رسانه‌ها بررسی کردند
چرا ظریف به دمشق رفت؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در این مقاله آمده است: «شاید هدف اعلام‌شده سفر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران به دمشق در روز دوشنبه و دیدارش با «بشار اسد» رئیس‌جمهور و «ولید المعلم» وزیر خارجه سوریه و دستیاران وی، روابط دوجانبه ــ که این «کلیشه‌ای» رسمی است که همیشه به‌کار برده می‌شود ــ و نیز گفت‌وگو درخصوص آنچه درباره نشست سه‌جانبه و قریب‌الوقوع روسیه، ترکیه و ایران برای رایزنی درباره کمیته تدوین قانون اساسی و اوضاع در ادلب عنوان می‌شود، باشد، ولی در این مجال کوتاه می‌توان گفت که این سفر تلاشی برای اطلاع مقامات ایران از وضعیت سیاستِ درهای بازی است که به‌صورت فزاینده به‌روی دمشق و رهبری سوریه باز می‌شود و این روند طی روزها و هفته‌های اخیر شدت گرفته است.»
ایران که روز دوشنبه از زبان «سیدعباس موسوی» سخنگوی وزارت خارجه‌اش آمادگی‌اش را برای گفت‌وگو و احیای روابط بدون شروط با همسایگانش در خلیج (فارس) اعلام کرد، می‌خواهد از روند سیاست درهای باز کشورهای عربی درقبال دمشق و رهبری آن مطلع شود و شاید هم علاقه‌مند است خواه به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم و خواه به‌صورت جزئی یا کلی، شریکی باشد که از این وضعیت بهره‌مند شود؛ چرا که سوریه و ایران در یک سنگر، یعنی سنگر محور مقاومت، ایستاده‌اند.
سه تماس و یک نوبت اظهارات مطبوعاتی تجسم یک تغییر شتابنده در سیاست‌های درهای باز عربی برای سوریه است؛ نخستین تماس از سوی «محمد بن‌زاید» ولیعهد امارات، دومی از سوی «محمد ولد الغزوانی» رئیس‌جمهوری جدید موریتانی و سومین اقدام نیز از سوی «هیثم بن طارق» پادشاه جدید عمان انجام شد که همه این تماس‌های رهبران به‌صورت مستقیم با بشار اسد، جهت تبریک سالروز استقلال سوریه صورت گرفت، ولی در واقع، این تماس‌ها نشانگر حسن نیت‌ها و مُهری برای ورود به مرحله‌ای جدید و عادیسازی روابط با دمشق است.
در این بین «عبدالمجید التبون» رئیس‌جمهوری الجزایر اقدامی جسورانه اتخاذ کرد و در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «روسیا الیوم» تأکید کرد که سوریه از کشورهای موسس اتحادیه عرب است و الجزایر یا هر کشور عربی دیگر هرگز اجازه نمی‌دهند که این کشور آسیبی ببیند. التبون با این اظهارات، درهای نشست بعدی اتحادیه عرب در الجزایر را کاملا برای سوریه باز کرد تا آن را به کرسی خود در این اتحادیه بازگرداند.
زمانی‌که می‌گوییم ایران می‌خواهد از روند سیاست‌های درهای باز کشورهای عربی درخصوص سوریه بیشتر مطلع شود، منظورمان این نیست که می‌خواهد بخشی از آن باشد، به‌ویژه اینکه کشورهای عربی حوزه خلیج(فارس)، یا بیشتر این کشورها، تمایلی قوی دارند که از بحران ویروس همه‌گیر کرونا به‌عنوان مقدمه‌ای برای آشتی با همسایه ایرانی‌شان و کاستن از شدت تنش با آن استفاده کنند؛ به‌ویژه با توجه به اینکه انتظار می‌رود در نقشه جدید سیاسی، نظامی و اقتصادی جهان تغییراتی شکل بگیرد و این تغییرات اکنون در حال ظاهر شدن است.
خیلی خلاصه می‌گوییم، سوریه دروازه جهان عرب به‌سوی ایران و دروازه ایران به‌سوی جهان عرب است و موضوع قابل توجه این است که این دروازه به‌سرعت و به‌دلایل عدیده‌ای که در اینجا مجال ذکرش نیست، در حال بهبود یافتن و پیشرفت است و این پیشرفت یکی از دلایل سفر ظریف به دمشق به‌شمار می‌رود.
بعید نمی‌دانیم که تماس بعدی با رئیس‌جمهوری سوریه از سوی همتای تونسی‌اش «قیس سعیّد» باشد که بارها مخالفتش را با محاصره سوریه اعلام و از موضع آن مبنی بر مخالفت با عادیسازی (با اسرائیل) تمجید کرده است.
نقش ایران در مذاکرات آستانه
از سوی دیگر یک تحلیلگر و عضو پیشین هیات سوریه در مذاکرات ژنو نیز به تحلیل سفر ظریف به دمشق و دیدار با مسوولان سوری پرداخت.
به گزارش «ایسنا» در این راستا، دکتر اسامه دنوره، تحلیلگر مسائل سیاسی و راهبردی در گفت‌وگو با خبرگزاری اسپوتنیک گفت: «نقش ایران به‌عنوان یکی از سه کشور ضامن روند آستانه در چندین محور کلیدی است.»
این تحلیلگر سوری گفت: «ایران روابط اقتصادی و سیاسی مستحکمی با ترکیه دارد و در بسیاری از مواقع ترکیه راه‌های تنفس بسیاری برای ایران ایجاد کرده است و این کشور توانست از این طریق شدت تحریم‌های اقتصادی را کاهش دهد. از سوی دیگر ایران شریک راهبردی سوریه و روسیه در جنگ با تروریسم است.»
اسامه دنوره که عضو پیشین هیات سوری در مذاکرات آستانه است در ادامه گفت: «ایران با وجود مشارکت در جنگ با تروریسم می‌تواند میان تمام طرف‌ها نقش میانجی را ایفا کند به خصوص اینکه با بسیاری از کشورهای منطقه با خطری مشترک مواجه است که امنیت داخلی و اتحاد آنها را تهدید می‌کند.»
وی خاطرنشان کرد: «مسوولان وزارت خارجه ایران پیش از این چندین بار خواستار میانجیگری میان سوریه و ترکیه شدند و خود شخص محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز آخرین بار در ماه فوریه خواستار این میانجیگری شد.»
این تحلیلگر سوری در ادامه با اشاره به اینکه نقش ایران در این مرحله منطقی و مطلوب است، تأکید کرد: «تلاش ایران چه در زمینه میانجیگری باشد یا غیر آن، مورد استقبال ضمنی ترکیه و سوریه قرار دارد؛ زیرا این دو کشور، از هر تلاشی برای از بین بردن رکود در عرصه سیاسی و راهبردی، استقبال می‌کنند.»
وی تاکید کرد: «از سوی دیگر، احتمال فعالیت مجدد روند کمیته قانون اساسی یک تغییر مثبت است که در راستای کاهش تنش نظامی است. کاهش تنش نیز می‌تواند تأثیر مثبتی بر وضعیت میدانی داشته باشد و به پیشروی منجر شود که نقطه آغاز توافق کشورهای ضامن آستانه به‌عنوان مقدمه‌ای برای حرکت به سمت راه حل بحران سوریه باشد.»
