تحریم تسلیحاتی ناکام می‌ماند

خبرگزاری رویترز گزارش داده که تلاش‌های آمریکا برای تمدید تسلیحاتی ایران در سازمان ملل ناکام خواهد ماند. سه کشور اروپایی هم نتوانسته‌اند نظر چین و روسیه را در این زمینه جلب کنند. آمریکا از مدت‌ها پیش در تلاش بوده تا با نزدیک شدن به موعد لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران در ۲۷ مهرماه، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در شورای امنیت ارائه کند تا تحریم‌های تسلیحاتی ایران برای یک دوره زمانی دیگر تمدید شود. این قطعنامه قرار بود شامگاه دوشنبه به وقت محلی به اعضای شورا برای رای‌ دادن ارائه شود، اما تا آخر این روز، چنین امری محقق نشده است. در همین ارتباط خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌ها نوشته است که تلاش‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان در آخرین دقایق برای مذاکره با روسیه و چین به‌منظور جلب توافق این دو کشور برای تمدید تسلیحاتی ایران در سازمان ملل تاکنون ناموفق بوده است. روسیه و چین از مدت‌ها پیش مخالفت خود را با تلاش‌های آمریکا در این زمینه اعلام کرده‌اند. یک دیپلمات چینی که نخواست نامش منتشر شود در این‌باره به رویترز گفت: «گسترش تحریم تسلیحاتی علیه ایران به هر طریقی فاقد مبنای حقوقی است و این اقدام تلاش‌ها برای حفظ توافق هسته‌ای را تضعیف می‌کند.» این دیپلمات چینی افزوده است که طرح آمریکا «هیچ بختی» برای تصویب ندارد.

کلی کرافت، سفیر آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل، شامگاه دوشنبه ۲۰ مرداد/  ۱۰ اوت در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز با طرح اتهاماتی مدعی شد: اگر چین و روسیه با رفع تحریم تسلیحاتی ایران به جمهوری اسلامی سلاح بفروشند «ایران می‌تواند تسلیحات پیشرفته و مرگبار را به سازمان‌های تروریستی خود در سرتاسر جهان از جمله در خاورمیانه، (فلسطین‌اشغالی)، سوریه، یمن، عراق، لیبی و لبنان صادر کند.» کرافت افزود: «ما هیچ انتخاب دیگری به‌جز تمدید ممنوعیت فروش تسلیحات متعارف به ایران و گسترش صلح و ثبات در سرتاسر جهان نداریم. ایالات‌متحده بسیار قاطعانه معتقد است تنها یک راه درست وجود دارد.»  پیش‌تر مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا شامگاه چهارشنبه ۱۵ مرداد /  ۵ اوت اعلام کرد که «هفته آینده» شورای امنیت سازمان ملل متحد تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را به رای می‌‌گذارد. پیش از این هم، برایان هوک نماینده مستعفی آمریکا در امور ایران برای توجیه قطعنامه پیشنهادی خود در ماه گذشته نشستی غیررسمی و مجازی با اعضای شورا برگزار کرد که در آن جلسه، تنها مخالفت همه اعضا نصیبش شد.ممنوعیت معاملات تسلیحاتی با ایران طبق توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد و بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، قرار است در ۱۸ اکتبر /  ۲۷ مهر سال جاری منقضی شود و آمریکا قصد دارد این ممنوعیت را تمدید کند.

در همین ارتباط یک دیپلمات اروپایی نیز که نخواست نامش منتشر شود در این‌باره به رویترز گفت: «هدف دولت آمریکا پایان دادن به توافق هسته‌ای با ایران است.» ریچارد گوان مدیر گروه بین‌المللی بحران سازمان ملل نیز گفت «هیچ بختی» برای پذیرفته شدن تلاش‌های آمریکا به‌منظور تمدید تحریم تسلیحاتی ایران وجود ندارد و این «روشی برای بازگشت به قبل (اعمال تحریم‌ها) است.»

زمانی که رای‌گیری در سازمان ملل اعلام شود، ۱۵ عضو شورای امنیت ۲۴ ساعت فرصت خواهند داشت تا تصمیم خود را اعلام کنند و نتیجه در نشستی علنی اعلام خواهد شد. دیپلمات‌ها می‌گویند حمایت کمی از متن پیش‌نویس قطعنامه مورد نظر ایالات‌متحده وجود دارد. این طرح دست‌کم به ۹ رای موافق نیاز دارد تا روسیه و چین را وادار به استفاده از حق وتو کند، اما برخی از دیپلمات‌ها حتی در زمینه  به‌دست آوردن ۹ رای از سوی آمریکا نیز تردید دارند.

گوان گفت: «همه در سازمان ملل آگاهند که این قطعنامه پیش‌پرده‌ای برای جدالی بزرگ‌تر بر سر توافق هسته‌ای با ایران است.» یک دیپلمات بلندپایه شورای امنیت که نامش منتشر نشده، در این‌باره به رویترز گفت: «بسیار محتمل است که برخی کشورهای مخالف تحریم‌ها زمانی که شورای امنیت روشن کند که روند بازگردانی تحریم‌ها به کار گرفته می‌شود، تمایلی به اجرای آن نداشته باشند.» این دیپلمات افزود: «نمی‌دانم شورای امنیت با وجود شکاف‌هایی که در آن ایجاد خواهد شد، چگونه خواهد توانست در این‌باره تصمیمی بگیرد. براین اساس شتابی برای اعمال دوباره تحریم‌ها نمی‌بینم.»

طبق قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد تامین، فروش و انتقال سامانه‌های موشکی، خودروهای زرهی، توپخانه سنگین، بالگردهای تهاجمی، هواپیماهای جنگنده‌، و ناو به ایران را ممنوع کرده است. همچنین براساس این قطعنامه ارائه آموزش‌های فنی یا تامین قطعات یدکی یاد شده نیز منع شده است. محدودیت تسلیحاتی پنج سال بعد از امضای برجام و ارائه گزارش جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لغو می‌شود. لغو این محدودیت‌ها بخشی از برجام نبود، اما امتیازی بود که مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران به‌دست آوردند.

به‌نظر می‌رسد رخدادهایی همچون موشک‌باران پایگاه عین‌الاسد توسط سپاه پاسداران در اوایل سال‌جاری میلادی (دی‌ماه ۹۸)، موفقیت ایران در قرار دادن ماهواره نور در مدار زمین که اشراف اطلاعاتی ایران بر منطقه را به‌شدت تقویت می‌کند و همچنین رزمایش بزرگ موشکی-دریایی سپاه پاسداران که موجب شد که نظامیان مستقر در پایگاه‌های آمریکایی در امارات، قطر و کویت ساعاتی را در پناهگاه سپری کنند، نگرانی مقامات آمریکایی از برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در ماه اکتبر را بیشتر کرده است.

مجید تخت‌روانچی نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد هم روز دوشنبه در یک یادداشت توییتری از اعضای شورا خواست بار دیگر در مقابل زورگویی و یکجانبه‌گرایی آمریکا بایستند. کارشناسان و تحلیلگران متعددی بر این باورند که حرکت آمریکا در شورای امنیت، انزوای بیش از پیش دولت ترامپ در صحنه بین‌المللی را به نمایش خواهد گذاشت.

همزمان نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در پاسخ به خوشحالی وزیرخارجه آمریکا از نامه شورای همکاری خلیج‌فارس علیه ایران، به طعنه از آمریکا خواست از ارسال سلاح به منطقه غرب آسیا دست بکشد. به گزارش خبرگزاری فارس، «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پیامی توییتری به توییت «مایک پمپئو»، وزیرخارجه آمریکا در واکنش به نامه ضدایرانی شورای همکاری خلیج‌فارس، پاسخ داد.در نامه روز یکشنبه کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس (GCC) به شورای امنیت، شورای همکاری با اتهام‌زنی به جمهوری اسلامی ایران، خواستار عدم پایان تحریم تسلیحاتی ایران شد. «نایف فلاح مبارک الحجرف» دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس، در این نامه خواستار تمدید محدودیت خرید و فروش تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران شد. الحجرف در نامه مذکور بار دیگر همچون مقامات سعودی ایران را به پخش سلاح در منطقه و حمایت از تروریسم و فرقه‌گرایی متهم و ادعا کرده که ممانعت از فروش سلاح به ایران موجب ثبات و امنیت در منطقه خواهد شد.اولیانوف در پاسخ به ذوق‌زدگی پمپئو در ارتباط با این نامه نوشت: لازم است به آمریکا توصیه شود به‌عنوان اولین گام، از پمپاژ سلاح به خاورمیانه به ارزش میلیاردها دلار دست بکشد. وزیر‌خارجه آمریکا در توییتر نوشته بود: کشورها در خاورمیانه از خلیج‌فارس تا اسرائیل از تمدید تحریم‌های تسلیحاتی حمایت می‌کنند. این برای هر یک از آنها بسیار مهم است. عرب‌ها و اسرائیلی‌ها با صدایی رسا دارند صحبت می‌کنند و شورای امنیت باید گوش کند.

 

تحلیلی درباره پیچیدگی‌­های مذاکره با ایران