رایزنی بایدن و متحدان اروپایی بر سر برجام
این بیانیه تصریح کرده است: «او (جو بایدن) همچنین آمادگی خود را برای همکاری مشترک درخصوص چالش‌های جهانی، از جمله امنیت و توسعه در آفریقا، درگیری‌ها در اوکراین و سوریه و برنامه هسته‌ای ایران ابراز کرد.» جزئیات بیشتری درخصوص این گفت‌وگو منتشر نشده است. دولت دونالد ترامپ در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ از توافق هسته‌ای با ایران موسوم به برجام خارج شد و تحریم‌های گسترده‌ای را علیه تهران اعمال کرده است. به‌رغم این اقدام دولت آمریکا، فرانسه به همراه آلمان و بریتانیا همچنان در توافق برجام باقی ماند و خواستار حفظ این توافق شد. جو بایدن در دوران مبارزات انتخاباتی تاکید کرده بود سیاست دولتش بازگشت به برجام خواهد بود ولی پیش از آن ایران باید تعهدات هسته‌ای خود را انجام دهد و به خطوط قرمز تعیین‌شده در برجام بازگردد. زیرا ایران نیز یک سال پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام اقدام به کاهش تعهدات هسته‌ای خود کرد. مقام‌های ایران در روزهای گذشته بارها تاکید کرده‌اند که تنها راه مورد قبول این کشور بازگشت دولت بعدی آمریکا به برجام و ادامه مذاکرات در همان چارچوب است. دولت رئیس‌جمهوری منتخب ۲۰ ژانویه سال آینده کار خود را آغاز خواهد کرد.
پمپئو باز جهان را تهدید کرد
این درحالی است که روز سه‌شنبه وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران اعمال کرد. مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا هم روز سه‌شنبه در ادعاهایی گفت: «امروز ایالات‌متحده اعضای یک شبکه تدارکات غیرقانونی ایران را تحریم می‌کند. ما قاطعانه به مقابله با هر فعالیتی که امنیت ملی ما را تهدید کند متعهد باقی می‌مانیم.» وزیر امورخارجه آمریکا در پی تحریم‌هایی که کشورش سه‌شنبه شب علیه ایران اعمال کرد، بار دیگر شرکت‌های خارجی را در صورت همکاری با ایران، به تحریم‌های آمریکا تهدید کرد. به گزارش «ایسنا» مایک پمپئو در پیامی توییتری درباره تحریم‌هایی که دولت این کشور اخیرا بر ایران اعمال کرد، نوشت: «آمریکا امروز اعضای یک شبکه تدارکاتی غیرقانونی ایرانی را تحریم کرد. ما کاملا نسبت به مقابله با هر فعالیتی که امنیت ملی‌مان را تهدید کند متعهد هستیم. پیام ما روشن است. اگر با (صنایع) گسترش تسلیحاتی ایران همکاری تجاری کنید، در معرض خطر تحریم‌های آمریکا قرار می‌گیرید.» براساس این گزارش، اظهارات پمپئو پس از این مطرح می‌شود که سه‌شنبه وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد چهار شخص و ۶ نهاد مرتبط با ایران در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند. همچنین وزیر امورخارجه آمریکا در توییتی نوشت موضوع ایران یکی از مسائلی خواهد بود که در سفرش به خاورمیانه و اروپا با همتایانش به آن خواهد پرداخت. الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و ونزوئلا هم روز سه‌شنبه تاکید کرده است دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان آمریکا بر سر مقابله با اقدامات و سیاست‌های ایران در منطقه توافق گسترده دارند. آبرامز نسبت به تداوم سیاست دولت کنونی آمریکا در قبال ایران، بعد از آغاز به کار دولت بعدی در واشنگتن، اطمینان داد.
هدف از تحریم‌های جدید
همچنین در شرایطی که خوش‌بینی‌ها به بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها قوت گرفته است، وب‌سایت خبری- تحلیلی اکسیوس شامگاه یکشنبه ۱۸ آبان خبر داد که دولت دونالد ترامپ در ۱۰ هفته مانده تا روز ادای سوگند ریاست‌جمهوری جو بایدن، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا، «سیلابی» از تحریم‌های جدید علیه ایران وضع می‌کند. براساس این گزارش‌ها، «سیلاب تحریم‌های شدید و جدید» در نتیجه همکاری آمریکا با اسرائیل و چند کشور حاشیه خلیج‌فارس تنظیم شده است. این دو رسانه خبر داده‌اند که در همین زمینه، الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و ونزوئلا، که به اسرائیل سفر کرده بود، روز یکشنبه با بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر و مئیر بن‌شبات مشاور امنیت ملی اسرائیل در بیت‌المقدس دیدار و آخرین رایزنی‌ها را در مورد این تحریم‌های تازه علیه ایران با آنها انجام داد. آبرامز روز دوشنبه ۱۹ آبان نیز دیدارهای جداگانه‌ای با بنی گانتز وزیر دفاع و گابی اشکنازی وزیرخارجه اسرائیل داشت و در همین زمینه با آنها گفت‌وگو کرد. وزارت‌خارجه آمریکا پیش‌تر گزارش داده بود که الیوت آبرامز از ۱۷ تا ۲۲ آبان برای یک تور منطقه‌ای در خاورمیانه حضور خواهد داشت و پس از اسرائیل به امارات‌متحده‌عربی و عربستان می‌رود.
از سوی دیگر برخی منابع خبری گفته‌اند دولت ترامپ و اسرائیل مایل هستند مسیر برای دولت بایدن جهت بازگشت به برجام، (توافق هسته‌ای قدرت‌های جهانی با ایران) سخت‌تر شود اما تحریم‌های جدید به نوعی طراحی‌شده که در صورت بازگشت دولت بعدی آمریکا به برجام نیز قابل‌رفع نباشد. در ادعای مطرح‌شده این منابع، این تحریم‌ها به برنامه موشکی، «کمک ایران به سازمان‌های تروریستی» و «نقض حقوق‌بشر» مربوط است. براساس این گزارش‌ها، دولت دونالد ترامپ در چند هفته گذشته با تشویق دستگاه دیپلماسی و امنیتی اسرائیل فهرستی از اشخاص ایرانی را به‌عنوان «بانک هدف» برای این تحریم‌ها تهیه کرده است. شبکه کان‌اسرائیل گزارش داده بود که مایک پمپئو وزیرخارجه آمریکا در روزهای آتی برای استفاده از فرصت ۱۰هفته‌ای باقی‌مانده از کار دولت کنونی آمریکا و بستن آخرین قراردادهایی که مرتبط با منافع اسرائیل است، به بیت‌المقدس می‌رود. امارات و عربستان، متحدان آمریکا، به‌تازگی با عادی‌سازی رابطه با اسرائیل، به متحد آشکار این کشور تبدیل شده‌اند. رئیس دولت ابوظبی و رهبران عربستان‌سعودی انتخاب جو بایدن را شادباش گفته‌اند اما به نوشته اکسیوس، امارات و عربستان مانند اسرائیل از سیاست دولت آتی آمریکا در قبال ایران «بسیار نگران» هستند.
هشدار ماس به واشنگتن
از سوی دیگر هایکو ماس، وزیرخارجه آلمان در سخنانی درباره توافق برجام گفت: «با روی کار آمدن دولت جو بایدن قطعا این بحث در آمریکا پیش می‌آید که آیا باید به توافق موجود (برجام) برگردند یا احتمالا توافقی گسترده‌تر را در نظر بگیرند.» وزیرخارجه آلمان هشدار داده است که اختلاف‌نظر آمریکا و اروپا بر سر ایران و برجام باید تمام شود وگرنه مذاکرات و تلاش‌ها به جایی نمی‌رسد.
هایکو ماس دوشنبه شب در مصاحبه‌ای رادیویی درباره همکاری با جو بایدن و دولت بعدی آمریکا درباره ایران گفت: «وقتی آمریکا سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفته و ما رویکرد مذاکره را در نظر داریم، رسیدن به نتیجه بسیار دشوار است. ما باید دوباره به هم برگردیم.» وزیرخارجه آلمان در مصاحبه با رادیو دویچلند فونک با اشاره به اینکه اروپا آماده صحبت درباره این موضوع است، هشدار داد: «اگر اروپا و آمریکا دو استراتژی کاملا متفاوت در پیش بگیرند، در مقابل ایران- چه از نظر قابلیت هسته‌ای و چه نقش منطقه‌ای- به جایی نخواهیم رسید.» وزیرخارجه آلمان با بیان اینکه آمریکایی‌ها معتقدند توافق فعلی بیش از حد بر موضوع هسته‌ای تمرکز دارد و برنامه موشکی ایران و نقش جمهوری اسلامی در منطقه را نادیده می‌گیرد، گفت: «اگر این موضع می‌تواند مبنایی باشد برای اینکه ما (اروپا و آمریکا) بتوانیم با هم با مساله روبه‌رو شویم، می‌توانم تصور کنم که راهی خواهد بود که دوباره ما را به هم بر‌گرداند.»
این درحالی است که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران دوشنبه گذشته گفت: «ایران بارها اعلام کرده برجام مربوط به گذشته است و قابل باز شدن نیست.» خطیب‌زاده ادامه داد: «جمهوری اسلامی، آمریکا را ناقض قطعنامه مربوط به برجام می‌داند و خسارت‌های زیادی به ملت ایران زده است. بنابراین ایران در جایگاه خواهان است و آمریکا باید پاسخ دهد.» ماس هم در مصاحبه اخیرش هشدار داد که هرگونه پیشنهاد خارج از برجام برای جلب رضایت آمریکا بدون دخیل کردن ایران نتیجه‌ای نخواهد داشت.
