بلومبرگ افزود: این ارزیابی تحلیلگران کنونی و سابق امور کنترل تسلیحات است که تاثیرات انفجار ۲ جولای را در تاسیسات نطنز دنبال می‌کنند. آنها انتظار دارند فشار بر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که یک نفر از آنها را ایران پارسال موقتا بازداشت کرد، افزایش یابد. وی پس از آن بازداشت شد که ایران او را به تلاش برای انتقال مخفیانه مواد منفجره به نطنز متهم کرد. آمریکا این اتهام را رد کرد و آن را تلاش برای ترساندن بازرسان خواند.

«الی گرانمایه» که بلومبرگ از وی به‌عنوان مشاور در اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا یاد می‌کند، می‌گوید: سود بزرگی که اروپا و آمریکا همچنان از برجام به دست می‌آورند، اطلاعاتی است که از برنامه‌های بازرسی میدانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کسب می‌کنند. از آنجا که ایران اکنون در وضعیت آماده‌باش قرار گرفته، صبحت‌های بیشتری از میزان دسترسی‌های آژانس (به سایت‌های هسته‌ای) و رفتار ایران در قبال آن مطرح می‌شود. این شاید علامت خوبی از میزان همکاری ایران در ماه‌های آینده نباشد.

بلومبرگ با اشاره به ادعای منابع غربی و صهیونیستی درخصوص دخالت داشتن اسرائیل در انفجار نطنز، افزود: اسرائیل طبق معمول از پاسخ دادن به چنین اتهاماتی خودداری می‌کند. البته «الی کوهن» وزیر اطلاعات اسرائیل در پاسخ به سوالی از نگرانی اسرائیل از اقدامات تلافی‌جویانه ایران گفت ایران نباید عزم ما را دست‌کم بگیرد. آنها می‌دانند ما چه توانایی‌هایی داریم.

مقامات ایرانی می‌گویند عجله رسانه‌ها برای القای دخالت صهیونیست‌ها در این حادثه نشان می‌دهد که آنها قصد دارند قدرت پوشالی اسرائیل را برجسته کنند. تهران تاکید کرده است، در صورت اثبات دخالت عوامل خارجی در این حادثه، اقدامات تلافی‌جویانه انجام خواهد داد.

به نوشته بلومبرگ، هر اتفاقی که در نطنز رخ داده باشد، فروپاشی بیشتر توافق هسته‌ای، مساله‌ای است که بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل و همچنین دولت ترامپ از آن استقبال می‌کنند. آنها مخالفان شدید این توافق هستند که فعالیت‌های هسته‌ای ایران را به ازای معافیت‌های تحریم، محدود کرد. به دنبال خروج دونالد ترامپ از برجام در مه ۲۰۱۸ و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران، برجام به‌تدریج بی‌اثر و تهران ترغیب شد غنی‌سازی اورانیوم را شدت بخشد.

میزان اورانیوم غنی‌شده ایران بار دیگر افزایش یافته است. براساس توافق برجام، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نه تنها می‌توانست به‌صورت سرزده از مناطق مورد نظر بازرسی کند، بلکه بر نصب ماشین‌آلات غنی‌سازی نظارت می‌کرد. به گفته «رابرت کلی» مدیر سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آژانس تقریبا در تمام دیگر کشورهای عضو از چنین دسترسی‌هایی منع می‌شود، زیرا مالکیت معنوی موجود در سانتریفیوژها به‌عنوان اسرار هر کشور تلقی می‌شود.

کلی که سه دهه در آزمایشگاه‌های تسلیحات اتمی آمریکا فعال بوده است، گفت: تولید مواد هسته‌ای آنها [ایران] غیرقابل توقف، ثابت و قابل پیش‌بینی است و این مساله چیزی را در کوتاه‌مدت تغییر نخواهد داد. به گزارش بلومبرگ، ایران هزاران سانتریفیوژ استفاده نشده در اختیار دارد که در سال ۲۰۱۵ به دست بازرسان آژانس مهر و موم شدند؛ یعنی زمانی که این کشور میزان زیادی از اورانیوم غنی شده را که برای ساخت ده‌ها بمب اتمی کافی بود، به‌صورت داوطلبانه تحویل داد. ایران همواره این ادعا را که به دنبال تسلیحات اتمی است، رد می‌کند. ولی روابط آژانس با ایران، تحت فشار دولت ترامپ، شدیدا متشنج شده است و بازرسان این نهاد تلاش می‌کنند بار دیگر درباره ادعاهای مطرح شده قبلی درخصوص فعالیت‌های نظامی، تحقیق کنند.

یک سخنگوی آژانس در پاسخ به این سوال که آیا بازرسان این نهاد بعد از انفجار نطنز فعالیت‌های عادی خود را از سر گرفته‌اند، می‌گوید، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مانند زمان قبل از انفجار، در تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم نطنز، مشغول فعالیت‌های راستی‌آزمایی و کنترل و نظارت است.

«رافائل ماریانو گروسی»، مدیرکل آژانس نیز روز چهارشنبه در ویدئوکنفرانسی گفته بود، از اینکه ایران اهمیت بازرسی‌ها را درک می‌کند، «قدردان» است؛ اما هرگونه مانع در فعالیت‌های فنی «لایه‌ای دیگر از پیچیدگی» بر روابط این نهاد و ایران ایجاد می‌کند. این شبکه آمریکایی افزود: وجود کارگاه سوم در ایران، به علاوه سایت آسیب‌دیده در نطنز و یک مرکز تحقیقات در تهران نشان می‌دهد که مهندسان ایرانی می‌توانند به سادگی به مکانی جدید نقل مکان کنند.

«رافائل اوفک»، تحلیلگر امور اطلاعاتی اسرائیل می‌گوید: مدل‌های متنوع سانتریفیوژهای پیشرفته که ایران هم‌اکنون تولید می‌کند، ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم بسیار زیادتری نسبت به نسل اول دارد و بسیار مهم است که جلوی تولید آنها گرفته شود.

اخبار مرتبط