پشت‌ صحنه «مکانیزم بشردوستانه» آمریکا

اما طرحی که واشنگتن از آن به‌عنوان «مکانیزم بشردوستانه» یاد می‌کند، نوعی ابزار جمع‌آوری اطلاعات است که در عمل تنها نتیجه آن منصرف ساختن بانک‌های خارجی از تراکنش‌های بشردوستانه با ایران خواهد بود. چراکه این «مکانیزم» سیگنالی منفی به بانک‌ها می‌دهد مبنی بر اینکه هرگونه داد و ستد بشردوستانه خارج از این مکانیزم ریسک تحریم شدن توسط آمریکا را شامل می‌شود. این اقدامات به‌طور شفاف دروغ دولت ترامپ مبنی بر نگرانی نسبت به آینده مردم ایران را نشان می‌دهد و در واقع یک سیگنال شفاف از بی‌توجهی دونالد ترامپ و دولتش نسبت به معیشت و سلامت ایرانی‌ها است.به‌گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، نشریه لوبلاگ در گزارشی، به تحلیل پشت‌پرده اقدامات اخیر ترامپ در هدف قرار دادن مردم ایران به‌طور مستقیم پرداخت و نوشت: دولت ترامپ ناقوس مرگ را برای تجارت بشردوستانه با ایران به‌صدا درآورده است؛ با قرار دادن نام ایران در «فهرست نگرانی از پولشویی» وزارت خزانه‌داری آمریکا و اعمال محدودیت‌های تکمیلی بر بانک‌هایی که میزبان حساب‌های موسسات مالی ایران هستند. وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده آمریکا یک ممنوعیت پیشگیرانه را برای طرف‌هایی وضع کرده است که تلاش کنند تا تجارت بشردوستانه با ایران  تسهیل شود. محدودیتی که بیش از پیش مردم ایران را تحت فشار قرار می‌دهد و دسترسی آنها به غذا و دارو را کاهش می‌دهد. با قرار دادن نام ایران در فهرست نگرانی از پولشویی، وزارت خزانه‌داری حکمی را نهایی کرده است که بانک‌های آمریکایی را ملزم به انجام تحقیقات ویژه در بانک‌های خارجی می‌کند تا مشخص شود که آیا از سوی موسسات مالی ایران حسابی در این بانک‌ها وجود دارد یا خیر. پیامد عملی این اقدام، آن است که بانک‌های آمریکایی وابسته‌های خارجی خود را مسوول می‌کنند تا هرگونه حساب متعلق به موسسات مالی ایرانی در این بانک‌ها را باطل کنند و از این طریق ریسک تحریم‌ها و نیاز برای اعطای منابع جدید نظارتی بر شعبات خارجی این بانک‌ها به حداقل برسد. چنین اقدامی می‌تواند دسترسی ایران را بیش از پیش به سیستم مالی بین‌المللی قطع کند. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، این در حالی است که بنابر اعلام راشاتودی، اعضای بلوک تجاری بریکس روسیه، هند و چین تصمیم گرفته‌اند به منظور دور زدن شبکه انتقال مالی بین‌المللی (سوئیفت)، سامانه پیام‌رسان مالی‌شان را به هم مرتبط کنند. اکنون که دامنه این سامانه‌های جدید متنوع شده و هند و چین نیز به روسیه پیوسته‌اند به‌نظر می‌رسد این فرصت برای کشورها به‌ویژه هند و چین فراهم شده تا در حوزه انرژی و سایر همکاری‌های اقتصادی و تجاری به همکاری با ایران هم ادامه دهند که این به معنای کم اثر شدن تحریم‌های یک‌جانبه و شکست فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران خواهد بود.

کنار رفتن نقاب بشردوستانه دولت ترامپ

در ادامه گزارش لوبلاگ آمده است: با قطع دسترسی به حساب‌ها در بانک‌های خارجی، موسسات مالی ایران به‌طور فزاینده‌ای توان خود را برای انجام تراکنش‌های وابسته به اقلام بشردوستانه نظیر غذا و دارو از دست می‌دهند. از سوی دیگر اقدامات اخیر دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری (اوفک) در تحریم بانک‌مرکزی ایران، تراکنش بشردوستانه توسط بانک‌های خارجی را با بانک‌مرکزی ایران دشوار می‌کند چراکه ممکن است این بانک‌ها با جریمه‌های هنگفت مواجه شوند. از آنجا که بانک‌مرکزی ذخایر اصلی ارزی ایران را در اختیار دارد و به‌دلیل اینکه واردکنندگان ایرانی باید برای سفارش‌های خود ارز مشمول تحریم پرداخت کنند، تحریم بانک‌مرکزی توسط اوفک یک چالش جدی برای واردکنندگان کالاهایی نظیر غذا و دارو ایجاد کرده است. ناتوانی اوفک در مستثنی کردن تجارت بشردوستانه با ایران از فهرست تحریم‌های ضدایرانی واشنگتن، به‌طور شفاف دروغ دولت ترامپ مبنی بر نگرانی نسبت به مردم ایران را نشان می‌دهد و در واقع یک سیگنال شفاف از بی‌توجهی دونالد ترامپ و دولتش نسبت به معیشت و سلامت مردم در ایران است. قرار دادن نام ایران در فهرست پولشویی آمریکا دسترسی بانک‌های ایران به معدود حساب‌های باقی‌مانده مربوط به تراکنش‌های بشردوستانه را هم دشوار می‌کند. اگر این بانک‌های خارجی دسترسی موسسات مالی ایرانی را به این حساب‌ها مسدود کنند، در آن صورت این کشور هیچ مکانیزم موثری برای انجام پرداخت‌های مربوط به واردات اقلام بشردوستانه نظیر دارو و غذا در اختیار نخواهد داشت. بنابراین دولت ترامپ تلاش کرده است تا دو ابزار ایران یعنی بانک‌مرکزی و حساب‌های خارجی موسسات مالی ایران را برای دریافت کمک‌های بشردوستانه از بین ببرد. به گزارش دویچه‌وله، دیده‌بان حقوق‌بشر سازمان‌ملل روز سه‌شنبه در گزارشی ایالات‌متحده آمریکا را به‌دلیل اعمال تحریم‌های گسترده علیه ایران، عامل محدود شدن حق ایرانیان برای دسترسی به سلامتی و بهداشت دانست. به گفته این سازمان حقوق‌بشری واشنگتن باید هرچه سریع‌تر به بانک‌ها و شرکت‌های سراسر جهان اعلام کند که در صورت صدور دارو و سایر مواد اساسی به ایران با هیچ مشکل حقوقی یا مالی روبه‌رو نخواهند شد.در گزارشی ۴۷ صفحه‌ای که شعار «فشار حداکثری» ترامپ را به چالش کشیده، گفته می‌شود که محدودیت عملیات بانکی در کنار حملات لفظی مقامات آمریکایی توانایی ایران در وارد کردن دارو و تجهیزات پزشکی را به‌شدت پایین آورده و به‌حق مردم ایران در دسترسی به تندرستی صدمه زده است.

سیستم اطلاعاتی در لباس مکانیزم

اما کاخ‌سفید برای حفظ ظاهر بشردوستانه همزمان از ایجاد مکانیزم بشردوستانه‌ای خبر داده است که بنابر آن بانک‌های خارجی می‌توانند تجارت بشردوستانه را تسهیل کنند و همچنین اطمینان حاصل شود که این تراکنش‌ها تحت مقررات تحریمی قرار نمی‌گیرند. با این حال این «مکانیزم» در واقع به هیچ‌وجه مکانیزم نیست، چراکه وزارت خزانه‌داری بانک‌های خارجی را ملزم کرده است تا اگر خواستار دریافت مجوز برای انجام تراکنش‌های بشردوستانه با ایران هستند، به‌طور ماهانه باید گزارشی را از تراکنش‌های ماهانه مربوط به ایران در اختیار کاخ‌سفید قرار دهند. بنابراین می‌توان گفت که به‌جای ایجاد یک کانال مالی، صدور مجوز و اختیارات یا راهنمای شفاف مبنی بر اینکه بانک‌ها چگونه می‌توانند با ایران به تجارت اقلام بشردوستانه ادامه دهند، آنچه وزارت خزانه‌داری آمریکا از آن به‌عنوان «مکانیزم بشردوستانه» برای ایران یاد می‌کند، نوعی ابزار جمع‌آوری اطلاعات است که حتی اگر عامدانه هم نباشد، در عمل تنها نتیجه آن منصرف ساختن بانک‌های خارجی از همکاری در زمینه تراکنش‌های بشردوستانه با ایران خواهد بود. چراکه حتی اگر بانک‌های خارجی نیازی به استفاده از این مکانیزم برای تسهیل تجارت بشردوستانه با ایران نداشته باشند، این اقدام سیگنالی منفی به بانک‌ها می‌دهد مبنی بر اینکه هرگونه دادوستد بشردوستانه خارج از مکانیزم مزبور ریسک تحریم شدن توسط آمریکا را شامل می‌شود. این اقدامات شواهد آشکار و متقاعدکننده‌ای فراهم می‌کند که بنابر آنها، می‌توان گفت دولت ترامپ به‌طور عامدانه تجارت بشردوستانه با ایران را به‌عنوان بخشی از کمپین فشار حداکثری خود، هدف قرار داده است. درحالی‌که ادامه کمپین فشار حداکثری هم نتوانسته است به امید‌های کاخ‌سفید برای ایجاد اختلافات و هرج‌و‌مرج در ایران جامه‌عمل بپوشاند، جنگ‌طلبان دولت ترامپ تلاش می‌کنند تا زشت‌ترین و غیرانسانی‌ترین تاکتیک را علیه مردم ایران به‌کار بگیرند و از طریق منع ورود غذا و دارو به ایران، موجب شوند تا ایران وارد جنگ با آمریکا شود.