعلیق شده بود، خبر داد.

آمریکا خواهان مذاکره درباره آینده برنامه اتمی ایران پس از پایان برجام، برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران است. تهران می‌گوید در مورد برنامه موشکی‌اش که «دفاعی» توصیف می‌کند، مذاکره نمی‌کند. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران نیز شروط تهران برای گفت‌وگو با آمریکا را «لغو تحریم‌ها، پایان فشار اقتصادی و بازگشت به برجام» عنوان کرده‌ است. پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت سال گذشته، مجوز و معافیت برای همکاری هسته‌ای با تهران که در زمان برجام بر سر آن توافق شد، به‌جای بازه ۱۸۰ روزه، به دوره‌ای ۹۰ روزه کاهش یافت.تاسیسات اراک یکی از بخش‌های حساس برنامه هسته‌ای ایران است و طبق برجام ایران متعهد شد تغییراتی در تاسیسات آب‌سنگین اراک اعمال کند و طرف مقابل باید پروژه پیشنهادی را تایید و در کار بازطراحی همکاری کند. کار تایید پروژه بر عهده آمریکا بود که با خروجش از برجام، این وظیفه به بریتانیا محول شد که همکار اجرایی چین است. تهران پیشتر در زمستان ۹۷ صحبت از خلف‌وعده کشورهای همکار در این پروژه، خصوصا چین می‌کرد و از جمله علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، گفته بود چین از بیم تحریم‌های آمریکا پروژه بازطراحی رآکتور اراک را پیش نمی‌برد.

رایزنی موگرینی و نخست‌وزیر چین

از دیگرسو فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دیدار با نخست‌وزیر چین بر لزوم ادامه همکاری در زمینه توافق هسته‌ای ایران تاکید کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از روزنامه ساوث‌چاینا مورنینگ‌پست، فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دیدار با لی که‌چیانگ، نخست‌وزیر چین در پکن گفت: «روابط با چین برای اتحادیه اروپا در اولویت بوده و اتحادیه اروپا امیدوار است که هر دو بتوانند همکاری در زمینه تغییرات آب‌وهوایی، توافق هسته‌ای ایران و مسائلی از جمله افغانستان و آفریقا را تقویت کنند.»

تاکید انگلیس بر ثبات مواضعش

سفیر انگلیس در تهران عنوان کرد مواضع این کشور درباره ایران و برجام مستقل از عضویت این کشور در اتحادیه اروپا، بدون تغییر خواهد ماند. به گزارش خبرگزاری فارس، راب مک‌ایر، سفیر انگلیس در تهران با اشاره به اظهارات اخیر حشمت‌الله فلاحت‌پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس مبنی بر اینکه با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، مواضع این کشور علیه ایران تندتر می‌شود، در صفحه توییترش نوشت: «حرف‌های جناب فلاحت‌پیشه نشان می‌دهد درباره مواضع بریتانیا در مورد ایران و برجام که همیشه تاکید کرده‌ایم مستقل از عضویت ما در اتحادیه اروپا بدون تغییر خواهد ماند، سوءبرداشت وجود دارد.» وی افزود: «مانند گذشته، برای گفت‌وگو درباره سیاست‌هایمان با ایشان و دیگر نمایندگان محترم مجلس در دسترس هستم.» به گزارش خبرگزاری فارس، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی عنوان کرده بود که بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا برای بازتعریف جایگاه این کشور به آمریکا نیاز دارد، بنابراین مواضع انگلیس با خروج از اتحادیه اروپا علیه ایران تندتر می‌شود.